Nhiều đại biểu tranh luận có hay không nên bổ sung quy định chức năng phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc Viện kiểm sát nhân dân tối cao (VKSND).
Chiều nay, QH thảo luận trực tuyến về một số nội dung còn ý kiến khác nhau của dự thảo luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Giám định tư pháp.
Dự thảo luật bổ sung quy định Phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc VKSND Tối cao là một trong các tổ chức giám định tư pháp công lập về kỹ thuật hình sự với nhiệm vụ giám định về âm thanh, hình ảnh từ các dữ liệu điện tử.
Trình bày báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo luật, Chủ nhiệm UB Tư pháp QH Lê Thị Nga cho biết có 2 loại ý kiến.
Loại kiến thứ nhất tán thành dự thảo luật, việc bổ sung quy định này sẽ góp phần đáp ứng kịp thời nhu cầu giám định về âm thanh, hình ảnh thu thập trong quá trình điều tra, truy tố và xét xử.
Ý kiến thứ hai đề nghị không bổ sung quy định này, vì VKS vừa thực hiện quyền công tố, kiểm sát hoạt động tư pháp, vừa trực tiếp thực hiện giám định khó đảm bảo tính khách quan, làm phát sinh thêm biên chế, kinh phí…
UB Thường vụ QH nhận thấy, việc bổ sung đã được Chính phủ cân nhắc kỹ trên cơ sở thực tiễn hoạt động tố tụng, nhằm đáp ứng yêu cầu cấp thiết trong công tác điều tra, xử lý tội phạm về tham nhũng, tội phạm xâm phạm hoạt động tư pháp hiện nay.
Chính phủ đã có báo cáo bổ sung trình QH khẳng định về sự cần thiết của vấn đề này.
Từ đó, bà Nga cho hay, Thường vụ QH đề nghị bổ sung quy định phòng giám định kỹ thuật hình sự thuộc VKSND Tối cao là một trong các tổ chức giám định tư pháp công lập về kỹ thuật hình sự với nhiệm vụ, quyền hạn cụ thể tại dự thảo luật.
Thảo luận tại hội trường, Thiếu tướng Nguyễn Thị Xuân, ủy viên thường trực UB Quốc phòng và An ninh cho rằng, các cơ quan giám định hiện có đã đáp ứng nhu cầu giám định, đảm bảo tính kịp thời, nhanh chóng.
Tổng kết luật Giám định không thấy nêu khó khăn của VKSND trong việc trưng cầu giám định âm thanh, hình ảnh. Việc bổ sung, yêu cầu thực tế chưa phải cấp thiết.
Theo bà, luật Tổ chức VKSND không quy định chức năng nhiệm vụ về giám định tư pháp của VKSND, do đó, nếu bổ sung quy định này thì sẽ tạo nên sự xung đột. “Hơn nữa, VKSND vừa thực hiện quyền công tố vừa thực hiện giám định thì có đảm bảo tính khách quan, công minh hay không?”, bà Xuân đặt câu hỏi.
Bà cho biết thêm, việc bổ sung quy định này cũng sẽ làm tăng biên chế, cơ cấu tổ chức nếu các VKSND ở địa phương cũng thành lập các phòng chuyên môn tương ứng.
Cùng quan điểm này, Thiếu tướng Nguyễn Thanh Hồng, ủy viên thường trực UB Quốc phòng và An ninh cũng cho rằng, việc giao thêm nhiệm vụ giám định tư pháp cho VKSND là không phù hợp.
Ông Hồng nêu: Nếu lý do là cơ quan giám định hiện tại quá tải thì tại sao không thành lập thêm các phòng giám định tại cơ quan công an cấp tỉnh mà phải bổ sung chức năng này cho VKSND Tối cao?
Ngoài ra, ông Hồng cho rằng, việc các vụ án kéo dài là vì nhiều nguyên nhân chứ không chỉ là do thời gian giám định tư pháp chậm trễ.
8 năm chỉ 60 vụ giám định, anh em ngồi chơi không có việc
Tranh luận với ĐB Xuân và Hồng, Thiếu tướng Nguyễn Mai Bộ, một ủy viên thường trực khác của UB Quốc phòng An ninh nói: “Câu chuyện ở đây không phải là quá tải, mà chưa bao giờ yêu cầu để tránh oan sai trong hoạt động điều tra, xét xử đòi hỏi cao như hiện nay. Việc bổ sung chức năng giám định cho VKSND Tối cao là xuất phát từ yêu cầu này”.
Theo ông, nếu đặt giả định âm thanh, hình ảnh mà đã được cơ quan công an giám định nay mới phát hiện ra có vấn đề mà giao lại cho công an giám định thì sẽ ra kết quả như thế nào?
“Thực tiễn trong hoạt động, lịch sử tư pháp từng có vụ việc Tùng Dương ở cầu Chương Dương đã bao lần giám định của công an không ra được đến khi giao giám định quân đội mới ra”, ông Bộ nói.
Ông cho biết, việc bổ sung quy định này là để thực hiện yêu cầu cao nhất là chống oan sai chứ không phải là quá tải hay không quá tải.
Từ đầu cầu Nghệ An, Thiếu tướng Nguyễn Hữu Cầu, Giám đốc Công an tỉnh Nghệ An tranh luận: Nếu nói là chống oan sai thì phải thành lập cơ quan giám định thuộc TAND Tối cao, vì tòa mới là trung tâm của nền tư pháp, quyết định của toà mới buộc được người đó có tội hay hay không có tội.
“Nếu chúng ta nói rằng do chống oan sai để thành lập một cơ quan này cho độc lập với cơ quan của công an, quân đội, tôi cho rằng không thuyết phục”, ông Cầu băn khoăn.
Ông Cầu cho rằng, từ trước nay, không có việc VKSND có yêu cầu giám định mà cơ quan giám định không thực hiện yêu cầu.
“Theo báo cáo của Viện Khoa học hình sự Bộ Công an mà tôi có trong tay, từ năm 2012 đến giờ, chỉ có 60 vụ việc giám định về âm thanh, tiếng nói, trung bình 1 năm chỉ có 8 việc thôi. Anh em ngoài đó ngồi chơi, không có việc làm đâu”, ông dẫn chứng.
Ông Cầu đề nghị thực hiện nghiêm quan điểm của Đảng về tinh gọn tổ chức, bộ máy, không thành lập thêm cơ quan mới nếu không thật sự cần thiết.
Ông cũng cho rằng, nếu nói việc thực hiện ghi âm, ghi hình khi hỏi cung bị can thì VKSND sẽ liên tục phải giám định âm thanh, hình ảnh là không có cơ sở thực tiễn.
“Nền tư pháp ngày càng phát triển thì oan sai ngày càng giảm đi. Chứ không phải giám định ghi âm, ghi hình là phát hiện nhiều oan sai đâu”, ông Cầu nói.
Ông nhấn mạnh, đề xuất này không phù hợp với thực tiễn. “Các đồng chí nói như vậy thì VKSND có nên thành lập các trại tạm giam để phục vụ cho công tác điều tra của VKSND không?”, ông Cầu đặt câu hỏi.
TRẦN THƯỜNG - HƯƠNG QUỲNH/VNN
