Theo Quyết định số 19/2024/QĐ-TTg ngày 15/11/2024 của Thủ tướng Chính phủ quy định lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp, từ ngày 01/7/2026 chính thức áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải (TCKT) đối với xe mô tô hai bánh nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp từ Mức 3 lên Mức 4.
Liên quan đến vấn đề này, Bộ GTVT cho biết, từ năm 2021, Bộ GTVT đã triển khai nghiên cứu xây dựng lộ trình áp dụng mức TCKT tương đương Euro 4 cho xe mô tô, xe gắn máy tại Việt Nam.
Kết quả cho thấy, việc nâng mức TCKT đối với xe mô tô nhập khẩu và xe mô tô sản xuất, lắp ráp lên Mức 4 là khả thi; mặt khác, các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp và nhập khẩu cũng đã sẵn sàng cho việc nâng mức TCKT từ Mức 3 lên Mức 4. Thậm chí, một số doanh nghiệp theo nhu cầu kinh doanh đã đầu tư công nghệ để sản xuất xe mô tô đạt TCKT Mức 4 để xuất khẩu.
Ảnh minh họa.
Cũng theo kết quả nghiên cứu nêu trên, nếu như TCKT Mức 4 được áp dụng đối với xe mô tô sẽ giảm được 50% - 60% lượng phát thải khí độc hại phát thải từ loại phương tiện này. Với mức độ tăng trưởng về số lượng xe đưa vào hàng năm hiện nay khoảng 03 triệu xe/năm sẽ đem lại hiệu quả đáng kể đối với công tác bảo vệ môi trường không khí.
Qua rà soát việc áp dụng TCKT của các nước khu vực ASEAN còn cho thấy, đa phần các nước trong khu vực đã áp dụng hoặc có lộ trình áp dụng TCKT Euro 4 (Malaysia, Thailand, Singapore đang áp dụng Euro 4; Indonesia dự kiến áp dụng Euro 4 vào năm 2025, Philippines dự kiến áp dụng Euro 4 vào năm 2027).
Bộ GTVT cũng cho biết, chính vì điều này, Hiệp hội Các nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) đã có kiến nghị với Bộ GTVT sớm có lộ trình nâng mức TCKT đối với xe mô tô nhập khẩu và xe mô tô sản xuất, lắp ráp lên mức 4 để hài hòa với các nước trong khu vực.
Khác với xe mô tô hai bánh, từ ngày 01/7/2027, xe gắn máy hai bánh nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp mới chính thức áp dụng TCKT Mức 4 thay vì Mức 2 như hiện nay.
Bộ GTVT cho biết, hiện nay, TCKT đối với xe gắn máy hai bánh còn thấp, để thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, thể hiện quyết tâm chính trị và trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc thực thi chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước về bảo vệ môi trường, cần đặt ra lộ trình chấm dứt áp dụng TCKT Mức 2 và nâng lên TCKT Mức 4 để đồng bộ với xe mô tô 2 bánh.
Qua đó, tạo động lực thúc đẩy việc chuyển đổi năng lượng xanh trong giao thông vận tải. Tuy nhiên, do chuyển đổi thẳng từ TCKT Mức 2 lên TCKT Mức 4 khó khăn hơn (do bỏ qua mức 3). Trong khi các doanh nghiệp sản xuất, lắp ráp xe gắn máy hai bánh hầu hết là doanh nghiệp nhỏ trong nước, năng lực về đầu tư, công nghệ hạn chế.
Theo đó, để doanh nghiệp có thời gian chuyển đổi, thích ứng, việc ban hành lộ trình áp dụng TCKT mức 4 đối với xe gắn máy hai bánh dài hơn 01 năm so với xe mô tô hai bánh (áp dụng từ ngày 1/7/2027) là phù hợp.
Theo Bộ GTVT, một trong những giải pháp, nhiệm vụ trọng tâm về chủ động ứng phó với biến đổi khí hậu, tăng cường quản lý tài nguyên và bảo vệ môi trường được nêu tại Kết luận 81-KL/TW ngày 4/6/2024 của Bộ Chính trị là đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi xanh, kinh tế tuần hoàn, chuyển đổi năng lượng công bằng; tập trung nguồn lực giải quyết các nguy cơ cạn kiệt tài nguyên, ô nhiễm môi trường, suy giảm các hệ sinh thái; từng bước giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch, chuyển mạnh sang phát triển và sử dụng năng lượng sạch, năng lượng tái tạo.
Để thực hiện giải pháp trên, theo phân công nhiệm vụ, Bộ GTVT đã chủ trì xây dựng dự thảo và trình Chính phủ ban hành Quyết định của Thủ tướng Chính phủ về lộ trình áp dụng mức tiêu chuẩn khí thải đối với xe cơ giới nhập khẩu và sản xuất, lắp ráp, có hiệu lực từ ngày 01/01/2025.
