Tại khoản 20 Điều 1 Nghị định số 93/2025/NĐ-CP đã bổ sung Điều 29a vào sau Điều 29 Nghị định số 19/2020/NĐ-CP về bãi nhiệm. Theo đó, hình thức kỷ luật bãi nhiệm áp dụng đối với cán bộ thuộc một trong các trường hợp quy định tại điểm b khoản 2 Điều 29 của Nghị định này.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Cụ thể, hình thức kỷ luật bãi nhiệm áp dụng đối với cán bộ vi phạm lần đầu, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng thuộc một trong các trường hợp sau:
Thứ nhất, vi phạm các quy định sau đây:
- Giữ lại vụ vi phạm có dấu hiệu tội phạm để xử lý vi phạm hành chính.
- Lợi dụng chức vụ, quyền hạn để sách nhiễu, đòi, nhận tiền, tài sản của đối tượng vi phạm; dung túng, bao che, hạn chế quyền của đối tượng vi phạm khi xử lý vi phạm hành chính.
- Lập biên bản vi phạm hành chính không đúng thẩm quyền, không đúng hành vi vi phạm hành chính, không đúng đối tượng vi phạm hành chính.
- Vi phạm thời hạn lập biên bản vi phạm hành chính hoặc vi phạm thời hạn ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính.
- Xử phạt vi phạm hành chính, áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả hoặc áp dụng các biện pháp xử lý hành chính không đúng thẩm quyền, thủ tục (trừ trường hợp bị xem xét xử lý về hành vi vi phạm quy định tại các khoản 5, 6, 7, 8 và 10 Điều 22 Nghị định 19/2020/NĐ-CP sửa đổi bởi tại Nghị định 93/2025/NĐ-CP), không đúng đối tượng theo quy định pháp luật hoặc áp dụng hình thức xử phạt, mức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả không đúng, không đầy đủ đối với hành vi vi phạm hành chính hoặc không áp dụng hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả đối với hành vi vi phạm hành chính.
- Xác định không đúng hành vi vi phạm khi ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, trừ trường hợp bị xem xét xử lý về hành vi vi phạm quy định tại khoản 9 Điều 22 Nghị định 19/2020/NĐ-CP sửa đổi bởi tại Nghị định 93/2025/NĐ-CP.
- Không theo dõi, đôn đốc, kiểm tra, tổ chức thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định; không tổ chức cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo quy định.
- Sử dụng trái pháp luật tiền thu từ xử phạt vi phạm hành chính.
- Không cung cấp hoặc cung cấp thông tin, tài liệu không chính xác, không đầy đủ, không trung thực liên quan đến nội dung kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
- Cung cấp, tiết lộ thông tin, tài liệu, hồ sơ của đối tượng được kiểm tra cho tổ chức và cá nhân không có thẩm quyền, trách nhiệm.
- Thiếu trách nhiệm trong việc chỉ đạo thực hiện kết luận kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
Thứ hai, không kịp thời sửa đổi, bổ sung, hủy bỏ, ban hành quyết định mới trong xử phạt vi phạm hành chính khi phát hiện có sai sót, vi phạm.
Thứ ba, thực hiện không đầy đủ, chính xác kết luận kiểm tra công tác thi hành pháp luật về xử lý vi phạm hành chính.
Như vậy, theo quy định mới, hình thức “bãi nhiệm” sẽ được áp dụng trong các trường hợp cán bộ vi phạm lần đầu nhưng gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng, thuộc nhóm hành vi có thể bị buộc thôi việc. Việc đưa ra điều kiện áp dụng rõ ràng không chỉ giúp đảm bảo tính minh bạch trong thực thi mà còn góp phần phân loại trách nhiệm giữa cán bộ và công chức một cách khoa học và rành mạch.
Cùng với “bãi nhiệm”, Nghị định số 93/2025/NĐ-CP cũng xác lập khung 7 hình thức kỷ luật đối với cán bộ, công chức, viên chức vi phạm, gồm: khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc và bãi nhiệm. Từng hình thức đều có tiêu chí áp dụng cụ thể dựa trên tính chất, mức độ vi phạm và vai trò công tác của người vi phạm.
Trong hệ thống pháp luật hiện hành, "bãi nhiệm" vốn không phải là hình thức kỷ luật hành chính phổ biến đối với cán bộ, công chức hay viên chức. Trước đây, việc bãi nhiệm chỉ được đề cập trong các luật chuyên ngành như Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, Luật Tổ chức Quốc hội,... và chỉ áp dụng với cán bộ do cơ quan dân cử bầu ra hoặc phê chuẩn. Trong các trường hợp đó, bãi nhiệm là một biện pháp tổ chức - chính trị, mang tính chất rút lại sự tín nhiệm, không có quy trình và điều kiện áp dụng cụ thể như một hình thức xử lý kỷ luật hành chính.
Trong khi đó, Luật Cán bộ, công chức hiện hành (năm 2008, sửa đổi, bổ sung năm 2019) cũng không quy định "bãi nhiệm" là một hình thức kỷ luật. Với công chức, viên chức, luật chỉ liệt kê các hình thức xử lý như khiển trách, cảnh cáo, hạ bậc lương, giáng chức, cách chức, buộc thôi việc. Cán bộ nếu vi phạm nghiêm trọng, có thể bị đề xuất miễn nhiệm hoặc buộc thôi việc, nhưng việc bãi nhiệm lại do cơ quan dân cử quyết định, không nằm trong trình tự xử lý vi phạm hành chính.
