Một số vấn đề pháp lý về thời hạn điều tra, truy tố xung quanh vụ cựu Bộ trưởng Bộ Công thương bị đề nghị truy tố

(LSO) - Pháp luật hiện hành không quy định thời hạn điều tra tối thiểu, do đó cơ quan điều tra vẫn có quyền ra bản kết luận điều tra và đề nghị truy tố trước thời hạn. Tuy nhiên, việc kết thúc điều tra trước thời hạn cần đảm bảo quyền lợi của bị can tránh trường hợp bản kết luận điều tra bị khiếu nại.

Liên quan đến vụ việc cựu Bộ trưởng Bộ Công thương bị khởi tố, ngày 13/7, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã hoàn tất kết luận điều tra và đề nghị truy tố các bị can liên quan đến sai phạm quyền sử dụng khu đất 2-4-6 Hai Bà Trưng (quận 1, TP. HCM). Hiện toàn bộ hồ sơ cùng bản kết luận này đang được chuyển đến VKSND Tối cao.

Trước đó, ngày 10/7, Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can đối với ông Vũ Huy Hoàng, cựu Bộ trưởng Bộ Công thương, để điều tra về tội “Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí”.

Vậy, thời gian từ khi cơ quan điều tra ra quyết định khởi tố đến khi hoàn tất kết luận điều tra và đề nghị truy tố các bị can là 3 ngày thì liệu có đúng quy định của pháp luật không? Pháp luật quy định như thế nào về vấn đề này?

Luật sư Đặng Văn Cường (Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp) cho rằng, theo quy định tại Điều 172 Bộ luật Tố tụng Hình sự 2015 về thời hạn điều tra vụ án hình sự:

- Không quá 02 tháng đối với tội phạm ít nghiêm trọng và có thể được gia hạn điều tra một lần không quá 02 tháng;

- Không quá 03 tháng đối với tội phạm nghiêm trọng và có thể được gia hạn điều tra hai lần, lần thứ nhất không quá 03 tháng và lần thứ hai không quá 02 tháng;

- Không quá 04 tháng đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng kể từ khi khởi tố vụ án cho đến khi kết thúc điều tra, tội phạm rất nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra hai lần, mỗi lần không quá 04 tháng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng có thể được gia hạn điều tra ba lần, mỗi lần không quá 04 tháng.

Đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng mà thời hạn gia hạn điều tra đã hết nhưng do tính chất rất phức tạp của vụ án mà chưa thể kết thúc việc điều tra thì Viện trưởng Viện KSND tối cao có thể gia hạn thêm một lần không quá 04 tháng. Đối với tội xâm phạm an ninh quốc gia thì Viện trưởng Viện KSND có quyền gia hạn thêm một lần không quá 04 tháng.

Như vậy, theo quy định thời hạn điều tra tối đa đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng không quá 16 tháng, hết thời hạn điều tra cơ qua điều tra phải kết thúc điều bằng bản kết luận điều tra.

Pháp luật hiện hành không quy định thời hạn điều tra tối thiểu, do đó cơ quan điều tra vẫn có quyền ra bản kết luận điều tra và đề nghị truy tố trước thời hạn, tuy nhiên việc kết thúc điều tra trước thời hạn cần đảm bảo quyền lợi của bị can tránh trường hợp bản kết luận điều tra bị khiếu nại.

"Việc Cơ quan điều tra kết thúc điều tra và ra bản kết luận điều tra trong thời gian ngắn có thể do trong quá trình giải quyết tin báo tố giác tội phạm hoặc qua một vụ án khác đã có đầy đủ căn cứ để kết thúc điều tra và đề nghị truy tố nên không cần thiết phải điều tra", Luật sư Cường phân tích.

Theo quy định tại khoản 1 Điều 240 BLTTHS 2015 có quy định rõ, kể từ ngày nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra, trong thời hạn 20 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, 30 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng và tội phạm đặc biệt nghiêm trọng Viện kiểm sát phải ra một trong các quyết định truy tố bị can trước Tòa án; trả hồ sơ để yêu cầu điều tra bổ sung; đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án; đình chỉ hoặc tạm đình chỉ vụ án đối với bị can. Trường hợp cần thiết, Viện trưởng Viện kiểm sát có thể gia hạn thời hạn quyết định việc truy tố nhưng không quá 10 ngày đối với tội phạm ít nghiêm trọng và tội phạm nghiêm trọng, không quá 15 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng, không quá 30 ngày đối với tội phạm đặc biệt nghiêm trọng.

Do đó, kể từ ngày nhận hồ sơ vụ án và bản kết luận điều tra của cơ quan điều tra trong thời hạn tối đa không quá 50 ngày đối với tội phạm rất nghiêm trọng thì Viện kiểm sát phải ban hành quyết định truy tố bị can bằng bản cáo trạng; trả hồ sơ để điều tra bổ sung; tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án; tạm đình chỉ hoặc đình chỉ bị can.

THANH THANH