Cụ thể, quan tâm đến quy định về quyền kháng nghị của VKSND tại khoản 4 Điều 4, dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi) đã sửa quyền kháng nghị của VKSND thành quyền kiến nghị đối với quyết định mở hoặc không mở thủ tục phá sản và thi hành quyết định tuyên bố doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản, Đại biểu Quốc hội Trần Văn Tiến (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Phú Thọ) cho rằng, quyền kháng nghị của VKSND đối với các quyết định này nhằm bảo đảm các quyết định của TAND thực hiện đúng quy định của pháp luật, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho doanh nghiệp, hợp tác xã, của người tham gia thủ tục giải quyết phá sản tại tòa án, bảo đảm VKSND thực hiện hiệu quả chức năng nhiệm vụ trong kiểm soát việc tuân thủ pháp luật trong lĩnh vực này. Do đó, Đại biểu đề nghị giữ nguyên quyền kháng nghị của VKSND như quy định tại Luật Phá sản hiện hành.
Quang cảnh phiên thảo luận tại Hội trường chiều 21/11. Nguồn: Quochoi.vn.
Cũng tại khoản 3 Điều 67 dự thảo Luật, quyền kháng nghị của VKSND chỉ được thực hiện trong các trường hợp là VKS kháng nghị quyết định tuyên bố doanh nghiệp, hợp tác xã phá sản trong trường hợp quyết định đó xâm phạm nghiêm trọng đến lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước. Cho rằng quy định này đã thu hẹp quyền kháng nghị của VKSND bởi theo khoản 1 Điều 107 của của Hiến pháp năm 2013 và khoản 1 điều 5 Luật Tổ chức VKSND năm 2014, VKSND phải kháng nghị trong trường hợp hành vi, bản án, quyết định của cơ quan, cá nhân có thẩm quyền trong hoạt động tư pháp có vi phạm pháp luật nghiêm trọng, xâm phạm đến quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân. Từ đó, Đại biểu kiến nghị giữ nguyên quy định thẩm quyền kháng nghị của VKSND như Luật Phá sản hiện hành để bảo đảm tính toàn diện, đầy đủ, kịp thời bảo vệ quyền của các chủ thể bị tác động của việc phá sản, nhất là các chủ nợ nhỏ lẻ, người lao động, nhóm người bị dễ bị tổn thương.
Tán thành với ý kiến của Đại biểu Trần Văn Tiến, Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hoà (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đồng Tháp) cho rằng, quyền kháng nghị của VKS là quyền hiến định. Trong Hiến pháp và các luật như Luật Tổ chức TAND, Luật Tổ chức VKSND đã nêu rất rõ và cụ thể. Tuy nhiên, quy định như khoản 1 Điều 67 của dự thảo Luật sẽ hạn chế quyền kháng nghị của VKS, trong khi đây cũng là nhiệm vụ của cơ quan kiểm sát trong bảo vệ quyền lợi của cá nhân, tổ chức. Khi quyết định của tòa án hoặc quyết định của chủ nợ, quyết định của hợp tác xã, doanh nghiệp muốn phá sản, muốn phục hồi mà không đúng quy định của pháp luật thì quyền của VKS kháng nghị là rất cần thiết. Đại biểu Phạm Văn Hoà cũng cho rằng Điều 81 dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi) sửa lại quyền kháng nghị của VKS thành quyền kiến nghị là chưa phù hợp, đề nghị giữ nguyên tên gọi là quyền kháng nghị.
Với quan điểm việc quyết định phá sản là thủ tục đòi nợ tập thể và đặc thù, trường hợp quyết định tuyên bố phá sản ảnh hưởng đến quyền của cơ quan, tổ chức, cá nhân thì họ có quyền yêu cầu xem xét lại quyết định để bảo vệ quyền lợi cho mình, Đại biểu Quốc hội Phan Thị Nguyệt Thu (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Hà Tĩnh) cho rằng, đây là một nguyên tắc dân sự, các bên liên quan có quyền định đoạt. Đại biểu đồng tình như dự thảo Luật quy định VKS kháng nghị trong trường hợp quyết định đó xâm phạm đến lợi ích công cộng, lợi ích của Nhà nước. Quy định này nhằm đảm bảo vụ việc phá sản được giải quyết nhanh chóng, kịp thời, tiết kiệm chi phí và đảm bảo tài sản của doanh nghiệp, hợp tác xã một cách đầy đủ, cải thiện môi trường đầu tư, kinh doanh và cũng đảm bảo chủ trương, đường lối của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân, không làm ảnh hưởng đến quyền kháng nghị của VKS theo quy định của luật.
Cũng liên quan đến thẩm quyền của VKSND, Đại biểu Quốc hội Lý Văn Huấn (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên) cho rằng, khoản 1 Điều 16 dự thảo Luật quy định: “VKS kiểm sát tuân theo pháp luật trong quá trình giải quyết vụ việc phục hồi, phá sản thực hiện các quyền yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị theo quy định của luật này” là chưa đầy đủ. Bởi trong quá trình kiểm sát việc giải quyết việc phục hồi, phá sản, VKS thực hiện quyền yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị không chỉ theo quy định của luật này mà còn các pháp luật khác liên quan. Ví dụ như Luật Tổ chức VKSND, Bộ luật Tố tụng dân sự, Luật Tố tụng hành chính,... Do đó, Đại biểu đề nghị bổ sung như sau: “VKS kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong quá trình giải quyết việc phục hồi, phá sản, thực hiện các quyền yêu cầu, kiến nghị, kháng nghị theo quy định của luật này và các pháp luật khác liên quan”.
Tại phiên họp, tham gia giải trình, làm rõ một số vấn đề đại biểu Quốc hội nêu liên quan đến quyền kháng nghị của VKSND, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Văn Quảng cho biết, dự thảo Luật chỉ điều chỉnh quyền kiến nghị của VKS đối với quyết định mở thủ tục phá sản hoặc không mở thủ tục phá sản ở phần thủ tục chứ không lược bỏ hoặc hạn chế quyền kháng nghị của VKS. Hiện nay, quyền kháng nghị của VKS theo khoản 1 Điều 67 vẫn còn nguyên. Quy định như dự thảo là để rút ngắn thời gian xem xét, giải quyết thủ tục quyết định phá sản hay không thì những người có liên quan có quyền kiến nghị, VKS cũng có quyền kiến nghị để giải quyết nhanh chóng việc này và rút ngắn thời gian, còn nếu thủ tục đi theo quyền kháng nghị của VKS thì thời gian sẽ kéo dài ít nhất 30 ngày giải quyết.
