(LSO) – Chiều 03/4 tại cuộc họp Ban Chỉ đạo phòng, chống dịch bệnh Covid-19, Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Nguyễn Đức Chung cho biết, từ ngày 04/4 các đơn vị từ quận huyện, phường xã tăng cường kiểm tra xử phạt người đi ra ngoài đường “không đúng nội dung cho phép”.
Hiện nay, Ban Chỉ đạo phòng chống bệnh dịch quốc gia, Bộ y tế và các cơ quan chức năng về phòng chống dịch bệnh xác định thời điểm này Việt Nam đã bước sang giai đoạn 3 - giai đoạn dịch bệnh lây lan trong cộng đồng sẽ khó kiểm soát hơn, nguy hiểm hơn. Bởi vậy, thực hiện giãn cách xã hội, cách ly toàn xã hội là cần thiết để bảo vệ sức khỏe công dân và cũng là biện pháp khẩn cấp để chống dịch Covid-19.
Để thực hiện mục tiêu này thì Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định số 447/QĐ-TTg Công bố dịch bệnh Covid-19 trên cả nước, đồng thời bắt buộc thực hiện các quy định trong các văn bản, Chỉ thị 05/CT-TTg, Chỉ thị số 15/CT-TTg và Chỉ thị số 16/CT-TTg.
Khi quyết định công bố tình trạng dịch bệnh trên cả nước được ban hành, đồng thời quy định hiệu lực bắt buộc đối với các chỉ thị, văn bản trước đó của Thủ tướng và Ban Chỉ đạo phòng chống bệnh dịch thì bắt buộc công dân phải tuân thủ các quy định này. Văn bản này được xác định là văn bản quy phạm pháp luật, bắt buộc mọi người phải tuân theo, áp dụng trên phạm vi cả nước, người nào vi phạm các quy định này, vi phạm điều cấm của pháp luật thì sẽ phải chịu chế tài theo quy định của pháp luật.
Theo đó, các văn bản này quy định:
“Thực hiện cách ly toàn xã hội trong vòng 15 ngày kể từ 00 giờ ngày 01 tháng 4 năm 2020 trên phạm vi toàn quốc theo nguyên tắc gia đình cách ly với gia đình, thôn bản cách ly với thôn bản, xã cách ly với xã, huyện cách ly với huyện, tỉnh cách ly với tỉnh, phân xưởng, nhà máy sản xuất phải bảo đảm khoảng cách an toàn, đeo khẩu trang, thực hiện khử trùng, diệt khuẩn theo quy định. Yêu cầu mọi người dân ở tại nhà, chỉ ra ngoài trong trường hợp thật sự cần thiết như mua lương thực, thực phẩm, thuốc men, cấp cứu, làm việc tại nhà máy, cơ sở sản xuất, cơ sở kinh doanh dịch vụ, hàng hóa thiết yếu không bị đóng cửa, dừng hoạt động và các trường hợp khẩn cấp khác; thực hiện nghiêm việc giữ khoảng cách tối thiểu 2m khi giao tiếp; không tập trung quá 2 người ngoài phạm vi công sở, trường học, bệnh viện và tại nơi công cộng...”.
Sau khi có quyết định của Thủ tướng Chính phủ, UBND TP. Hà Nội và các tỉnh thành trên cả nước đều ban hành các văn bản quy định chi tiết, tổ chức thực hiện quyết định của Thủ tướng Chính phủ, thực hiện các giải pháp mà Thủ tướng Chính phủ và Chính phủ đã đưa ra để thực hiện việc phòng chống bệnh dịch nguy hiểm truyền nhiễm này.
Vậy, câu hỏi nhiều người dân sinh sống tại Hà Nội đặt ra là thế nào được xem là đi ra ngoài đường "không đúng nội dung cho phép" và mức xử phạt trong trường hợp này sẽ như thế nào?
| Theo đó, yêu cầu người dân ở nhà, hạn chế tối đa ra ngoài trừ các trường hợp thật sự cần thiết như: - Mua lương thực, thực phẩm, dược phẩm và hàng hóa, dịch vụ thiết yếu khác; - Các trường hợp khẩn cấp như: cấp cứu, khám chữa bệnh; thiên tai, hỏa hoạn,... - Làm việc tại các cơ quan, đơn vị nhà nước, lực lượng vũ trang, cơ quan ngoại giao và tại các cơ sở được tiếp tục hoạt động như: nhà máy, cơ sở sản xuất; công trình giao thông, xây dựng; cơ sở kinh doanh dịch vụ, hàng hóa thiết yếu (như: lương thực, thực phẩm, dược phẩm; xăng, dầu; điện, nước, nhiên liệu,...); cơ sở giáo dục, ngân hàng, kho bạc, các cơ sở kinh doanh dịch vụ trực tiếp liên quan đến hoạt động ngân hàng và bổ trợ doanh nghiệp (như công chứng, luật sư, đăng kiểm, đăng ký giao dịch bảo đảm...), chứng khoán, bưu chính, viễn thông, dịch vụ hỗ trợ vận chuyển, xuất, nhập khẩu hàng hóa, khám bệnh, chữa bệnh, tang lễ... |
Như vậy, kể từ ngày 01/4/2020, việc thực hiện các quy định, giải pháp để phòng chống dịch bệnh đã được liệt kê trong Quyết định số 447/QĐ-TTg, Chỉ thị 15/CT-TTg và Chỉ thị số 16/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ là bắt buộc.
Theo Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội thì đây là các quy phạm pháp luật, là quy tắc xử sự chung, là mệnh lệnh chỉ đạo có tính chất bắt buộc đối với mọi người trong thời điểm đặc biệt của lịch sử như thế này. Người nào vi phạm các quy định này thì sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý theo quy định. Việc xử phạt này là rất cần thiết, đúng quy định của pháp luật.
Tùy vào tính chất, mức độ vi phạm, tùy vào hậu quả của hành vi vi phạm mà người vi phạm có thể bị xử phạt hành chính hoặc bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội các tội danh như: Tội vi phạm quy tắc an toàn nơi đông người; Tội làm lây lan dịch bệnh nguy hiểm truyền nhiễm cho người... là các tội danh có liên quan đến phòng chống dịch Covid-19 cũng đã được Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao hướng dẫn, thống dẫn nhất áp dụng trong văn bản số 45/HĐTP ngày 30/3/2020 vừa qua.
Khi áp dụng chế tài hành chính thì cũng cần phân biệt hai khái niệm là “cách ly y tế” và “cách ly xã hội”. Người “cách ly tế tại nhà” là người thuộc diện phải theo dõi tế, thăm khám, quản lý y tế bởi cơ sở y tế địa phương. Hành vi đi ra khỏi nơi cách ly y tế tại nhà có nguy cơ lây lan dịch bệnh cho cộng đồng nên mức xử lý sẽ nghiêm khắc hơn. Còn đối với những người “cách ly xã hội tại nhà” thì đây là khái niệm mới, chưa có chế tài cụ thể nên khi vi phạm sẽ được xác định là “không thực hiện biện pháp bảo vệ cá nhân”.
Đối với người bị bắt buộc cách ly y tế tại nhà mà vi phạm thì sẽ bị xử phạt hành chính từ 2.000.000 đến 5.000.000 đồng theo quy định tại điểm b, khoản 1, Điều 10, Nghị định 176/2013/NĐ-CP về xử phạt hành chính trong lĩnh vực y tế.
| “Điều 10. Vi phạm quy định về cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế. 1. Phạt tiền từ 2.000.000 đồng đến 5.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: b) Từ chối hoặc trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly y tế, cưỡng chế cách ly y tế của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều này…”. |
Trường hợp người nào ra khỏi nhà, tập trung quá 02 người tại nơi công cộng thì sẽ bị xử phạt đến 10.000.000 đồng theo quy định tại khoản 4, Điều 11 của Nghị định này.
| “... 4. Phạt tiền từ 5.000.000 đồng đến 10.000.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: c) Không thực hiện quyết định áp dụng biện pháp hạn chế tập trung đông người hoặc tạm đình chỉ hoạt động kinh doanh, dịch vụ tại nơi công cộng...”. |
Còn đối với đại đa số người dân Việt Nam đang ở nhà theo Chỉ thị 16/CT-TTg là “cách ly xã hội”, để đảm bảo an toàn cá nhân. Hiện nay chưa có chế tài cụ thể đối với hành vi vi phạm quy định về cách ly xã hội nên người nào ra khỏi nhà trái quy định thì được xác định là hành vi “không thực hiện biện pháp bảo vệ cá nhân”. Hành vi này có mức xử phạt từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng theo quy định tại khoản 1, Điều 11, Nghị định 176/2013/NĐ-CP.
Cụ thể như sau:
| “Điều 11. Vi phạm quy định về áp dụng biện pháp chống dịch. 1. Cảnh cáo hoặc phạt tiền từ 100.000 đồng đến 300.000 đồng đối với một trong các hành vi sau đây: a) Không thực hiện biện pháp bảo vệ cá nhân đối với người tham gia chống dịch và người có nguy cơ mắc bệnh dịch theo hướng dẫn của cơ quan y tế…”. |
Không những bị xử phạt hành chính, những hành vi như: Trốn khỏi nơi cách ly; Không tuân thủ quy định về cách ly; Từ chối, trốn tránh việc áp dụng biện pháp cách ly, cưỡng chế cách ly hoặc Không khai báo y tế, khai báo không đầy đủ hoặc khai báo gian dối làm lây lan dịch bệnh ra cộng đồng còn bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Làm lây lan bệnh dịch nguy hiểm truyền nhiễm cho người” theo Điều 240 Bộ luật Hình sự với mức hình phạt cao nhất có thể lên đến 12 năm tù.
Ngoài ra, Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân các tối cao cũng thống nhất tại văn bản số 45/HĐTP: Người chưa bị xác định mắc bệnh Covid-19 nhưng sống trong khu vực đã có quyết định cách ly, quyết định phong tỏa thực hiện một trong các hành vi trốn trách cách ly, vi phạm quy định về cách ly gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng trở lên do phát sinh chi phí phòng, chống dịch bệnh thì bị xử lý về tội vi phạm quy định về an toàn ở nơi đông người theo quy định tại Điều 295.
Như vậy, quy định về xử phạt đối với người ra đường trái quy định của UBND TP. Hà Nội là hoàn toàn có căn cứ, có cơ sở pháp lý và có những mức chế tài cụ thể theo quy định của pháp luật. Việc tổ chức thực hiện các quyết định, chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ, áp dụng các chế tài hành chính, thậm chí các chế tài hình sự đối với các hành vi vi phạm là cần thiết để đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật cũng như để đảm bảo an toàn cho cả cộng đồng xã hội trong việc phòng chống dịch bệnh.
Hiện nay, vì dịch bệnh nguy hiểm truyền nhiễm Covid-19 mà công sức của toàn thể nhân dân Việt Nam và cả hệ thống chính trị đã đổ ra rất nhiều, hao tốn rất nhiều tiền bạc, tài sản ngân sách nhà nước, thiệt hại rất nhiều đến đời sống kinh tế xã hội của người dân và doanh nghiệp. Bởi vậy, chỉ cần một vài người có ý thức kém là có thể phá hoại toàn bộ công sức của biết bao con người. Trong thời điểm này, việc siết chặt kỷ luật, kỷ cương, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm là hết sức cần thiết và được đại đa số người dân ủng hộ, Luật sư Cương nói.
Lê Hoàng - Thanh Loan
Bản quyền thuộc về Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam
Giấy phép số 366/GP-BTTTT, ngày 21/8/2020 và Giấy phép bổ sung số 388/GP-BTTTT, ngày 16/10/2023 do Bộ Thông tin Truyền thông cấp