(LSO) - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương cho biết, Bộ KH&ĐT đang chủ trì cùng các bộ ngành xây dựng kịch bản với kiến nghị 3 bước đối với điều hành nền kinh tế.
Trao đổi tại buổi họp báo Chính phủ thường ký tháng 4/2020 diễn ra vào chiều qua (5/5), Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Trần Quốc Phương thông tin, về kịch bản phục hồi nền kinh tế, thực hiện sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang chủ trì cùng các bộ ngành xây dựng kịch bản phục hồi nền kinh tế. Khi dịch Covid-19 xảy ra, Bộ KH&ĐT đã chủ động, phối hợp cùng với các bộ ngành, tham mưu với Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ những định hướng, giải pháp.
Cụ thể, Bộ KH&ĐT đã kiến nghị 3 bước đối với điều hành nền kinh tế. Bước thứ nhất là lúc Covid-19 đang diễn ra thì ưu tiên chống dịch là chủ yếu, việc phát triển kinh tế lúc này là cầm cự và giảm thiểu tối đa các thiệt hại do dịch gây ra. Khi chúng ta điều hành nền kinh tế trong trung và dài hạn thì việc giảm thiểu thiệt hại ở mức thấp nhất cũng có nghĩa là tạo điều kiện cho phục hồi sau này nhanh và tốt hơn.
Bước thứ hai, sau khi nguy cơ và tác động của dịch Covid-19 giảm đi nhiều như hiện nay nhờ sự chỉ đạo rất quyết liệt, kịp thời của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Ban Chỉ đạo Quốc gia về Phòng chống dịch và các bộ, ngành thì chúng ta sẽ phục hồi dần dần. Bộ KH&ĐT cũng đã báo cáo và tham mưu Chính phủ sẽ mở lại dần các hoạt động kinh tế. Đối với các mảng thị trường, trước tiên phục hồi trong nước trước; còn đối với thị trường nước ngoài thì hiện nay, mặc dù Covid-19 ở nước ta có khả năng kết thúc sớm nhưng các nước trên thế giới vẫn đang có nhiều diễn biến phức tạp. Do đó nền kinh tế nước ta chưa thể mở hoàn toàn mà vẫn phải kết hợp giữa phòng chống dịch với phát triển kinh tế. Ở đây, Bộ Kế hoạch và Đầu tư xây dựng trạng thái bình thường mới, có nghĩa là xây dựng các kịch bản, chính sách phát triển kinh tế trong bối cảnh Covid-19 vẫn còn tồn tại, đặc biệt xung quanh nước ta. Chính vì vậy mỗi chính sách đề ra cần phải kết hợp cả 2 mục tiêu là phòng chống dịch và phát triển kinh tế. Ví dụ chính sách đặc biệt trong ngành vận tải hàng không, nếu như có chuyến bay quốc tế nào đó đến Việt Nam thì đây là vấn đề kinh tế, nhưng khi đến Việt Nam thì khách trên chuyến bay đó sẽ phải thực hiện cách ly cũng như kiểm soát dịch bệnh, đó là mục tiêu phòng chống dịch bệnh. Như vậy là an toàn cho chúng ta nhưng có hạn chế là không nhộn nhịp và đông khách như trước đây. Thứ hai là các giải pháp phòng chống ở trong nước, các quy định về giãn cách, cách ly cũng ảnh hưởng đến một số ngành, lĩnh vực mà có hoạt động tụ tập đông người hay phải tiếp xúc gần.
Sau này khi tình hình dịch bệnh có sự chuyển biến tốt thì sẽ có những quy định của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ nhằm nới dần các quy định về phòng chống dịch, lúc đó các ngành sẽ mở lại hoạt động. Tuy nhiên có một điểm hết sức lưu ý là khâu thị trường, nhất là ngành dịch vụ, du lịch, nếu không có khách thì dẫu mở lại cũng chưa hoạt động được ngay, kéo theo đó là một số ngành khác như vận tải, lưu trú, ăn uống,… phụ thuộc hoàn toàn vào khách.
Trạng thái tương lai trong kịch bản của Bộ KH&ĐT xây dựng là khi Covid-19 đã yên ổn trên thế giới. Đối với thế giới hiện nay thì nền kinh tế nào kết thúc dịch sớm nhất sẽ thành công. Do vậy trong định hướng xây dựng kịch bàn này Bộ sẽ chú trọng nghiên cứu việc nắm bắt cơ hội để thúc đẩy kinh tế trong nước, tất nhiên sẽ đòi hỏi thay đổi nhiều vào cơ cấu của nền kinh tế nói chung cũng như định hướng và cơ cấu của từng doanh nghiệp, sản phẩm để đón nhận cơ hội này. Trong cơ hội này có sự dịch chuyển dòng vốn đầu tư, đặc biệt các tập đoàn kinh tế lớn đang hết sức cân nhắc trong việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng, trong đó Đông Nam Á là một trong những địa bàn được tính đến đầu tiên và Việt Nam nằm trong số đó.
Trước câu hỏi của Phóng viên: Hiện nay Bộ KH&ĐT có trình một dự thảo để tập trung tháo gỡ khó khăn hậu Covid-19, nội dung toàn diện hơn so với những gói hỗ trợ trước đây. Tôi xin hỏi nếu dự thảo này được thông qua thì số tiền hỗ trợ sẽ là bao nhiêu và một nội dung trong đó là việc cắt giảm các chi phí hội họp, công tác nước ngoài thì Bộ Tài chính dự kiến được bao nhiêu tiền? Đặc biệt, có vấn đề là thời gian qua rất nhiều chính sách hỗ trợ được đưa ra nhưng chưa thiết thực và hiệu quả, ví dụ như hỗ trợ về thuế, tín dụng, vốn vay… nhưng doanh nghiệp không tiếp cận được. Ngân hàng Nhà nước cũng hạ các chuẩn cho vay. Dự thảo này nếu được thông qua sẽ giải quyết bài toàn này như thế nào và những nội dung đề xuất trong dự thảo giảm các loại thuế phí đã được thông qua trong cuộc họp ngày hôm nay hay chưa?
Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương cho hay: Trước tiên về hội nghị doanh nghiệp, theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, Tinh thần là ngày 9/5 sẽ tổ chức hội nghị và Bộ cũng đã thông báo đến các nhà báo về hình thức tổ chức cũng như số lượng. Về nội dung cụ thể thì sẽ có một buổi họp báo riêng, tôi mong các nhà báo dự và sẽ có nhiều thông tin chi tiết hơn.
Về dự thảo nghị quyết một số giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp do tác động của dịch Covid, sau khi Chính phủ tổ chức hội nghị Chính phủ với các địa phương trực tuyến, Bộ KH&ĐT trình Chính phủ xem xét cho phép ban hành nghị quyết. Đây là nghị quyết thực chất tiếp nối Nghị quyết 42 trong tháng 3. Tuy nhiên, Nghị quyết 42 tập trung chủ yếu vào lĩnh vực an sinh và có một số giải pháp tiếp nối Chỉ thị 14 của Thủ tướng Chính phủ liên quan đến các chính sách tiền tệ, tài khóa và một số chính sách hỗ trợ khác. Đối với các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho nền kinh tế như hoạt động SXKD của doanh nghiệp thì cần phải có những giải pháp đồng bộ hơn, mạnh hơn. Chính vì thế mà sau hội nghị trực tuyến với địa phương, Bộ KH&ĐT, VPCP và các bộ ngành đã phối hợp rà soát, hoàn thiện dự thảo nghị quyết về các giải pháp tháo gỡ khó khăn. Các giải pháp này rộng hơn, tiếp nối những giải pháp trước đây đã ban hành và mở rộng hơn quy mô, đối tượng, phạm vi. Trong nghị quyết này có nội dung rất quan trọng liên quan đến đầu tư công. Đó là giải pháp làm sao thúc đẩy, giải ngân nhanh số lượng lớn vốn đầu tư công năm 2020.
Đây là những giải pháp mang tính cơ chế và chính sách nên chúng tôi chưa có điều kiện tính xem tạo ra được bao nhiêu tiền nhưng cơ bản đây là những giải pháp mạnh tiếp theo các giải pháp của Chỉ thị 14 và Nghị quyết 42. Như các nhà báo đã biết, các chính sách của hai văn bản này đã tạo ra số tiền rất lớn, bao gồm tiền mang tính chất chính sách về tài khóa, tiền tệ và có cả giá trị tiền của ngân sách nhà nước hỗ trợ cho nền kinh tế thông qua các chính sách an sinh xã hội.
Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho rằng: Có thể nói khi dịch Covid-19 xảy ra thì NHNN là một trong những đơn vị triển khai rất sớm các giải pháp để tháo gỡ khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh và Thống đốc NHNN chỉ đạo toàn ngành phải triển khai ngay sau khi Thủ tướng có văn bản, chỉ thị. NHNN đã đánh giá và lựa chọn các giải pháp rất thiết thực, cấp thiết đối với các tổ chức tín dụng trong tình hình hiện nay. Đó là khi các doanh nghiệp, người dân bị ảnh hưởng đến hoạt động SXKD và sau đó nguồn thu bị ảnh hưởng thì việc cơ cấu lại trả nợ là điều rất quan trọng. Rồi việc miễn giảm các khoản lãi vay, có cả những khoản vay mới, cũng đã được giảm với mặt bằng lãi suất cho vay theo điều chỉnh giảm trần lãi suất cho vay của NHNN trong tháng 3. Đối với những khoản cho vay cũ thì Thống đốc NHNN kêu gọi và nhận được sự đồng tình rất quyết liệt và trách nhiệm của các TCTD trong việc giảm lãi suất các khoản dư nợ cũ. Rồi là giảm phí thanh toán, sẵn sàng nguồn vốn kể cả với các doanh nghiệp có nhu cầu vay mới. Đặc biệt là sẵn sàng nguồn vốn khi dịch kết thúc để đáp ứng nhu cầu vốn cho các doanh nghiệp vay vốn nhằm thúc đẩy hoạt động kinh tế trở lại.
Theo báo cáo của hệ thống các TCTD cho thấy là kết quả của ngành ngân hàng triển khai trong thời gian vừa qua rất đáng kể. Thứ nhất, về cơ cấu lại thời hạn trả nợ và giữ nguyên nhóm nợ, toàn hệ thống đã có cấu được cho 170.746 khách hàng với dư nợ bằng 128.210 tỉ đồng. Miễn giảm lãi, giữ nguyên nhóm nợ cho 14.372 khách hàng với dư nợ 28.441 tỉ đồng. Hạ lãi suất dư nợ hiện hữu cho 318.528 khách hàng với dư nợ là 980.163 tỉ đồng và mức hạ lãi suất phổ biến từ 0,5-2%, thậm chí có một số TCTD đã hạ lãi suất 2,5% lên tới 4%/năm. Cho vay mới với lãi suất ưu đãi thấp hơn so với lãi suất cho vay trước dịch khoảng từ 1-2% cho 147.637 khách hàng với doanh số cho vay mới lũy kế từ ngày 23/1/2020 đạt khoảng 553.000 tỉ đồng.
Kết quả này cho thấy hệ thống ngân hàng đã triển khai rất tích cực. Bên cạnh việc cơ cấu lại trả nợ cũng như là miễn giảm vốn vay, NHNN cũng điều chỉnh giảm phí thanh toán điện tử liên ngân hàng để từ đó các TCTD giảm phí với người dân cũng như NHNN chỉ đạo Napas giảm hai lần phí. Ước tính số phí giảm năm 2020 lên đến trên 1000 tỉ đồng.
Liên quan đến doanh nghiệp tiếp cận vốn khó khăn và quan điểm của Thống đốc là không hạ chuẩn cho vay thì xin được báo cáo như sau. Dịch Covid-19 xảy ra đã tác động đến một diện rất rộng các DN và người dân. Có DN chịu tác động trực tiếp, có DN chịu tác động gián tiếp, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động của các TCTD ở 2 góc độ. Thứ nhất là các TCTD cũng là DN cung ứng dịch vụ thanh toán cho các DN nên khi DN và người dân bị ngưng trệ hoạt động SXKD thì đồng nghĩa với việc là nguồn thu dịch vụ của các TCTD cũng sẽ bị giảm xuống, ảnh hưởng đến tình hình tài chính của các TCTD. Góc độ thứ hai rất quan trọng, đó là TCTD là trung gian tài chính, là tổ chức nhận tiền gửi của DN và người dân và cho DN và người dân vay. Khi DN và người dân bị ảnh hưởng không có nguồn thu thì đồng nghĩa với việc khó khăn trong việc trả nợ và theo đó ảnh hưởng đến chất lượng tài sản của các TCTD. Khi nợ xấu phát sinh thì các TCTD phải trích lập dự phòng rủi ro và do đó cũng làm ảnh hưởng đến tình hình tài chính của DN. Bài toán làm sao để NHNN thực hiện các giải pháp để hỗ trợ tối đa cho DN và người dân là vấn đề Thống đốc chỉ đạo rất quyết liệt. Tuy nhiên vừa giải quyết khó khăn cho DN và người dân nhưng vẫn phải đảm bảo hoạt động của các TCTD là không được phá vỡ các tiêu chí về an toàn hoạt động của các TCTD. Nếu như hạ chuẩn cho vay hoặc phá vỡ các tiêu chí về đảm bảo an toàn thì hệ thống các TCTD sẽ đối mặt với nguy cơ bất ổn trở lại như đã từng xảy ra trong giai đoạn trước đây. Suy cho cùng khi hệ thống ngân hàng bị ảnh hưởng thì cũng sẽ tác động và gây hệ lụy rất lớn đối với nền kinh tế và ổn định kinh tế vĩ mô. Chính vì vậy mà sáng nay, Ủy ban Kinh tế đã tổ chức một phiên họp thẩm tra báo cáo kinh tế của Chính phủ cho kỳ họp tới. Tại đó đại diện của Hiệp hội DN vừa và nhỏ đã phát biểu và phân tích, thấu hiểu được những cái khó của hoạt động ngân hàng. Hiệp hội cũng đề nghị rằng cần có các giải pháp khác để tháo gỡ khó khăn cho DN và người dân, ví dụ như để hỗ trợ tăng trưởng tín dụng cho DN và người dân thì có thể thúc đẩy việc bảo lãnh của Chính phủ cho DN. Hy vọng trong thời gian tới sau cuộc đối thoại với các DN vào ngày 9/5, các DN cũng như các bộ, ngành sẽ cân nhắc có những giải pháp tích cực hơn, quyết liệt hơn.
LSO
