Trong dự thảo tờ trình Chính phủ, Bộ Tài chính cho biết có ý kiến phản ánh giá đất trên bảng giá đất mới tại một số địa phương theo Luật Đất đai năm 2024 cao đột biến, nên hộ gia đình, cá nhân phải đóng tiền sử dụng đất cao nhiều lần so với trước đây khi được Nhà nước cho phép chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở. Đồng thời, có ý kiến đề xuất nên giảm mức thu tiền thuê đất trong trường hợp này để giảm nghĩa vụ tài chính cho dân.
Bộ Tài chính cho hay theo Luật Đất đai năm 2024, khi chuyển mục đích sử dụng đất thì người sử dụng đất phải nộp tiền sử dụng đất, tiền thuê đất trả một lần cho cả thời gian thuê bằng mức chênh lệch tiền của loại đất trước và sau khi chuyển mục đích. Luật không quy định thu bằng mức tỷ lệ phần trăm chênh lệch; không quy định miễn, giảm tiền sử dụng đất trong trường hợp hộ gia đình, cá nhân được chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Để giải quyết vấn đề thực tiễn khi chưa sửa Luật Đất đai 2024, Bộ Tài chính trình Chính phủ 02 phương án:
- Phương án 1: Giữ nguyên quy định tại Nghị định số 103/2024/NĐ-CP, tức người dân phải nộp toàn bộ phần chênh lệch giữa giá đất ở và giá đất nông nghiệp theo bảng giá mới.
- Phương án 2: Áp dụng lại cơ chế tính theo tỷ lệ phần trăm như trước đây. Với các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất từ đất nông nghiệp sang đất ở (quy định chi tiết trong nghị định) thì tiền sử dụng đất được tính bằng 30% mức chênh lệch giữa đất ở và đất nông nghiệp nếu nằm trong hạn mức giao đất ở. Nếu vượt hạn mức, tiền chênh lệch mà người dân phải đóng được tính bằng 50%.
Theo Bộ Tài chính, về bản chất đây là loại đất nông nghiệp dự trữ cho đất ở khi tách hộ, khác với loại đất nông nghiệp thuần túy khác. Do đó, nếu áp dụng tỷ lệ giảm 30-50% như trên sẽ giảm được nghĩa vụ về tiền sử dụng đất của người dân khi giá đất tính tiền tăng cao so với luật cũ đối với đất vườn ao liền kề thửa đất có nhà ở, đất nông nghiệp trong cùng thửa đất có nhà ở. Đồng thời, trong bối cảnh chưa thể sửa đổi ngay luật, việc khôi phục cách tính cũ theo tỷ lệ phần trăm sẽ hỗ trợ người dân có đất ở để nhà ở trong hạn mức giao đất ở thì thu tiền sử dụng đất thấp hơn.
Tuy nhiên, cơ chế đề xuất chỉ áp dụng cho các trường hợp có đất vườn, ao liền kề hoặc trong cùng thửa đất có nhà ở. Còn lại, những trường hợp chuyển đổi từ đất nông nghiệp thuần túy như đất trồng trọt, canh tác sang đất ở vẫn phải nộp toàn bộ phần chênh lệch theo bảng giá đất mới sẽ không thuộc diện ưu đãi.
Bộ Tài chính cho biết đã có công văn gửi các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương đề nghị báo cáo nhanh về tình hình thực hiện chính sách thu tiền sử dụng đất đối với các trường hợp chuyển mục đích sử dụng đất. Qua tổng hợp, nhiều địa phương bày tỏ đồng thuận với phương án áp dụng lại cơ chế tính theo tỷ lệ phần trăm, cho rằng phương án này vừa giảm nghĩa vụ tài chính cho người dân, vừa không ảnh hưởng đến việc quản lý đất đai.
