Ngày 08/7/2021, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 3348/QĐ-BYT về việc ban hành Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị viêm cơ tim sau tiêm chủng vaccine phòng Covid-19.
Theo đó, tại Hướng dẫn này, Bộ Y tế đã đưa ra một số biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng để chẩn đoán viêm cơ màng tim sau khi tiêm vaccine phòng Covid-19.
Cụ thể, triệu chứng lâm sàng xuất hiện thường 02-04 ngày sau tiêm vaccine Covid-19, dù có thể gặp sớm (12h sau tiêm) hơn hoặc muộn hơn bao gồm:
- Đau ngực: Kiểu đau thắt chẹn vùng sau xương ức, ngực trái hoặc phải, hoặc kiểu đau rát bỏng thay đổi theo nhịp hô hấp hoặc tư thế.
- Khó thở: Ở các mức độ khác nhau, từ khó thở nhẹ khi gắng sức đến khó thở thường xuyên hoặc khó thở dữ dội, tương ứng với mức độ nặng của suy tim.
- Rối loạn nhịp tim: Cảm giác tim đập nhanh/chậm bất thường, hoặc hồi hộp trống ngực do các dạng rối loạn nhịp tim khác nhau.
- Khám lâm sàng có thể không thấy dấu hiệu gì đặc biệt hoặc chỉ có tiếng cọ màng ngoài tim. Có thể có sốt hoặc không.
- Viêm cơ tim/màng ngoài tim cấp thường đáp ứng tốt với điều trị và thoái triển sau 3-5 ngày, song cũng có thể trở nặng thậm chí nguy kịch bất thường.
- Dấu hiệu nặng/nguy kịch bao gồm những biểu hiện của các tình trạng như phù phổi cấp, suy tim cấp, tràn dịch màng tim gây ép tim, sốc tim, các rối loạn nhịp nhanh/chậm phức tạp, ngất/thỉu thậm chí đột tử. Khi đó sẽ có các biểu hiện tương ứng với suy tim hoặc rối loạn nhịp tim ở các mức độ vừa-nặng như mạch nhanh, không đều hoặc rất chậm, nghe tim có tiếng tim mờ, tiếng ngựa phi T3, ran ẩm ở phổi, gan to, tĩnh mạch cổ nổi, huyết áp tụt/kẹt, đầu chi lạnh ẩm nổi vân tím (khi có sốc tim...)...
Đối với cận lâm sàng thì thường xuất hiện các triệu chứng công thức máu có thể tăng bạch cầu (ít tăng bạch cầu ái toan), tăng hsCRP.
Chỉ điểm sinh học: CK-MB, Troponin T hoặc Troponin I thường tăng rõ, NT- proBNP/BNP tăng theo mức độ suy tim.
Điện tâm đồ biến đổi bất thường so với trước đó. Cụ thể, biến đổi đoạn ST-T, sóng T đảo chiều, hoặc các rối loạn nhịp đa dạng (rối loạn nhịp nhanh nhĩ, nhịp nhanh thất kịch phát hoặc kéo dài; rối loạn nhịp chậm, blốc nhĩ thất, blốc phân nhánh; ngoại tâm thu nhĩ/thất xuất hiện thường xuyên).
Chụp Xquang tim phổi: Có thể gặp bóng tim to, phổi mờ, các đường Kerley B…
Siêu âm tim: Có thể thấy giảm chức năng co bóp cơ tim, rối loạn vận động vùng cơ tim khư trú hoặc toàn thể, dịch màng tim (ít hoặc nhiều gây ép tim)...
Bên cạnh những biểu hiện lâm sàng và cận lâm sàng, Quyết định 3348/QĐ-BYT cũng đưa ra những hướng dẫn về chẩn đoán các biểu hiện lâm sàng.
Cụ thể, chẩn đoán lâm sàng dựa trên 04 tiêu chuẩn gồm:
Bệnh cảnh gợi ý: Xuất hiện sau tiêm vaccine Covid-19, thường 02-04 ngày.
Có ít nhất 01 biểu hiện lâm sàng (đau ngực/khó thở/rối loạn nhịp tim) và 02 thay đổi cận lâm sàng (chỉ điểm sinh học: tăng CK-MB, Troponin T hoặc I; điện tâm đồ biến đổi; siêu âm tim có rối loạn chức năng/vận động thành tim hoặc tràn dịch màng tim).
Không mới nhiễm Covid-19 (xét nghiệm realtime PCR âm tính).
Loại trừ các các nguyên nhân có thể gây ra các triệu chứng lâm sàng tương tự (như hội chứng vành cấp, nhiễm trùng, suy tim do nguyên nhân khác.).
Ngoài ra, còn có chẩn đoán xác định với cộng hưởng từ tim hoặc sinh thiết cơ tim, nhưng chỉ nên thực hiện khi vẫn rất nghi ngờ song cần lưu ý toàn trạng người bệnh có cho phép không, khả năng của cơ sở y tế có thể tiến hành và phiên giải kết quả không.
TRẦN MINH
Tối thiểu 50% người từ 18 tuổi trở lên được tiêm vaccine phòng Covid-19 trong năm 2021
