Vừa qua, một số chủ đầu tư trong Khu kinh tế Nhơn Hội (Bình Định) có phản ánh về việc, trong quá trình thi công dự án, do thiếu nguồn vật liệu san lấp mặt bằng nên họ đã gửi văn bản đến UBND tỉnh Bình Định; Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định xin chủ trương khai thác cát san lấp trong Khu kinh tế Nhơn Hội.
Trên cơ sở văn bản của các doanh nghiệp, Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định đã ra các văn bản: Công văn số 159/BQL-QLTNMT ngày 17/2/2020 về việc vận chuyển cát thừa từ KCN Nhơn Hội (Khu B) đến đổ tại dự án Khu du lịch Hải Giang Merry Land; Công văn số 650/BQL- QLTNMT ngày 10/5/2022 về việc khai thác, vận chuyển cát để thi công dự án Khu phức hợp du lịch sinh thái Pegasus Bình Định; Công văn số 740/BQL- QLTNMT ngày 27/5/2022 về việc tiếp nhận cát thừa của công trình HTKT khu dân cư Đông suối Cả, xã Nhơn Lý, TP. Quy Nhơn; Công văn số 1790/BQL- QLTNMT ngày 17/11/2022 về việc xem xét, giải quyết kiến nghị của Công ty TNHH Lạc Việt Quy Nhơn liên quan đến vận chuyển cát, đất, đá thừa san lấp mặt bằng dự án; Công văn số 875/BQL- QLTNMT ngày 21/6/2022 về việc khai thác, vận chuyển cát để thi công dự án Khu đất ở phía Nam đường trục Khu kinh tế nối dài tại lý trình Km 2+400 và Công văn số 1302/BQL- QLTNMT ngày 7/9/2022 về việc điều chỉnh địa điểm khai thác, vận chuyển cát để thi công dự án Khu đất ở phía Nam đường trục Khu kinh tế nối dài tại lý trình Km 2+400. Các văn bản đều nêu rõ nội dung vận chuyển cát thừa.
Khu du lịch Hải Giang Merry Land do Công ty CP Dịch vụ giải trí Hưng Thịnh Quy Nhơn làm chủ đầu tư được vận chuyển cát thừa từ KCN Nhơn Hội ( khu B ) về san lấp mặt bằng.
Không những vậy, trong các văn bản trên, Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định còn quy định rõ, các doanh nghiệp phải có trách nhiệm bố trí nhân lực quản lý khu vực san lấp không để các đối tượng trộm cát thừa trong suốt quá trình vận chuyển. Theo các doanh nghiệp, các văn bản đều thể hiện việc Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định thống nhất việc điều chuyển cát thừa trong Khu kinh tế Nhơn Hội về san lấp cho các dự án do chủ đầu tư đề xuất.
Các doanh nghiệp cho biết thêm, tại các biên bản kiểm tra hiện trường cũng như biên bản nghiệm thu khối lượng, Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định nêu rõ san lấp tại đồi cát hiện trạng, nên cát này là cát san lấp.
Cụ thể, tại biên bản nghiệm thu khối lượng ngày 21/10/2022, Công ty CP Tư vấn và đầu tư Pegasus Bình Định được Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định thống nhất cho phép chỉ đạo nhà thầu thi công vận chuyển cát, trong đó cát thừa tại dự án Khu du lịch cao cấp Thiên Đường Xanh và cát khai thác tại đồi cát hiện trạng phía Đông đường trục Khu kinh tế, thuộc KCN Nhơn Hội (khu B), Khu kinh tế Nhơn Hội để phục vụ thi công dự án Khu phức hợp du lịch sinh thái Pegasus Bình Định; biên bản nghiệm thu khối lượng ngày 21/10/2022, Công ty TNHH Phát triển Hạ tầng Quy Nhơn được Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định thống nhất cho phép nhà thầu thi công vận chuyển cát tại đồi cát hiện trạng phía Đông đường trục Khu kinh tế để phục vụ thi công dự án Khu đất ở phía Nam đường trục Khu kinh tế nối dài tại lý trình Km2+400; biên bản nghiệm thu khối lượng ngày 22/3/2024, Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định thống nhất cho phép Công ty TNHH Lạc Việt Quy Nhơn chỉ đạo nhà thầu thi công vận chuyển cát tại đồi cát hiện trạng phía Đông đường trục Khu kinh tế, thuộc KCN Nhơn Hội (khu B) để phục vụ thi công san lấp mặt bằng cho dự án: Khu đất ở, thương mại 3 và 4 thuộc Khu đô thị cửa ngõ Cát Tiến, Khu kinh tế Nhơn Hội…
Các doanh nghiệp cho biết, các văn bản, biên bản kiểm tra hiện trường, biên bản nghiệm thu khối lượng đều thể hiện cát san lấp, nhưng hội đồng tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản tỉnh Bình Định lại áp giá cát tô. Điều này khiến các doanh nghiệp “dở khóc, dở cười”.
Công văn số 7834/UBND-KT ngày 4/10/2024 của UBND tỉnh Bình Định về việc giải quyết kiến nghị của một số đơn vị liên quan tiền cấp quyền khai thác cát trong Khu kinh tế Nhơn Hội.
Để bảo vệ quyền lợi, Công ty TNHH PTHT Quy Nhơn có Văn bản số 2608/CV-HTQN ngày 26/8/2024; Công ty CP Dịch vụ giải trí Hưng Thịnh Quy Nhơn có Văn bản số 125/CV-HTQN/2024 ngày 23/8/2024; Công ty TNHH Lạc Việt Quy Nhơn có Văn bản số 02-2608/CV-LV ngày 26/8/2024; Công ty CP tư vấn và đầu tư PEGASUS Bình Định có Văn bản số 1508/CV-PIC-SLDA ngày 15/8/2024 đề nghị xem xét tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản.
Đến ngày 06/9/2024, Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định đã ra Văn bản số 1430/BQL-QLTNMT về việc giải quyết kiến nghị của các doanh nghiệp liên quan đến tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản (cát) để san lấp mặt bằng các dự án tại KKT Nhơn Hội. Tại băn bản này, Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định cho rằng, việc tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản được xác định trên cơ sở căn cứ vào trữ lượng khoáng sản, chủng loại khoáng sản và chất lượng khoáng sản thực tế đã khai thác (loại khoáng sản trong Bảng giá tính thuế tài nguyên theo Quyết định số 80/2023/QĐ-UBND ngày 16/12/2023 của UBND tỉnh), thực hiện theo Nghị định số 67/2019/NĐ-CP ngày 31/7/2019 của Chính phủ quy định về phương pháp tính, mức thu tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. Việc doanh nghiệp xin cát để san lấp mặt bằng là mục đích sử dụng của doanh nghiệp, không phải cơ sở để tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản… Do đó, kiến nghị của các doanh nghiệp nêu không có cơ sở để xem xét, giải quyết.
Theo Phụ lục I - Bảng giá tính thuế tài nguyên tỉnh Bình Định của Quyết định số 80/2023/QĐ-UBND ngày 16/12/2023 của UBND tỉnh Bình Định, giá tính thuế tài nguyên của cát san lấp là 70.000 đồng/m3, còn cát tô là 200.000 đồng/m3. Như vậy, nếu phải trả tiền cát tô, doanh nghiệp bị “đội vốn” lên gấp 3 lần.
Thấy quyền lợi của mình chưa được đảm bảm, các doanh nghiệp tiếp tục có văn bản gửi UBND tỉnh Bình Định. Đến ngày 04/10/2024, UBND tỉnh Bình Định ra Văn bản số 7834/UBND-KT về việc giải quết kiến nghị của một số đơn vị liên quan tiền cấp quyền khai thác cát trong KKT Nhơn Hội. Văn bản nêu rõ, UBND tỉnh Bình Định nhận được Văn bản số 133/CV-HTQN/2024 ngày 23/09/2024 của công ty CP Dịch vụ giải trí Hưng Thịnh Quy Nhơn; Văn bản số 6/2024/HTQN ngày 27/09/2024 của Công Ty TNHH Phát Triển hạ tầng Quy Nhơn; Văn bản số 239/2024/CV-PIC.BD-SLDA ngày 23/09/2024 của Công Ty CP Tư Vấn và Đầu Tư PEGASUS Bình Định; Văn bản số 24.9/CV-LVQN ngày 24/09/2024 của Công Ty TNHH Lạc Việt Quy Nhơn kiến nghị về việc liên quan đến cấp quyền khai thác cát trong Khu Kinh Tế Nhơn Hội.
Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định đã giao cho Ban quản lý Khu kinh tế tỉnh Bình Định căn cứ các quy định của pháp luật nhà nước xem xét xử lý, giải quyết trả lời các đơn vị có liên quan. Các doanh nghiệp cho rằng, cơ quan chức năng tỉnh Bình Định nên làm đúng theo tinh thần các văn bản, chủ trương ban đầu để đảm bảo quyền lợi của các doanh nghiệp. Điều này sẽ khiến, môi trường đầu tư tại khu Kinh Tế Nhơn Hội nói riêng và tỉnh Bình Định nói chung ngày một “tươi, mới” hơn.
Luật sư Nguyễn Doãn Hồng, Giám Đốc Công ty Luật Quốc tế Đà Nẵng và Cộng sự trao đổi với phóng viên.
Liên quan đến vấn đề trên, Luật sư Nguyễn Doãn Hồng, Giám Đốc Công ty Luật Quốc tế Đà Nẵng và Cộng sự đưa ra quan điểm, theo quy định tại Điều 5 Nghị định 67/2019/NĐ-CP ngày 31/7/2019 của Chính phủ, tiền cấp quyền khai thác khoáng sản được xác định căn cứ vào giá tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và giá giá tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản được xác định trên cơ sở giá tính thuế tài nguyên theo quy định của pháp luật về thuế tài nguyên tại thời điểm tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản. Đồng thời, theo Khoản 2 Điều 8 Nghị định 67/2019/NĐ-CP cũng quy định việc thẩm định, phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản được thực hiện đồng thời trong quá trình tiếp nhận, thẩm định hồ sơ cấp phép khai thác khoáng sản. Như vậy, để xác định tiền cấp quyền khai thác khoáng sản thì cần xác định loại khoáng sản, giá tính thuế tài nguyên của khoáng sản đó tại thời điểm tính tiền cấp quyền khai thác khoáng sản (tức là thời điểm tiếp nhận, thẩm định hồ sơ cấp phép khai thác khoáng sản).
Đối với những trường hợp của Công ty TNHH PTHT Quy Nhơn, Công ty CP Tư vấn và Đầu tư Pegasus Bình Định, Công ty CP Kinh doanh Địa ốc Khang Thông… có thể thấy thời điểm những doanh nghiệp này được UBND tỉnh Bình Định cấp phép khai thác cát là từ năm 2020 đến năm 2022. Tuy nhiên, đến năm 2024, UBND tỉnh Bình Định mới ban hành Quyết định về việc phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản cát làm vật liệu xây dựng thông thông thường tại Khu kinh tế Nhơn Hội và căn cứ vào Quyết định số 80/2023/QĐ-UBND ngày 16/12/2023 của UBND Tỉnh Bình Định (có hiệu lực từ ngày 01/01/2024) là chưa phù hợp về thời gian theo quy định của pháp luật.
Về xác định loại cát mà các doanh nghiệp được quyền khai thác để tính giá tính thuế tài nguyên, căn cứ xác định không phụ thuộc vào mục đích sử dụng cát của doanh nghiệp hay xác định chủ quan của UBND tỉnh Bình Định mà cần phụ thuộc vào chất lượng theo tiêu chuẩn để xác định loại cát là cát san lấp hay cát xây dựng (cát xây, cát tô). Tuy nhiên ngay từ ban đầu các doanh nghiệp này đều có công văn xin điều phối và khai thác cát san lấp và được UBND tỉnh Bình Định chấp thuận, do đó UBND tỉnh Bình Định cần phải xác định loại cát cấp cho các doanh nghiệp này khai thác là cát san lấp mới phù hợp với các văn bản chấp thuận đã ban hành. Đồng thời UBND tỉnh Bình Định phải có trách nhiệm bố trí khu vực khai thác cát san lấp cho doanh nghiệp.
Luật sư Nguyễn Doãn Hồng cho rằng, UBND tỉnh Bình Định nên ban hành quyết định về việc phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo đúng thời hạn theo quy định của pháp luật. Đây là cơ sở để các doanh nghiệp có thể lường trước và biết được loại cát mình khai thác là loại cát gì và tiền cấp quyền khai thác khoáng sản là bao nhiêu để quyết định việc khai thác hay không khai thác. Việc UBND tỉnh Bình Định cấp phép cho các doanh nghiệp khai thác khoáng sản trước nhưng không xác định rõ là loại khoáng sản gì và ban hành Quyết định về việc phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản sau khi các doanh nghiệp đã khai thác xong là chưa rõ ràng, chưa đảm bảo đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp.
THỌ NGUYỄN
