Ảnh minh hoạ.
1. Luật Căn cước năm 2023 chính thức đổi tên thẻ căn cước công dân thành thẻ căn cước. Theo đó, Luật Căn cước quy định thẻ căn cước mới sẽ bỏ thông tin quê quán, nơi thường trú, vân tay, đặc điểm nhận dạng, thay vào đó là thông tin nơi đăng ký khai sinh và nơi cư trú của công dân. Bộ Công an mở rộng thêm đối tượng được cấp thẻ căn cước gồm: Công dân Việt Nam dưới 14 tuổi cấp thẻ căn cước theo nhu cầu; công dân Việt Nam không đủ điều kiện đăng ký thường trú, đăng ký tạm trú nếu được cập nhật thông tin nơi ở hiện tại vào Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.
Đây là lần đầu tiên người dưới 6 tuổi được cấp thẻ căn cước. Để cấp cho đối tượng này, người đại diện hợp pháp của người dưới 6 tuổi làm thủ tục thông qua cổng dịch vụ công hoặc ứng dụng định danh quốc gia. Cơ quan chức năng không thu nhận thông tin nhân dạng và sinh trắc học đối với người dưới 6 tuổi. Bên cạnh đó, cơ quan chức năng sẽ cấp giấy chứng nhận căn cước cho người gốc Việt Nam chưa xác định được quốc tịch. Đây là giấy tờ tùy thân chứa thông tin về căn cước của người gốc Việt, chưa xác định được quốc tịch đang sinh sống tại Việt Nam từ 6 tháng trở lên. Theo quy định mới này, giấy chứng nhận căn cước có giá trị chứng minh về căn cước để thực hiện các giao dịch, thực hiện quyền, lợi ích hợp pháp trên lãnh thổ Việt Nam.
Luật mới bổ sung quy định về việc tích hợp thông tin vào thẻ căn cước gồm: Thẻ bảo hiểm y tế, sổ bảo hiểm xã hội, giấy phép lái xe, giấy khai sinh, giấy chứng nhận kết hôn... Người dân đề nghị tích hợp thông tin vào thẻ căn cước khi có nhu cầu hoặc khi thực hiện việc cấp thẻ căn cước. Việc sử dụng thông tin được tích hợp vào thẻ căn cước có giá trị tương đương như việc cung cấp thông tin hoặc sử dụng giấy tờ có chứa thông tin đó trong thực hiện thủ tục hành chính, dịch vụ công... Đáng chú ý, Luật còn bổ sung quy định mỗi công dân Việt Nam được cấp một căn cước điện tử. Căn cước điện tử được cơ quan quản lý căn cước Bộ Công an tạo lập ngay sau khi công dân hoàn thành thủ tục cấp tài khoản định danh điện tử mức độ 2 trên VNeID.
2. Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sởnăm 2023 quy định lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở là một trong những lực lượng quần chúng, được bố trí ở thôn, tổ dân phố, làm nòng cốt hỗ trợ Công an cấp xã giúp UBND cùng cấp trong bảo vệ an ninh, trật tự và xây dựng phong trào Toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc.
Công dân Việt Nam có nguyện vọng và có các tiêu chuẩn, điều kiện: từ đủ 18 tuổi đến đủ 70 tuổi; có lý lịch rõ ràng; phẩm chất đạo đức tốt; bản thân và gia đình chấp hành tốt đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước; có bằng tốt nghiệp hoặc đã hoàn thành chương trình giáo dục trung học cơ sở trở lên; đang thường trú hoặc tạm trú từ 1 năm trở lên và thường xuyên sinh sống tại nơi nộp đơn; có đủ sức khỏe theo giấy chứng nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thành lập, hoạt động theo quy định của pháp luật… được xem xét, tuyển chọn tham gia lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.
3. Luật Các tổ chức tín dụng năm 2024 nghiêm cấm các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng sản phẩm, dịch vụ ngân hàng dưới mọi hình thức. Ngoài ra, các hành vi bị cấm khác được nêu tại Điều 15 Luật Các tổ chức tín dụng 2024 gồm: Ngân hàng cho vay, thực hiện hoạt động ngân hàng, kinh doanh khác ngoài hoạt động ghi trong giấy phép đã được cấp; Tổ chức, cá nhân không phải ngân hàng thực hiện hoạt động ngân hàng trừ các giao dịch ký quỹ, mua bán lại chứng khoán của công ty chứng khoán; Việc can thiệp trái luật vào hoạt động ngân hàng, kinh doanh khác của ngân hàng; Thực hiện hạn chế cạnh tranh/cạnh tranh không lành mạnh có nguy cơ gây tổn hại/gây tổn hại đến thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia, an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng, lợi ích Nhà nước và quyền, lợi ích hợp pháp của cá nhân, tổ chức.
Đồng thời, với các khoản vay tiêu dùng có giá trị nhỏ, ngân hàng phải có tối thiểu thông tin về mục đích sử dụng vốn hợp pháp, khả năng tài chính trước khi quyết định cho vay với các khoản vay: Phục vụ nhu cầu đời sống, vay qua thẻ ngân hàng; Khoản cho thuê tài chính, khoản vay tiêu dùng, khoản cấp tín dụng qua thẻ của tổ chức phi ngân hàng; Khoản vay phục vụ nhu cầu đời sống của quỹ tín dụng nhân dân; Khoản vay của tổ chức tài chính vi mô.
4. Luật Viễn thông năm 2023 đã quy định cụ thể các loại tài nguyên viễn thông được phân bổ qua hình thức đấu giá. Việc lựa chọn mã, số viễn thông phân bổ qua đấu giá sẽ do thị trường quyết định; sau khi mang ra đấu giá mà đấu giá không thành sẽ quay về phân bổ trực tiếp, tuần tự. Luật quy định việc xác định giá khởi điểm để đấu giá cho từng loại mã, số viễn thông, tên miền Internet.
Doanh nghiệp cung cấp dịch vụ không có hạ tầng mạng có nghĩa vụ xác thực, lưu giữ, sử dụng thông tin thuê bao viễn thông và xử lý sim có thông tin thuê bao viễn thông không đầy đủ, không chính xác (sim rác); phòng, chống, ngăn chặn tin nhắn, cuộc gọi vi phạm pháp luật theo quy định của Chính phủ; ngừng cung cấp dịch vụ viễn thông đối với thuê bao viễn thông vi phạm pháp luật về viễn thông.
5. Luật Giá năm năm 2023 chỉ rõ 6 mặt hàng không áp dụng, gồm: Giá đất (được thực hiện theo quy định của pháp luật về đất đai); giá nhà ở (thực hiện theo quy định về nhà ở); giá điện và giá các dịch vụ về điện (thực hiện theo quy định về điện lực); giá dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh; học phí, giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục - đào tạo, giáo dục nghề nghiệp; tiền bản quyền khi khai thác, sử dụng tác phẩm, bản ghi âm, ghi hình trong trường hợp giới hạn quyền tác giả, giới hạn quyền liên quan, tiền đền bù đối với quyền sử dụng sáng chế được chuyển giao theo quyết định bắt buộc trong trường hợp người được chuyển giao quyền sử dụng sáng chế và người nắm độc quyền sử dụng sáng chế không thỏa thuận được, tiền đền bù đối với quyền sử dụng giống cây trồng.
6. Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng năm 2023 quy định đáng chú ý là tổ chức, cá nhân bán hàng đa cấp bị nghiêm cấm các hành vi như yêu cầu người khác phải đặt cọc, nộp một khoản tiền hoặc mua một số lượng hàng hóa nhất định để tham gia bán hàng đa cấp; cung cấp thông tin gian dối, gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng, cá nhân tham gia bán hàng đa cấp; kinh doanh theo phương thức đa cấp không có giấy chứng nhận đăng ký hoạt động bán hàng đa cấp.
7. Luật Phòng thủ dân sự năm 2023 chỉ rõ Quỹ phòng thủ dân sự được ưu tiên thực hiện hoạt động như: Cứu trợ khẩn cấp về lương thực, nước uống, thuốc chữa bệnh và các nhu yếu phẩm thiết yếu khác cho đối tượng bị thiệt hại do sự cố, thảm họa gây ra; hỗ trợ tu sửa, làm nhà ở, cơ sở y tế, trường học tại địa điểm bị ảnh hưởng do sự cố, thảm họa gây ra. Quỹ này được hình thành từ đóng góp tự nguyện của các tổ chức, cá nhân trong nước, ngoài nước; nguồn điều tiết từ các quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách có liên quan đến hoạt động ứng phó, khắc phục hậu quả sự cố, thảm họa.
8. Luật Giao dịch điện tử năm 2023 đã chính thức bổ sung các khái niệm chữ ký điện tử, chữ ký số, hợp đồng điện tử. Cụ thể: Chữ ký điện tử là chữ ký được tạo dưới dạng dữ liệu điện tử gắn liền/kết hợp logic với thông điệp dữ liệu nhằm xác nhận chủ thể ký cũng như khẳng định sự chấp thuận của người đó với thông điệp điện tử. Chữ ký số là chữ ký điện tử gồm khóa bí mật dùng để ký số, khóa công khai dùng để kiểm tra chữ ký số. Hợp đồng điện tử là hợp đồng được thiết lập dưới dạng thông điệp dữ liệu.
Trong đó, chữ ký số có thể được xác định là chữ ký điện tử theo khoản 3 Điều 22 Luật Giao dịch điện tử 2023. Đồng thời, Điều 6 Luật này bổ sung các hành vi bị nghiêm cấm trong giao dịch điện tử gồm: Lợi dụng giao dịch điện tử để xâm phạm lợi ích quốc gia, dân tộc, an ninh quốc gia trật tự an toàn xã hội…; Thu thập, sử dụng, tiết lộ, cung cấp, hiển thị, phát tán, kinh doanh trái phép thông điện dữ liệu…
9. Luật Hợp tác xã năm 2023 quy định hai tiêu chí để phân loại hợp tác xã thành siêu nhỏ, nhỏ, vừa và lớn là tiêu chí số lượng thành viên chính thức và doanh thu hoặc tổng số vốn. Đồng thời, tại khoản 7 và khoản 8 Điều 4 Luật Hợp tác xã 2023, hợp tác xã được định nghĩa là tổ chức có tư cách pháp nhân do ít nhất 05 thành viên chính thức tự nguyện thành lập trong khi đó theo Điều 3 Luật Hợp tác xã năm 2012, thành viên của hợp tác xã phải là ít nhất 07 thành viên. Luật Hợp tác xã năm 2023 cũng thay đổi số thành viên chính thức của liên hiệp hợp tác xã theo hướng tăng thêm 01 thành viên, cụ thể từ ít nhất 03 hợp tác xã thành ít nhất 04 hợp tác xã tự nguyện thành lập và hợp tác tương trợ lẫn nhau trên cơ sở tự chủ, tự chịu trách nhiệm, bình đẳng và dân chủ.
10. Luật Tài nguyên nước năm 2023 quy định một trong những nguyên tắc cốt lõi của luật là bảo đảm chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, lợi ích quốc gia, công bằng, hợp lý trong bảo vệ, điều hòa, phân phối, phục hồi, phát triển, khai thác, sử dụng tài nguyên nước, phòng, chống và khắc phục tác hại do nước gây ra; bảo đảm an ninh nguồn nước để mọi người dân được tiếp cận, sử dụng nước công bằng, hợp lý.
