Nông dân nuôi cá tra chuỗi Tafishco kêu cứu

LSVNO - Những nông dân tham gia thí điểm nuôi cá tra theo chuỗi liên kết Tafishco (Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Thuận An) ở An Giang vừa gửi đơn kêu cứu Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phú...

LSVNO - Những nông dân tham gia thí điểm nuôi cá tra theo chuỗi liên kết Tafishco (Công ty TNHH Sản xuất Thương mại Dịch vụ Thuận An) ở An Giang vừa gửi đơn kêu cứu Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc vì đang “gặp phải tai họa bất khả kháng, đẩy chúng tôi tới bước đường cùng”.

Nông dân kêu cứu

Theo đơn, gần đây, Agribank An Giang “yêu cầu cơ quan thi hành án địa phương kê biên tài sản của chúng tôi, điều này là hết sức sai trái, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của gia đình chúng tôi, làm tinh thần, sức khỏe chúng tôi suy sụp”. Các hộ nông dân trình bày, khi tham gia thí điểm chuỗi, họ tuân thủ các cam kết thỏa thuận, nuôi cá bằng thức ăn do Agribank An Giang đầu tư và thu hoạch cá giao cho Tafishco chế biến xuất khẩu để trả nợ. Nhưng, nay chủ Tafishco “chiếm đoạt rồi bỏ trốn, không thanh toán với ngân hàng, ngân hàng quay lại bắt chúng tôi chịu trách nhiệm thì thật quá bất công, chúng tôi không thể trả 1 món nợ đến 2 lần”.

Theo nhiều quyết định của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước và Chủ tịch UBND tỉnh An Giang, thực hiện chủ trương của Chính phủ, tháng 8/2015, khoảng chục hộ có kinh nghiệm nuôi cá tra bắt đầu tham gia thí điểm chuỗi liên kết Tafishco. Hơn một năm thực hiện, kết quả khá tốt, nhu cầu vốn nuôi cá được đáp ứng, giá thành cá giảm, chất lượng cá đảm bảo. Thế nhưng, ngày 17/11/2016, vợ chồng chủ Tafishco bỏ trốn ra nước ngoài, ôm theo số tiền cá của nông dân mà không thanh toán cho ngân hàng.

Chuỗi liên kết dừng lại đột ngột, trong khi việc thí điểm còn hạn đến tháng 5/2018, gây ra nhiều đổ vỡ. Số cá đã giao cho Tafishco chế biến xuất khẩu vẫn chưa được Tafishco trả nợ cho Agribank An Giang, nên ngân hàng đòi nợ nông dân. Trong lúc nông dân còn chịu thua lỗ nặng nề với số cá đang nuôi mà Agribank An Giang lại không tiếp tục cho nông dân vay tiền mua thức ăn nên nông dân bị hao hụt nhiều.

Nhiều ao nuôi cá tra theo chuỗi nay bị bỏ hoang

Hồi tháng 2/2017, UBND tỉnh An Giang thành lập tổ xử lý nợ, thống nhất phương án trình lên Agribank An Giang sẽ thu nợ tiền đầu tư thức ăn nuôi cá theo chuỗi, với Tafishco (theo số cá đã giao). Thế nhưng, ngày 14/7/2017, Agribank An Giang có văn bản không chấp thuận phương án trên, mà buộc nông dân phải trả nợ. Theo đó, tính đến ngày 30/6/2017, có 10 hộ tham gia chuỗi Tafishco, nợ Agribank An Giang hơn 78 tỷ đồng và bị Tafishco nợ tiền cá gần 82 tỷ đồng. Trong 10 hộ, 4 hộ nợ ngân hàng ít hơn số tiền cá đã giao và 6 hộ nợ ngân hàng nhiều hơn số tiền cá đã giao. Những hộ này cùng Agribank An Giang thanh toán số tiền chênh lệch.

Sau khi thanh toán khoản chênh lệch, số tiền nợ Agribank An Giang còn lại của các hộ bằng số tiền cá bị Tafishco nợ, lúc này, hai bên bàn việc “xử lý nợ”. Theo hai hướng: “cơ cấu lại nợ” hoặc “khoanh nợ”, đều thời hạn 5 năm và tính cả gốc lẫn lãi. Các hộ dân phải nhận nợ, cam kết thời gian trả. Hoàn tất các thủ tục “xử lý nợ”, các hộ được Agribank An Giang cho vay mới để tiếp tục nuôi cá. Các hộ không đồng ý, vì một khoản tiền thức ăn nuôi cá mà phải trả hai lần, đã giao cá cho Tafishco theo cam kết chuỗi có Agribank An Giang tham gia, nay lại phải trả lần nữa cho Agribank An Giang.

Nên giữa tháng11 này, các hộ làm đơn “khẩn cấp cầu cứu tới Thủ tướng Chính phủ” khi “ngân hàng lại đang chuẩn bị các thủ tục để siết nợ và tài sản của chúng tôi, chúng tôi đã kiệt quệ, không còn có thể tiếp tục sản xuất được nữa”. Nguyện vọng của các hộ nuôi cá thí điểm chuỗi theo chủ trương của Chính phủ là vụ việc được “giải quyết công bằng, lẽ phải và đúng thực tế” để họ tái sản xuất, sinh sống.

Các hộ nuôi cá tập trung ký đơn tập thể kêu cứu Thủ tướng

Trách nhiệm ngân hàng?

Trước khi lập dự án chuỗi, Tafishco chuyên chế biến xuất khẩu thủy sản, được UBND tỉnh An Giang và Bộ Công thương đánh giá cao. Tafishco được Bộ Công Thương tặng danh hiệu “Doanh nghiệp xuất khẩu uy tín” khi doanh số năm 2013 đạt 1.133 tỷ đồng, tăng 63% so với năm 2011. Do đó, Tafishco lập dự án chuỗi cá tra đã được các cấp có thẩm quyền phê duyệt. Nguyên tắc của chuỗi: tiền mua thức ăn và thuốc chữa bệnh nuôi cá được Agribank An Giang cho vay theo nhu cầu, cung cấp bởi các doanh nghiệp được Agribank An Giang chỉ định. Sau đó, nông dân phải bán cá cho Tafishco.

Ưu điểm của chuỗi: tiền cho vay không bị chia cắt theo từng khâu nuôi và chế biến xuất khẩu như trước, nên có khả năng đáp ứng nhu cầu. Lãi suất cho vay chỉ 6,5% (thấp hơn thông thường 0,5%), khuyến khích sản xuất cá tra theo chuỗi để khắc phục sự tự phát và tạo nền tảng xây dựng thương hiệu cá tra, phát triển ngành sản xuất cá tra bền vững.

Sau một năm thực hiện chuỗi, Tafishco không chỉ trực tiếp thực hiện liên kết mà còn được phép làm đầu mối thu hút nhiều doanh nghiệp khác tham gia. Ngân hàng Nhà nước cho nâng vốn vay thí điểm chuỗi từ 234,7 tỷ đồng lên 416 tỷ, thời gian thực hiện thí điểm kéo dài đến tháng 5/2018.

Khi vợ chồng bà chủ Tafishco biến mất, ở thời điểm tháng 11/2016, thống kê sơ bộ, ngoài nợ nông dân bán cá, Tafishco còn nợ Agribank An Giang và vài ngân hàng khác cùng khách hàng bao bì hơn 600 tỷ đồng, hơn  2,5 triệu USD. Theo một số thành viên tham gia tổ xử lý nợ của tỉnh An Giang, Agribank An Giang có dấu hiệu không giám sát, kiểm tra, để Tafishco chiếm đoạt tiền của nông dân và vay ngân hàng số tiền lớn trước khi bỏ trốn.

Trụ sở Tafishco

Chỉ 2 tháng trước khi ông bà chủ Tafishco bỏ trốn, trong một ngày, Agribank An Giang ký hợp đồng tín dụng cho Tafishco vay 496 tỷ đồng và nay, ngân hàng đang kiện ra tòa để đòi nợ. Đó là ngày 15/9/2016, Giám đốc Agribank An Giang Bùi Thanh Quang ký với Tổng Giám đốc Tafishco Nguyễn Thị Huệ Trinh “Hợp đồng cấp tín dụng hạn mức” số 13 và 14. Hợp đồng số 13 cho vay 380 tỷ đồng để “sản xuất, kinh doanh, chế biến ca tra fillet, bột và mỡ cá tra”, hợp đồng số 14 cho vay 116 tỷ đồng để “nuôi cá tra theo mô hình chuỗi liên kết”, thời hạn hiệu lực đến ngày 15/8/2017.

Đặc biệt ở hai hợp đồng cho vay này, có chung nhiều hợp đồng thế chấp tài sản. Đó là, hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất của bên thứ ba số 117F/HĐTC, ngày 21/12/2011 và số 02A/HĐTC, ngày 9/1/2014; hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất của bên thứ ba số 02B/HĐTC, ngày 10/1/2014. Hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất số 73A/HĐTC và 73B/HĐTC, ngày 24/7/2014. Hợp đồng thế chấp tài sản số 37A/HĐTC, ngày 6/5/2016 và 37B/HĐTC ngày 12/7/2016. Nghĩa vụ trả nợ của Tafishco ghi trong hai hợp đồng “được bảo đảm bằng các hợp đồng bảo đảm tiền vay” là các hợp đồng chung vừa nêu.

Sáu Nghệ