'Không thể dùng lòng tốt khắc phục hậu quả thiên tai năm này qua năm khác'

(LSVN) - Đây là quan điểm của đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (Đoàn An Giang) trong một giải pháp căn cơ phòng chống bão lụt. Vị Đại biểu này cho rằng bão lụt chắc chắn sẽ còn xảy ra hàng năm, do vậy, không thể dùng lòng tốt để khắc phục hậu quả từ năm này qua năm khác.

Giải trình trước Quốc hội, Bộ trưởng Bộ NN-PTNT Nguyễn Xuân Cường cho biết, diện tích rừng của Việt Nam vào năm 1990 là 9 triệu ha với độ che phủ là 27%. Tới nay, diện tích rừng của chúng ta là 14,6 triệu ha, trong đó rừng tự nhiên là 10,3 triệu ha, rừng trồng là 4,3 triệu; độ che phủ là gần 42% trong khi mức bình quân thế giới chỉ là 29%.

“Đây là sự cố gắng vượt bậc của nhân dân và cả hệ thống chính trị”, ông Cường khẳng định.

Bộ trưởng Bộ NN-PTNT cũng thừa nhận, trong 30 năm thì rừng tự nhiên không thể phục hồi như ngày xưa bởi sự tàn phá trong chiến tranh chống Mỹ. “Trong giai đoạn kháng chiến chống Mỹ cứu nước 2 triệu ha rừng miền Trung đã bị hủy hoại. Bây giờ phục hồi rừng tự nhiên cũng phải có thời gian từng bước”, Bộ trưởng Cường cho hay.

Không đồng tình với Bộ trưởng Cường về nhận định Chính phủ đã chỉ đạo hiệu quả việc che phủ rừng trong thời gian qua, đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (An Giang) cho rằng, các con số trên thực tế cho thấy rừng tự nhiên ngày càng bị xâm hại, bão lụt, sạt lở ngày càng để lại hậu quả nặng nề hơn.

"Trở về từ miền Trung, tôi thấu hiểu tình cảm của đồng bào miền Trung nhưng thảm họa sẽ xảy ra bất cứ nơi nào trên mảnh đất hình chữ S nếu chúng ta không thay đổi.

Chúng ta hô hào trồng rừng nhưng vẫn cho phép các dự án khởi công trong lõi rừng hay thủy điện cóc vẫn được tiếp tục được hoạt động, thậm chí là cấp dự án phép mới", đại biểu Nguyễn Lân Hiếu phát biểu trong phiên thảo luận về kinh tế xã - hội tại Quốc hội sáng nay (3/11).

Theo đại biểu đoàn An Giang, chúng ta cần phải thay đổi cách làm, phải nhận thấy những sai lầm trong quá khứ. Ông Hiếu nhấn mạnh điều này không dễ.

"Thay đổi trong văn bản, chỉ đạo, nghị quyết thì chúng ta đã làm, song thay đổi trong tư duy thì không dễ. Đơn cử trong đầu nhiều người vẫn nghĩ gỗ tự nhiên tốt hơn gỗ công nghiệp, khoe khách đến nhà cầu thang, bàn ghế làm từ giáng hương, lim sến táu…", ông Hiếu nói.

Theo quan điểm của đại biểu đoàn An Giang, bảo vệ môi trường theo tôi phải bắt đầu bằng tư duy. Mà tư duy là phải nhờ giáo dục mà có. Với cách giáo dục như hiện nay việc hình thành một tư duy mạch lạc, năng động và hướng thiện là vô cùng khó khăn.

"Chúng ta thử hình dung một cháu bé vào lớp 1 với quyển sách giáo khoa chưa qua thử nghiệm rõ ràng, đang học lại thay đổi bổ sung, sửa chữa hay đính chính. Một nền giáo dục loay hoay tìm triết lý sẽ tạo ra những sản phẩm định hướng không rõ ràng, chỉ biết cóp nhặt, a dua và không nói thật".

Đại biểu Hiếu dẫn ví dụ về Philipines, quốc gia chịu nhiều bão nhất Đông Nam Á, đã giữ rừng già, giữ ngọn núi cao còn hơn con ngươi của mắt mình. “Họ biết đây là thành trì quan trọng nhất để giữ đất nước, con người trước sự giận dữ của thiên nhiên. Cơn bão số 10 vừa qua đập vào những cánh rừng già, dãy núi của Philipine đã bị giảm cấp là một thí dụ rất rõ ràng”, ông Hiếu nêu.

Khẳng định Việt Nam sẽ có rất nhiều người trẻ tuổi, thông minh, tài giỏi, đầy khát vọng nhưng ngập tràn lòng trắc ẩn như đôi vợ chồng Công Vinh - Thủy Tiên, song đại biểu Hiếu cũng cho rằng, bão lụt chắc chắn sẽ còn xảy ra hàng năm. Do vậy, "không thể dùng lòng tốt để khắc phục hậu quả từ năm này qua năm khác".

"Tinh thần tương thân tương ái là bản chất, truyền thống của dân tộc ta. Bão lũ chắc chắn sẽ còn xảy ra hàng năm bởi đây là quy luật của thiên nhiên song chúng ta không thể dùng lòng tốt để khắc phục được hậu quả bão lụt từ năm nay qua năm khác. Chúng ta cần chiến lược lâu dài giảm hậu quả nặng nề của bão lụt", ông Hiếu nhấn mạnh.

Theo ông Hiếu, chiến lược đó phải được bàn bạc cẩn thận ở cấp quốc gia với sự đóng góp của chuyên gia nhiều lĩnh vực, từ vấn đề vĩ mô như thảo luận với các nước thượng nguồn dòng sông đổ vào Việt Nam, hạn chế họ xây các đập thủy điện mới hoặc vận hành các đập thủy điện đã có. Hoặc những vấn đề cụ thể như cập nhật bản đồ sạt lở ở các địa phương, xây nhà chống lũ; đầu tư hệ thống cảnh bão lũ sớm, trang thiết bị cứu hộ, xây khu tập trung người dân khi có bão lũ.

"Có vậy thì người dân, nhất là người nghèo, yếu thế và lực lượng công an, quân đội tránh được tổn thất, hi sinh vô cùng đau xót", đại biểu Nguyễn Lân Hiếu chia sẻ.

Trồng rừng phòng hộ thay thế ở khu vực thủy điện

Đi cụ thể vào các giải pháp, đại biểu Phan Thái Bình (Đoàn Quảng Nam) đề nghị, để ứng phó với mưa lũ miền Trung, cần cấp gạo cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số miền núi, giúp người dân có nguồn sinh kế tại chỗ, yên tâm sinh sống. Bên cạnh đó, cần có chính sách trồng rừng gỗ lớn, trồng cây bản địa, tạo sinh kế cho người dân.

"Các dự án hồ thủy điện, thủy lợi chuyển mục đích sử dụng rừng phòng hộ thì phải trồng rừng thay thế, đảm bảo nguyên tắc phòng hộ. Nếu lấy diện tích rừng khu vực phòng hộ, nhưng trồng lại khu vực khác không có chức năng này là không được", ông nói.

Theo ông Bình, chính quyền nên khuyến khích người dân khu vực sạt lở làm nhà sàn, vì thực tế cho thấy khi lũ quét thì nhà sàn có thể bị đẩy đi nhưng không bị vùi lấp; xây hầm trú bão vùng ven biển.

MINH HIỀN (t/h)