Ngày 29/9, tại Hội nghị Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8, nhiệm kỳ khóa XV, do Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn chủ trì, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Giáo dục là một trong những dự án Luật được tập trung thảo luận.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Dự thảo Luật mới nhất sửa đổi quy định về sách giáo khoa giáo dục phổ thông và tài liệu giáo dục địa phương. Theo đó, Nhà nước cung cấp một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục, chất lượng, hiện đại, phù hợp với mục tiêu giáo dục.
Chính phủ quy định việc miễn phí sách giáo khoa cho học sinh; thực hiện các giải pháp xã hội hóa phù hợp về sách giáo khoa, bảo đảm tính bền vững và đáp ứng yêu cầu nâng cao chất lượng giáo dục.
Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa do Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định và thành lập theo từng môn học, hoạt động giáo dục ở từng cấp học, lớp học để thẩm định sách giáo khoa. Hội đồng và thành viên hội đồng chịu trách nhiệm về nội dung và chất lượng thẩm định.
Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt sách giáo khoa để sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông sau khi được Hội đồng quốc gia thẩm định sách giáo khoa thẩm định và đánh giá xếp loại đạt; quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa sách giáo khoa giáo dục phổ thông.
Trong khi đó, Luật Giáo dục 2019 hiện hành quy định về sách giáo khoa giáo dục phổ thông như sau: "Mỗi môn học có một hoặc một số sách giáo khoa; thực hiện xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa; việc xuất bản sách giáo khoa thực hiện theo quy định của pháp luật; UBND cấp tỉnh quyết định việc lựa chọn sách giáo khoa sử dụng ổn định trong cơ sở giáo dục phổ thông trên địa bàn theo quy định của Bộ trưởng Bộ GD&ĐT".
Về tài liệu giáo dục địa phương, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung Luật Giáo dục quy định, giao cơ quan chuyên môn thuộc UBND cấp tỉnh tổ chức biên soạn tài liệu giáo dục địa phương đáp ứng nhu cầu và phù hợp với đặc điểm của địa phương, được hội đồng thẩm định cấp tỉnh thẩm định và chủ tịch UBND cấp tỉnh phê duyệt.
Hội đồng thẩm định tài liệu giáo dục địa phương do chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định thành lập. Hội đồng và thành viên hội đồng chịu trách nhiệm về nội dung và chất lượng thẩm định; Bộ trưởng Bộ GD&ĐT quy định tiêu chuẩn, quy trình biên soạn, chỉnh sửa và thẩm định tài liệu giáo dục địa phương.
Đây là một thay đổi lớn so với luật hiện hành khi tài liệu giáo dục địa phương do UBND cấp tỉnh tổ chức biên soạn và Bộ trưởng Bộ GD&ĐT phê duyệt.
Tại hội nghị, các đại biểu bày tỏ sự đồng tình về việc phải có một bộ sách giáo khoa sử dụng thống nhất toàn quốc. Tuy nhiên cũng có ý kiến đề xuất cần quy định chặt chẽ hơn về quy trình thẩm định sách giáo khoa để tránh phát sinh những tiêu cực có thể xảy ra.
Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thu Hà (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Huế) đề nghị cần nêu rõ hơn về lộ trình thực hiện miễn phí sách giáo khoa và nguồn lực kèm theo.
Trước đó, Bộ GD&ĐT đã công bố dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù nhằm thực hiện đột phá phát triển GD&ĐT, trong đó nêu sẽ miễn phí sách giáo khoa trước 2030.
Bộ GD&ĐT sẽ chịu trách nhiệm về việc chủ trì tổ chức thực hiện và quyết định sử dụng một bộ sách giáo khoa giáo dục phổ thông để áp dụng trong toàn quốc theo lộ trình phù hợp, bảo đảm hiệu quả và tiết kiệm.
Theo Bộ GD&ĐT, chính sách này góp phần giảm bớt gánh nặng tài chính cho xã hội, thực hiện công bằng trong giáo dục, thể hiện sự quan tâm của Đảng và Nhà nước, đảm bảo mọi học sinh có điều kiện học tập tối thiểu.
Liên quan đến vấn đề này, ngày 22/8, Ban Chấp hành Trung ương đã ký ban hành Nghị quyết 71-NQ/TW năm 2025 về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.
Trong đó, Bộ Chính trị yêu cầu rà soát, đánh giá việc triển khai thực hiện Chương trình giáo dục phổ thông; bảo đảm cung cấp một bộ sách giáo khoa thống nhất toàn quốc, phấn đấu tới năm 2030 cung cấp miễn phí sách giáo khoa cho tất cả học sinh.
Đồng thời, chú trọng giáo dục tư tưởng, truyền thống, đạo đức, thể chất, thẩm mỹ, giáo dục hướng nghiệp, kỹ năng mềm; tăng thời lượng các môn khoa học, công nghệ, tin học, nghệ thuật; nghiên cứu đưa kiến thức về năng lực số, trí tuệ nhân tạo vào chương trình giáo dục phổ thông.
Chuyển mạnh sang phương pháp giáo dục hiện đại, tích cực, tăng cường tự học, trải nghiệm sáng tạo, hướng học sinh phát huy tư duy độc lập, năng lực giải quyết vấn đề; tiếp tục đổi mới phương pháp kiểm tra, đánh giá, bảo đảm đánh giá trung thực kết quả học tập và giảng dạy; thực hiện đồng bộ các giải pháp để khắc phục tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan.
Bộ Chính trị cũng yêu cầu chuyển đổi số toàn diện, phổ cập và ứng dụng mạnh mẽ công nghệ số, trí tuệ nhân tạo trong giáo dục và đào tạo. Theo đó, xây dựng các nền tảng giáo dục thông minh, sách giáo khoa, giáo trình thông minh; đẩy mạnh ứng dụng khoa học, công nghệ, trí tuệ nhân tạo trong đổi mới phương pháp dạy và học, kiểm tra, đánh giá.
