Ngày 11/12, Quốc hội đã thông qua Luật Chuyển đổi số, trong đó tại Điều 31 Luật này quy định, cơ quan nhà nước không được yêu cầu tổ chức, cá nhân cung cấp lại thông tin, dữ liệu số hợp lệ đã có trong các cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc chuyên ngành.
Quy định này nhằm cắt giảm thủ tục, hạn chế tình trạng gây phiền hà và nâng cao trách nhiệm của bộ máy thực thi.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Cũng theo Luật Chuyển đổi số, trước khi thực hiện số hóa, mọi quy trình nghiệp vụ phải được rà soát, chuẩn hóa, tái cấu trúc và đơn giản hóa, bảo đảm tinh gọn, không trùng lặp và tăng cường tự động hóa. Trên cơ sở đó, cơ quan nhà nước có trách nhiệm chủ động khai thác dữ liệu đã được số hóa, thay vì “đẩy khó” sang người dân bằng việc yêu cầu nộp lại hồ sơ giấy.
Cụ thể, tại Điều 32 Luật này quy định rõ: Cán bộ, công chức, viên chức sẽ bị xử lý trách nhiệm nếu vẫn yêu cầu nộp thêm giấy tờ trong trường hợp hệ thống thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính đã kết nối, khai thác, sử dụng được dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia hoặc cơ sở dữ liệu chuyên ngành. Theo đó, cách tiếp cận này làm rõ trách nhiệm cá nhân cụ thể, hạn chế tình trạng né tránh hoặc đùn đẩy trách nhiệm trong thực thi công vụ.
Luật Chuyển đổi số cũng yêu cầu cơ quan nhà nước thực hiện cung cấp dịch vụ công, quản trị nội bộ, chỉ đạo, điều hành, giám sát và kiểm tra toàn trình trên môi trường số, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Hoạt động chỉ đạo, điều hành và ra quyết định của cơ quan nhà nước phải dựa trên dữ liệu số đầy đủ, chính xác và kịp thời. Đồng thời, mỗi cơ quan phải có phương án xử lý tình huống khẩn cấp hoặc sự cố gián đoạn hoạt động trên môi trường số, kèm theo phương án ứng cứu, khắc phục để duy trì hoạt động bình thường.
Các dịch vụ công trực tuyến được cung cấp theo hướng thống nhất, tập trung từ trung ương đến địa phương thông qua Cổng dịch vụ công quốc gia và Ứng dụng định danh quốc gia. Quy trình, thời hạn và kết quả xử lý thủ tục hành chính phải được công bố công khai; cơ quan nhà nước có trách nhiệm hướng dẫn, hỗ trợ người dân trong suốt quá trình thực hiện.
Bên cạnh yêu cầu về trách nhiệm cán bộ, Luật Chuyển đổi số cũng nhấn mạnh về nguyên tắc liên thông, tích hợp và khai thác dữ liệu. Trong đó, tại Điều 33 Luật này nêu rõ, cơ quan nhà nước có trách nhiệm kết nối, chia sẻ và khai thác dữ liệu từ các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành và hệ thống thông tin của cơ quan khác để giải quyết thủ tục hành chính, bảo đảm liên thông xuyên suốt, không bị phân mảnh giữa trung ương và địa phương.
Hệ thống thông tin phục vụ giải quyết thủ tục hành chính phải được thiết kế để đo lường chất lượng dịch vụ theo thời gian thực. Các chỉ số giám sát, kết quả đánh giá mức độ chuyển đổi số và chất lượng dịch vụ phải được công khai, qua đó tăng cường minh bạch và trách nhiệm giải trình với người dân.
Ngoài ra, Luật Chuyển đổi số cũng đặt ra trách nhiệm của người dân trong việc cung cấp thông tin đầy đủ, chính xác khi thực hiện thủ tục. Tuy nhiên, khi dữ liệu đã được số hóa và kết nối, cơ quan nhà nước phải chủ động khai thác để xử lý, thay vì yêu cầu cung cấp lại.
