Ngày 21/11, Hội Di sản Văn hóa Việt Nam trao chứng nhận Không gian Di sản Văn hóa cho Khu du lịch văn hóa sinh thái Đông Đô Village (xã Lâm Thao, tỉnh Bắc Ninh).
Đây là lần đầu tiên một mô hình du lịch tư nhân tại Bắc Ninh được ghi nhận theo hướng bảo tồn sáng tạo dựa trên văn minh lúa nước và ký ức làng quê Bắc Bộ. Đồng thời tôn vinh nỗ lực của ông Trần Văn Toản, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Kỹ thương Đông Đô, người dành nhiều năm miệt mài sưu tầm, phục dựng và kể lại câu chuyện bản sắc Kinh Bắc theo cách đầy sáng tạo.
Hội Di sản Văn hóa Việt Nam trao chứng nhận Không gian Di sản Văn hóa cho Khu du lịch văn hóa sinh thái Đông Đô Village (xã Lâm Thao, tỉnh Bắc Ninh).
Đông Đô Village có diện tích khoảng 20.000m2, tái hiện đời sống nông nghiệp truyền thống qua các nhà cổ, sân gạch, vườn cây, ao quê và hàng trăm vật dụng gắn với sinh hoạt đồng ruộng. Điểm nhấn dễ nhận thấy nhất là khu trưng bày cối đá, trục đá, cùng nhiều công cụ sản xuất từng hiện diện trong mỗi gia đình Bắc Bộ xưa. Những vật dụng tưởng như đơn sơ ấy lại chứa đựng chiều sâu văn hóa của cả một thời kỳ, từ cối giã gạo, cối xay ngô cho đến những tảng đá xanh được đục đẽo thủ công cách đây hàng trăm năm.
Các hiện vật tại Đông Đô Village do ông Trần Văn Toản, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Kỹ thương Đông Đô dày công sưu tầm trong hàng chục năm qua, với mong muốn phục dựng lại không gian xưa cũ của làng quê Bắc Bộ.
Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Kỹ thương Đông Đô cho biết, việc sưu tầm cối đá “không chỉ là gom nhặt hiện vật”, mà là hành trình lưu giữ ký ức của một thế hệ làm nông nghiệp. Mỗi chiếc cối từng gắn với một mái nhà, một mùa vụ, một người mẹ, người bà…Chúng tôi muốn những ký ức đó không bị lãng quên.
Theo ông Trần Văn Toản, nhiều nhà nghiên cứu đã đánh giá bộ sưu tập 3.000 cối đá tại Đông Đô Village là nguồn tư liệu quý hiếm, có giá trị trong khảo cứu văn minh lúa nước. Sự đa dạng về niên đại, kích thước, chất liệu cũng cho thấy sự phong phú trong môi trường sản xuất nông nghiệp của cư dân đồng bằng Bắc Bộ.
Tháp Thần nông được ghép bởi 1.012 cối đá tạo hình hạt lúa lớn nhất thế giới.
Tọa lạc ở vị trí trung tâm tại Đông Đô Village, Tháp Thần Nông cao 15m, gồm 5 tầng được cấu thành từ 1.012 chiếc cối đá. Công trình mang hình dáng một hạt lúa lớn, biểu tượng cho sự trù phú và tinh thần sáng tạo của cư dân nông nghiệp. Đây là công trình đã đưa Đông Đô Village trở thành điểm đến đặc biệt khi lần lượt nhận 2 kỷ lục: Tháp cối đá tạo hình hạt lúa lớn nhất Việt Nam (2023) và Tòa bảo tháp làm từ cối đá lớn nhất thế giới (2024), được Tổ chức Kỷ lục Thế giới công bố.
Bên cạnh trưng bày hiện vật, Đông Đô Village còn phục dựng đời sống làng quê Bắc Bộ qua các gian hàng tranh dân gian Đông Hồ, gốm Phù Lãng, khu làm bánh truyền thống, ẩm thực Quan họ và nhiều chương trình nghệ thuật dân gian như: hát Quan họ, rối nước. Tại Liên hoan Bánh dân gian 3 miền và kết nối du lịch Bắc Ninh năm 2024, tổ chức tại chính khu du lịch, hàng nghìn du khách đã trải nghiệm các sản phẩm thủ công, gặp gỡ nghệ nhân và tìm hiểu di sản văn hóa vùng miền.
Bắc Ninh hiện định hướng phát triển du lịch văn hóa - tâm linh - sinh thái, dựa trên hệ thống di tích phong phú, làng nghề truyền thống và di sản Quan họ. Trong định hướng đó, Đông Đô Village được xem là mô hình tiêu biểu khi kết hợp bảo tồn - giáo dục - du lịch một cách hài hòa, góp phần đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao trải nghiệm du khách.
Ở tầm quốc gia, mô hình này phù hợp với chủ trương phát triển du lịch Việt Nam theo hướng ưu tiên văn hóa bản địa, khuyến khích sáng tạo và nâng cao giá trị trải nghiệm. Việc tái hiện văn minh lúa nước qua hiện vật, kiến trúc và hoạt động tương tác là gợi ý quan trọng cho nhiều địa phương trong việc phát huy di sản nông nghiệp, một nguồn tài nguyên còn nhiều tiềm năng.
Khu du lịch văn hóa sinh thái Đông Đô Village (xã Lâm Thao, tỉnh Bắc Ninh).
Theo Ông Hoàng Thái Tuấn Anh, Phó Viện trưởng Viện Kỷ lục Việt Nam, Trưởng đại diện Văn phòng Miền Bắc Tổ chức Kỷ lục Việt Nam, Đông Đô Village là một trong những không gian hiếm hoi tái hiện được hệ sinh thái văn hóa làng Việt một cách sống động, có chiều sâu và đặc biệt tôn trọng nguyên gốc.
Ông Tuấn Anh đánh giá cao khu du lịch này bởi nơi đây không chỉ phục dựng hình ảnh, mà phục dựng cả đời sống, nơi di sản không đứng yên mà được kể lại, được tương tác và được trao truyền cho giới trẻ. Với những giá trị đang sở hữu, Đông Đô Village hoàn toàn có cơ hội trở thành mô hình tham chiếu cho các không gian văn hóa trải nghiệm, thậm chí hướng tới những kỷ lục về bảo tồn, lan tỏa văn hóa Việt.
Sự kiện Đông Đô Village được công nhận Không gian Di sản Văn hóa là dấu mốc quan trọng trong hành trình khẳng định giá trị văn hóa nông nghiệp Việt Nam. Từ Tháp Thần Nông đến hàng nghìn chiếc cối đá, từ không gian làng quê Bắc Bộ đến những câu chuyện ký ức của người dân, tất cả đã tạo nên một địa chỉ giàu bản sắc, nơi mỗi du khách có thể tìm về cội nguồn của nền văn minh lúa nước.
Dịp này, ông Trần Văn Toản, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Kỹ thương Đông Đô cũng được trao tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp văn hóa di sản Việt Nam”. Trước đó, năm 2024, ông Toản đã nhận Bằng khen của Hội Di sản Văn hóa Việt Nam vì có những đóng góp trong bảo tồn hiện vật nông nghiệp, đặc biệt là bộ sưu tập hơn 3.000 chiếc cối đá, một trong những sưu tập lớn nhất cả nước liên quan đến văn minh lúa nước.
