Báo cáo mới nhất từ Tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty International), chia sẻ độc quyền với The Guardian, cho thấy hiện nay có hơn 18.300 cơ sở khai thác dầu, khí và than trên 170 quốc gia, chiếm diện tích rộng lớn trên bề mặt Trái Đất.
Sống gần giếng khoan, nhà máy chế biến, đường ống và các cơ sở nhiên liệu hóa thạch khác làm tăng nguy cơ mắc ung thư, bệnh hô hấp, tim mạch, sinh non, tử vong sớm, đồng thời đe dọa nguồn nước, chất lượng không khí và suy thoái đất đai.
Hiện có 463 triệu người, trong đó có 124 triệu trẻ em, sống trong bán kính 01km quanh các cơ sở nhiên liệu hóa thạch. Thêm vào đó, khoảng 3.500 dự án mới đang được đề xuất hoặc xây dựng, có thể khiến 135 triệu người khác phải sống chung với khói, lửa và rò rỉ chất độc.
Hầu hết các dự án này tạo ra các khu vực ô nhiễm nghiêm trọng, biến cộng đồng địa phương và các hệ sinh thái quan trọng thành nơi mà người dân thu nhập thấp và nhóm dễ bị tổn thương phải chịu gánh nặng ô nhiễm một cách không cân xứng.
Báo cáo cũng nêu rõ tác động sức khỏe nghiêm trọng từ hoạt động khai thác, chế biến và vận chuyển, đồng thời chỉ ra rằng việc đốt khí và xây dựng cơ sở hạ tầng sẽ phá hủy các hệ sinh thái tự nhiên không thể thay thế và xâm phạm quyền con người, đặc biệt là những người sống gần các cơ sở dầu khí và than.
Nhà máy điện than ở Sahiwal, Pakistan. Ảnh minh hoạ: THX/TTXVN.
Thông tin này được công bố trong bối cảnh các nhà lãnh đạo thế giới tập trung tại Belém (Brazil) để tham dự Hội nghị COP30, giữa lúc ngày càng có nhiều thất vọng về tiến độ loại bỏ nhiên liệu hóa thạch – nguyên nhân dẫn đến khủng hoảng hành tinh.
Bà Agnès Callamard, Tổng Thư ký Amnesty International, nhấn mạnh: “Ngành nhiên liệu hóa thạch và các chính phủ bảo trợ đã tranh luận hàng thập kỷ rằng phát triển con người cần năng lượng hóa thạch. Nhưng thực tế, dưới chiêu bài tăng trưởng kinh tế, họ chỉ phục vụ tham vọng lợi nhuận, vi phạm quyền mà gần như không bị trừng phạt, và hủy hoại bầu khí quyển, sinh quyển và đại dương”.
Bà kêu gọi các nhà lãnh đạo COP30 phải đặt con người – chứ không phải lợi nhuận hay quyền lực – làm trung tâm, bằng cách cam kết loại bỏ nhiên liệu hóa thạch nhanh chóng, công bằng, đầy đủ và có nguồn lực, đồng thời chuyển đổi sang năng lượng bền vững.
COP30 diễn ra khi Philippines, Mexico và Jamaica đang hứng chịu thiệt hại nặng nề do siêu bão, nhiệt độ đại dương gia tăng và khí quyển cao hơn, khiến các quốc gia chịu áp lực phải điều chỉnh các công ty nhiên liệu hóa thạch, chấm dứt khai thác, trợ cấp, cấp phép và tiêu thụ để tuân thủ phán quyết quan trọng của Tòa án Quốc tế.
Tuần trước, The Guardian tiết lộ trên 5.350 nhà vận động của ngành nhiên liệu hóa thạch đã tiếp cận các hội nghị khí hậu của Liên hợp quốc trong bốn năm qua, cản trở hành động khí hậu, trong khi các công ty của họ khai thác dầu khí ở mức kỷ lục.
