Ngày 14/8, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương phối hợp cùng Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức hội thảo khoa học quốc tế về Dinh dưỡng học đường năm 2025 - Vì một Việt Nam khỏe mạnh, vì tầm vóc Việt. Hội thảo đã quy tụ các cơ quan tham mưu của Đảng, cơ quan quản lý của Nhà nước, các nhà khoa học, chuyên gia quốc tế hàng đầu và sự đồng hành của Tập đoàn TH.
Hội thảo đã quy tụ các cơ quan tham mưu của Đảng, cơ quan quản lý của Nhà nước, các nhà khoa học, chuyên gia quốc tế hàng đầu.
Nhiều thách thức, rào cản trong dinh dưỡng trẻ em
Từ góc độ quản lý nhà nước về y tế, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức cho rằng bên cạnh những thành tựu đáng khích lệ, Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức, rào cản trong dinh dưỡng.
Trong đó, Thứ trưởng cho rằng có “vùng lõm” về suy dinh dưỡng và khoảng trống về công bằng. Tỷ lệ trẻ em thấp còi ở vùng dân tộc thiểu số vẫn còn trên 30%, gần gấp đôi mức trung bình toàn quốc. Theo ông, con số này không chỉ thể hiện sự bất bình đẳng về cơ hội phát triển, mà còn là một “vết sẹo” trên bức tranh phát triển chung của đất nước, kìm hãm tiềm năng của một bộ phận thế hệ trẻ.
Chưa kể, sự tấn công của “kẻ thù thầm lặng” mang tên thừa cân, béo phì cũng gây ra mối nguy lớn. Tại các thành phố lớn, tỷ lệ học sinh thừa cân, béo phì đã tăng gần gấp đôi trong thập kỷ qua, vượt ngưỡng 20%. Đây chính là quả bom nổ chậm cho gánh nặng của các bệnh không lây nhiễm trong tương lai, bào mòn sức khỏe và năng suất lao động của quốc gia.
Nỗi trăn trở lớn nhất là khoảng cách về tầm vóc. “Dù đã cải thiện, chiều cao trung bình của thanh niên Việt Nam vẫn thấp hơn Nhật Bản, Hàn Quốc khoảng 5-7 cm, và thấp hơn Thái Lan 2-3 cm”, Thứ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.
Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức.
Bữa ăn học đường đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện thể chất, trí tuệ và khả năng học tập của học sinh. Tuy vậy, bữa ăn học đường tại Việt Nam hiện nay còn thiếu đa dạng thực phẩm, thực đơn chưa phong phú. Chỉ chưa đến 50% trường tổ chức bữa ăn cho trẻ mầm non và khoảng 30% đối với học sinh tiểu học, theo báo cáo của Viện Dinh dưỡng.
Tiến sĩ Lê Thái Hà, Phó Cục trưởng Cục Phòng bệnh (Bộ Y tế), cho rằng hiện trạng “gánh nặng kép” về dinh dưỡng, chất lượng bữa ăn học đường chưa đồng đều hay vấn đề căng tin trường học, thực phẩm xung quanh trường học chưa đảm bảo… xuất phát từ các thách thức sâu xa.
Trong đó, Việt Nam thiếu một khung pháp lý đủ mạnh, mang tính bắt buộc để góp phần chuẩn hoá bữa ăn học đường trên toàn quốc. Đặc biệt, thiếu sự tham gia của 4 chủ thể liên quan bữa ăn học đường, gồm: Cha mẹ học sinh, thầy cô giáo, người chăm sóc trẻ và doanh nghiệp thực phẩm.
Những tiếng nói ủng hộ một “cú hích” chiến lược về dinh dưỡng học đường
Thực tế đầy thách thức này đòi hỏi Việt Nam cần có một tư duy mới và những giải pháp đột phá, “cú hích chiến lược” về dinh dưỡng học đường - một vấn đề lớn, không chỉ là câu chuyện ăn uống mà còn là yếu tố chiến lược trong phát triển con người toàn diện.
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Tri Thức, cần coi trường học – đặc biệt giai đoạn vàng 2 - 12 tuổi, là “mặt trận” chiến lược để can thiệp toàn diện về dinh dưỡng và vận động, tạo thay đổi trọn đời. Ông đề nghị hoàn thiện thể chế, coi đầu tư cho dinh dưỡng là đầu tư cho phát triển, xây dựng khung pháp lý và chính sách đủ mạnh để nâng cao tầm vóc, thể lực thế hệ trẻ.
Bà Nguyễn Thị Mai Thoa, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa - Xã hội của Quốc hội, kiến nghị đưa dinh dưỡng học đường vào nghị quyết của Trung ương, coi đây là nhiệm vụ chiến lược nâng cao tầm vóc Việt; đồng thời yêu cầu các cấp ủy, chính quyền tăng cường chỉ đạo, tuyên truyền và nhân rộng mô hình bữa ăn học đường hiệu quả.
Các chuyên gia tại hội thảo cho rằng, cần luật hóa chính sách dinh dưỡng học đường để triển khai đồng bộ các chương trình như bữa ăn học đường quốc gia, giáo dục dinh dưỡng, kiểm soát béo phì học đường... GS.TS Trần Thanh Dương, Viện trưởng Viện Dinh dưỡng, đề xuất ban hành tiêu chuẩn bữa ăn học đường, luật hóa các quy định về dinh dưỡng dựa trên mô hình điểm “Bữa ăn học đường bảo đảm dinh dưỡng hợp lý kết hợp tăng cường hoạt động thể lực” cho học sinh, sinh viên”.
Tiến sĩ, bác sĩ Zhuifeng Guo (Trung Quốc) chia sẻ tại Hội thảo.
Chia sẻ kinh nghiệm của Trung Quốc trong việc triển khai chính sách dinh dưỡng học đường, Tiến sĩ, bác sĩ Zhuifeng Guo, Hiệp hội Quản lý Ngành Công nghiệp Y tế Quốc gia, khẳng định khi pháp luật biến bữa ăn học đường từ “tùy chọn” thành “bắt buộc” không chỉ làm thay đổi chiều cao và cân nặng của trẻ, mà còn thiết lập một chuẩn mực công bằng và phát huy tiềm năng của xã hội.
“Luật về dinh dưỡng học đường không phải là điều xa xỉ mà là khoản đầu tư về nhân lực thiết yếu cho tương lai của đất nước” – ông Zhuifeng Guo kết luận.
Với Nhật Bản, Giáo sư Nakamura Teiji, Chủ tịch Hiệp hội Dinh dưỡng Nhật Bản, đã mang đến câu trả lời rất thuyết phục cho câu hỏi: Vì sao họ thành công trong cải thiện chế độ ăn và dinh dưỡng? Một trong những lý do quan trọng là họ coi vấn đề dinh dưỡng là thách thức cấp bách và triển khai các chính sách quốc gia riêng để giải quyết. Dinh dưỡng được tách riêng khỏi chính sách y tế và chính sách lương thực, hình thành một chính sách dinh dưỡng độc lập với hệ thống luật pháp và quy định rõ ràng.
Ông Nguyễn Trọng Nghĩa, Trưởng ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương kết luận và chỉ đạo hội thảo.
Kết luận và chỉ đạo Hội thảo, đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Trung ương Đảng, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh sự cần thiết của việc hoàn thiện đồng bộ thể chế về bảo vệ, chăm sóc, nâng cao sức khỏe Nhân dân, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và kiến tạo phát triển giáo dục và đào tạo. “Tôi rất đồng tình với ý kiến của các đồng chí, chúng ta cùng hướng tới hệ thống quy phạm pháp luật cao hơn liên quan đến lĩnh vực này bởi con người là vốn quý nhất, là nhân tố quyết định thì chúng ta cũng phải có cơ chế pháp lý ở tầm cao để bảo vệ sức khoẻ của người dân, nhất là thế hệ trẻ”.
Hội thảo cùng đi đến đồng thuận rằng, đã đến lúc Việt Nam cần luật hóa các quy định về dinh dưỡng học đường, tiến tới xây dựng Luật Dinh dưỡng/ Luật Dinh dưỡng học đường; khẳng định quyết tâm của Đảng, Nhà nước, các ban, bộ, ngành, địa phương và toàn xã hội trong việc đầu tư cho thế hệ tương lai, vì tầm vóc Việt, vì một Việt Nam khỏe mạnh.
