'Cơ hội sống' của Hồ Duy Hải có còn sau quyết định giám đốc thẩm?

(LSO) - Nếu trong trường hợp được ân giảm thì người bị kết án có thể được ân giảm từ tử hình xuống chung thân theo quyết định của Chủ tịch nước; còn nếu không được ân giảm thì buộc phải thi hành án tử hình theo quy định.

Sau 3 ngày mở phiên tòa xét xử giám đốc thẩm vụ án Hồ Duy Hải, chiều 08/5 Hội đồng thẩm phán TAND tối cao đã đưa ra phán quyết với những nội dung kháng nghị của Viện KSND tối cao về vụ án này. Theo đó, HĐTP đã bác Kháng nghị số 15/QĐ-VKSTC-V7 ngày 22/11/2019 của Viện KSND tối cao.

Phó Chánh án TAND tối cao Nguyễn Trí Tuệ công bố Quyết định giám đốc thẩm vụ Hồ Duy Hải với nhận định hai cấp xét xử tuyên Hải phạm tội “Giết người” và “Cướp tài sản” là “có căn cứ, không oan".

18 căn cứ đã được ông Tuệ nêu ra để chứng minh kháng nghị giám đốc thẩm của Viện trưởng Viện KSND tối cao đề nghị hủy bản án sơ thẩm và phúc thẩm là "không có căn cứ để chấp nhận".

Như vậy, sau phán quyết của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao thì liệu Hồ Duy Hải có còn cơ hội sống với hai tội danh đã được tuyên ở cấp sơ thẩm và phúc thẩm?

Trao đổi về vấn đề này, Thạc sĩ, Luật sư Đặng văn Cường, Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, hiện nay theo quy định của Bộ luật Hình sự về nguyên tắc suy đoán vô tội thì người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục do Bộ luật này quy định và có bản án kết tội của tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Khi bản án kết tội của toà án có hiệu lực pháp luật thì người bị kết tội mới được coi là người bị kết án, khi đó người bị kết án có nghĩa vụ chấp hành hình phạt theo quyết định của bản án kết án đối với mình.

Tuy nhiên, trong trường hợp bản án, quyết định của tòa án đã có hiệu lực pháp luật mà phát hiện có vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc có tình tiết mới theo quy định của Bộ luật này thì vẫn được xem xét lại theo trình tự giám đốc thẩm hoặc tái thẩm để xem xét lại toàn bộ nội dung vụ án.

Theo thông tin vụ việc, Hội đồng thẩm phán TAND tối cao vừa công bố Quyết định giám đốc thẩm về việc giữ nguyên bản án đối với Hồ Duy Hải. Do đó, bản án sẽ tiếp tục được thi hành và Hồ Duy Hải buộc phải chấp hành hình phạt.

Tuy nhiên, Quyết định giám đốc thẩm chỉ bị xem xét lại trong trường hợp có căn cứ xác định quyết định của Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao có vi phạm pháp luật nghiêm trọng hoặc phát hiện tình tiết quan trọng mới có thể làm thay đổi cơ bản nội dung quyết định mà Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao không biết được khi ra quyết định đó. Nếu Ủy ban Thường vụ Quốc hội yêu cầu, Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, Viện trưởng Viện KSND tối cao kiến nghị, Chánh án TAND tối cao đề nghị thì Hội đồng Thẩm phán TAND tối cao mới phải mở phiên họp để xem xét lại quyết định đó theo quy định tại Điều 404 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Do đó, nếu không có căn cứ xem xét lại Quyết định của Hội đồng thẩm phán TAND tối cao theo quy định thì Hồ Duy Hải phải chấp hành án tử hình theo bản án phúc thẩm đã có hiệu lực.

Còn về thủ tục ân giảm thì theo quy định tại Điều 367 Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015 thì thủ tục ân giảm tử hình chỉ được thực hiện trong thời hạn 07 ngày kể từ ngày bản án có hiệu lực pháp luật, người bị kết án được gửi đơn xin ân giảm lên Chủ tịch nước. Khi đó, Chánh án TAND tối cao và Viện trưởng Viện KSND tối cao phải trình tờ trình về ý kiến của mình lên Chủ tịch nước về hình phạt tử hình đối với người bị kết án. Sau đó, chuyển hồ sơ vụ án cùng đơn xin ân giảm của người bị kết án lên Văn phòng Chủ tịch nước để trình Chủ tịch nước xem xét, quyết định. Chủ tịch nước sẽ quyết định việc ân giảm hoặc không ân giảm.

Nếu trong trường hợp được ân giảm thì người bị kết án có thể được ân giảm từ tử hình xuống chung thân theo quyết định của Chủ tịch nước; còn nếu không được ân giảm thì buộc phải thi hành án tử theo quy định.

Trường hợp Hội đồng giám đốc thẩm bác kháng nghị của Viện KSND tối cao giữ nguyên bản án sơ thẩm và phúc thẩm thì cơ hội sống của Hồ Duy Hải vẫn còn. Trong trường hợp Hồ Duy Hải gửi đơn xin ân giảm đến Chủ tịch nước mà được chấp nhận thì án tử hình sẽ chuyển thành án tù chung thân.

Về lý thuyết thì quyết định giám đốc thẩm của Hội đồng thẩm phán vẫn có thể bị xem xét lại theo thủ tục đặc biệt quy định của Bộ luật Tố tụng hình sự. 

Ngoài ra, nếu có tài liệu chứng cứ mới thì Hồ Duy Hải và luật sư vẫn có thể đề nghị xem xét kháng nghị theo thủ tục tái thẩm.

LÊ HOÀNG