Bị cáo Võ Tiến Hùng được dẫn giải đến phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ mua chế phẩm Redoxy- 3C vào sáng ngày 10/12/2021.
Liên quan đến vấn đề này, Luật sư Đặng Văn Cường, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội cho biết, việc còng tay bị cáo không phải là hình phạt mà chỉ là biện pháp nhằm mục đích đảm bảo an ninh, trật tự, ngăn chặn và răn đe những hành vi chống đối, quá khích, bảo vệ những người tiến hành tố tụng trong quá trình dẫn giải bị cáo.
Về mặt lý luận, trước khi bị Tòa án kết tội bằng một bản án có hiệu lực, các bị cáo được coi là người chưa có tội, do đó họ phải được đối xử như một công dân có đầy đủ các quyền và nghĩa vụ, trong đó có quyền được pháp luật bảo hộ về sức khoẻ, danh dự và nhân phẩm. Việc còng tay, và có trường hợp xích chân bị cáo khi áp giải đến phiên tòa chắc chắn ảnh hưởng đến tâm lý, gây áp lực cho các bị cáo nhất là khi các bị cáo đứng trước những người tham dự phiên tòa là bạn bè, người thân của họ.
Tuy nhiên, thực tế đã xảy ra các trường hợp bị cáo manh động, liều lĩnh tự vẫn, bỏ chạy, rượt đánh Hội đồng xét xử, Luật sư, những người tham dự phiên tòa, gây náo loạn, mất trật tự tại phiên tòa, nguy cơ ảnh hưởng đến an ninh trật tự, tính mạng, sức khỏe và tài sản của người khác rất lớn.
"Nếu không có biện pháp bảo vệ và ngăn chặn bị cáo như vậy, lỡ bị cáo liều mình tự vẫn, bỏ chạy… thì rất khó lường trước được hậu quả", Luật sư Cường cho biết.
Vì vậy, có những trường hợp cụ thể, việc lực lượng công an dẫn giải các bị cáo tới tòa phải còng tay vì nguy cơ có thể xảy ra tình trạng bỏ trốn, hoặc gây mất trật tự.
Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 không quy định về biện pháp còng tay/xích chân bị can, bị cáo. Tuy nhiên, đây vẫn có thể được coi là một biện pháp để ngăn chặn việc bị cáo bỏ trốn cũng như giữ gìn an ninh trật tự trong quá trình dẫn giải. Có nhiều ý kiến cho rằng biện pháp này hạn chế quyền tự do của con người, ảnh hưởng đến quyền lợi chính trị của con người. Cho nên khi áp dụng phải có mục đích, phải có căn cứ, cần phải áp dụng mới được áp dụng, không được tùy tiện, tránh việc áp dụng tràn lan.
Việc đảm bảo an ninh phiên tòa cũng như quyền con người của bị can, bị cáo cũng là vấn đề cần quan tâm. Áp giải bị cáo, đảm bảo an ninh trật tự khi xét xử phiên tòa là trách nhiệm của lực lượng Công an. Còn quyền được xác định họ chưa có tội khi chưa có một bản án có hiệu lực pháp luật công nhận có tội là quyền của bị cáo. Do đó, lực lượng Công an phải có thêm các biện pháp khác như tăng cường thêm lực lượng, trang bị thêm các công cụ hỗ trợ để kịp thời trấn áp nếu xảy ra vấn bị cáo bỏ trốn hay gây mất an ninh, trật tự, thay vì mục đích hoàn thành trách nhiệm của mình mà xâm phạm quyền lợi của người khác.
Luật sư Giang Hồng Thanh, Văn phòng Luật sư Giang Thanh cũng cho biết thêm, tại Quyết định số 810/2006/QĐ-BCA-C11 ngày 04/7/2006 ban hành quy trình bảo vệ phiên tòa, áp giải bị cáo, dẫn giải người làm chứng ra tòa, cụ thể khoản 3 Điều 8 quy định: “Việc áp giải bị cáo đang bị tạm giam đến phiên tòa thực hiện như sau: … Khóa tay bị cáo trước khi áp giải; xích chân bị cáo đối với trường hợp phạm tội rất nghiêm trọng, phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, côn đồ hung hãn, tái phạm nguy hiểm. Việc khóa tay hoặc xích chân bị cáo phải ghi rõ trong kế hoạch…”.
Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 8, điểm b khoản 2 Điều 7 Quyết định số 1502/2008/QĐ-BCA ngày 10/9/2008 của Bộ Công an ban hành Quy trình bắt, áp giải bị can, bị cáo, người có quyết định thi hành án phạt tù, dẫn giải người làm chứng của lực lượng Cảnh sát bảo vệ và hỗ trợ tư pháp thuộc Công an nhân dân theo yêu cầu của các cơ quan tiến hành tố tụng hình sự: “Trường hợp áp giải đối tượng nguy hiểm hoặc phạm tội đặc biệt nghiêm trọng, người bị kết án tử hình nếu xét thấy cần thiết thì xích chân để đảm bảo an toàn (việc xích chân phải được nêu trong kế hoạch)".
HỒNG HẠNH
Triệu tập một số cán bộ Công ty Thoát nước vụ mua chế phẩm Redoxy-3C
