Ảnh minh họa.
Diễn biến sự việc
Theo nội dung vụ án, Nguyễn Thị Minh Mỹ và Nguyễn Minh Anh Quốc là con của bà Đặng Thị Thắm, còn Trịnh Thị Mỹ Huyền là vợ Quốc, tất cả đều cư ngụ số 68 Từ Văn Tư, phường Phú Trinh, TP. Phan Thiết. Huyền và Mỹ thường sử dụng xe mô tô cũ màu xanh nâu hiệu Honda SH Mode biển số 86 C1-92401, do Lê Nguyễn Phan Nhân cư ngụ TP. Phan Thiết đứng tên chủ sở hữu. Ngày 29/09/2019, Nhân mua chiếc xe mô tô này với giá thị trường là 49.400.000 đồng tại CTTNHH TM DV xe máy Ngọc Tình. Theo hóa đơn gia trị gia tăng ngày 29/9/2019 và Giấy nộp lệ phí trước bạ ngày 30/9/2019 tại Phòng Cảnh sát giao thông Công an Bình Thuận, thì xe có tổng là 52.185.000 đồng (BL 161). Huyền khai: “Ngày 29/9/2019, tôi mua xe này với số tiền 70.000.000 đồng nhưng không có hộ khẩu ở Phan Thiết nên nhờ Lê Nguyễn Phan Nhân em con dì con bác đứng tên, tôi sử dụng xe từ khi mua cho đến tháng 7/2020 thì có thai nên không sử dụng xe mà để ở nhà chồng cho Mỹ sử dụng” (BL 50,64,65,68,70). Tuy nhiên, Nhân khai: “Tôi không có quan hệ gì với Huyền mà tôi chỉ là bạn lái xe với Quốc chồng Huyền nên biết Huyền, chính Quốc là người trực tiếp nhờ tôi đứng tên xe này. Từ đó Huyền sử dụng xe, nhưng chủ yếu thấy Mỹ sử dụng” (BL 94).
Phạm Thị Thu Hương quen biết bà Hương cô ruột của Nguyễn Thị Minh Mỹ. Đầu tháng 7/2020, bà Hương dẫn Mỹ tới gặp vợ chồng Hương để xin giúp đỡ tiền cho Mỹ đang gặp khó khăn. Nể tình nên chồng Hương là Nguyễn Quốc Hùng cho Mỹ mượn 50.000.000 đồng. Sau đó, Mỹ thường đi xe mô tô Honda SH Mode biển số 86 C1-92401 do Nhân đứng tên tới nhà Hương chơi rất thân thiết tạo niềm tin và được gia đình coi như người nhà. Nhiều lần Mỹ và Quốc chở Huyền tới nhà Hương chơi. Sau đó, Mỹ đã mượn thêm được của Hùng 150.000.000 đồng nữa bằng tổng 200.000.000 đồng theo Giấy vay tiền, ngày 14/07/2020. Tuy nhiên, ngay sau đó Mỹ cắt quan hệ không liên lạc với vợ chồng Hương và lẩn trốn. Vợ chồng Hương và một số người thân đã nhiều lần đến nhà Mỹ tìm Mỹ đòi nợ nhưng không gặp, đến nay cũng không có kết quả gì. Trong các bút lục Huyền xác nhận: “Hương tới nhà Mỹ nhiều lần, đã gặp Hương 2 lần ở nhà mẹ chồng, biết Hương có làm ăn với Mỹ và Mỹ có sử dụng xe mô tô Honda SH Mode biển số 86 C1-92401 đến nhà Hương”. Tại Biên bản đối chất Hương & Huyền ngày 22/10/2021, Huyền nói: “Tôi gặp Hương 2 lần ở nhà mẹ chồng tôi ở 68 Từ Văn Tư”, Hương nói: “Người đối diện là vợ của Quốc em ruột Mỹ, sau này mới biết tên là Huyền. Quốc và Mỹ thường chở Huyền lên nhà tôi chơi” (BL 136,137,138,139).
Khoảng 20h ngày 25/10/2020, Phạm Thị Thu Trang - chị ruột Hương điện báo, chồng Hương là Hùng và Nguyễn Văn Cường (tài xế) tới nhà Mỹ số 68 Từ Văn Tư để tìm Mỹ, Hương đi sau gặp Trang, Hùng, Cường tại cổng nhà Mỹ (chưa có cơ sở Huỳnh Văn Dưỡng, Cao Hoàn Vũ (Nhí), Phạm Thị Bích Xuân cùng từ nhà Hương đi tới nhà Mỹ). Mọi người không thấy Mỹ và đã xảy ra to tiếng với bà Thắm - mẹ Mỹ nên Công an TP. Phan Thiết tới can thiệp giải tán đám đông, giữ an ninh trật tự. Trong các bút lục, Huyền khai: “Tôi có công việc và đi về nhà chồng số 68 Từ Văn Tư nhưng thấy Hương, Trang, Nhí (nhóm 3 nữ 2 nam) ở đó đang chửi Mỹ nên không vào nhà, mà chạy đến đậu trước nhà số 106 Từ Văn Tư để quan sát. Tôi chạy đi mà không vào nhà, là vì trước đây nhóm người này đã đến nhà quậy phá nhiều lần và la ó, nên sợ không dám vào nhà, mà bỏ đi chạy lên đến số 106 Từ Văn Tư cách nhà chồng tôi 50m (thực tế 150m) rồi dừng xe đậu trên vỉa hè và ngồi trên xe trước số 106 Từ Văn Tư, lúc này chìa khóa xe tôi đã rút ra cất bỏ vào trong túi áo từ trước (từ lúc tôi đợi bạn Thanh trước nhà 106)”. Thực tế, xe mô tô Honda SH Mode biển số 86 C1-92401 Huyền đi dùng khóa từ chống trộm, chỉ có thể để khóa trong túi áo khoác, vì xe không có ổ cắm chìa khóa nên không phải cắm rút chìa khóa, khi tắt mở chỉ việc thò tay vào túi áo.
Từ khi mọi người dời đi khỏi nhà Mỹ cho tới khi xuất hiện tình tiết Huyền đang ngồi trên xe mô tô Honda SH Mode biển số 86 C1-92401 dựng ở trước cổng nhà số 106 Từ Văn Tư, cho đến khi xe Huyền bị lấy đi và để ở nhà Hương xảy ra trong khoảng thời gian từ 20h đến 21h ngày 25/10/2020, là những tình tiết rất quan trọng. Vụ án bị truy tố về hành vi cưỡng đoạt tài sản trên 50.000.000 đồng và của phụ nữ mà biết là có thai sẽ có khung hình phạt tù cao nhất là 10 năm, theo điểm c, d khoản 2 Điều 170 Bộ luật Hình sự năm 2015. Tuy nhiên, rất nhiều các vấn đề rất quan trọng chưa được làm rõ.
Tính pháp lý khó hiểu của nhiều vấn đề trong vụ án
Tại Văn bản số 59 ngày 15/12/2021 của Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Phan Thiết, gửi Hội đồng định giá 4338 TP. Phan Thiết (BL 161a), thể hiện: “Tại bản kết luận định giá tài sản số 20 ngày 21/01/2021 của Hội đồng định giá tài sản kết luận: Giá trị tài sản là 56.000.000 đồng. Vào ngày 08/10/2021 bà Phạm Thị Thu Hương (bị can) có đơn đề nghị định giá lại tài sản với nội dung: “Xe mô tô biển số 86C1-92401 đã cũ, được sử dụng từ lâu nên giá trị của xe không thể là 56.000.000 đồng”. Qua thu thập Hóa đơn gia trị gia tăng ngày 29/9/2019 và Giấy nộp lệ phí trước bạ ngày 30/09/2019 tại Phòng Cảnh sát giao thông Công an Bình Thuận, của CTTNHH TM DV xe máy Ngọc Tình bán chiếc xe này cho anh Lê Nguyễn Phan Nhân với số tiền 52.185.000 đồng. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Phan Thiết đề nghị Hội đồng định giá TP. Phan Thiết cho biết kết quả định giá tài sản như thế nào để ra số tiền 56.000.000 đồng”. Thực tế, ngày 29/09/2019 xe này Nhân chỉ mua với giá thị trường là 49.400.000 đồng (chưa thuế), tại CTTNHH TM DV xe máy Ngọc Tình. Huyền và Mỹ sử dụng liên tục (Mỹ mua bán trái cây) cho tới ngày định giá 27/01/2021 là 16 tháng, thì xe này chỉ có giá thị trường khoảng dưới 40.000.000 đồng do xe đã cũ và không thông dụng.
Tại Văn bản số 10 ngày 21/01/2022 của Hội đồng định giá 4338 TP. Phan Thiết, gửi Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an TP. Phan Thiết (BL 161b), thể hiện: “Hội đồng đã tiến hành khảo sát tại cửa hàng xe máy Dũng… theo thông tin của cơ sở giá bán lẻ tại thời điểm khảo sát giá trị tài sản là 70.000.000 đồng. Tuy nhiên, do không có hồ sơ liên quan đến tài sản cần định giá theo quy định tại Điều 4 Nghị định số 30/2018/NĐ-CP, nguyên tắc định giá tài sản phù hợp với giá thị trường của tài sản cần định giá, hoặc tài sản tương tự với tài sản cần định giá tại thời điểm và nơi tài sản được yêu cầu định giá. Do đó Hội đồng không có cơ sở để so sánh, đánh giá. Từ đó xác định giá trị thực tế của tài sản định giá”. Tuy nhiên, trước đó Hội đồng định giá đã căn cứ vào cơ sở nào mà định giá xe lên tới 56.000.000 đồng là một ẩn số. Cho thấy, tài sản này chưa có tính pháp lý là bao nhiêu tiền và chỉ từ số tiền ảo 56.000.000 đồng mơ hồ nêu trên, Cơ quan tố tụng khẳng định Hương cưỡng đoạt tài sản trên 50.000.000 đồng với khung hình phạt tù cao nhất là 10 năm.
Vụ việc xảy ra ngày 25/10/2020 khi Huyền bị lấy xe. Ngày 26/10/2020, tại Công an P. Phú Trinh thì lời khai ban đầu của Huyền là: “Đến tháng 7/2020 do tôi mang thai” (BL 50,68) là mới có thai hay thai được mấy tháng thì không rõ. Các biên bản sau Huyền khai: “Thời điểm này tôi đang có bầu được 6 tháng” (BL 60,61,70,136,137,138,139). Cáo trạng của Viện kiểm sát thì: “Huyền đang mang thai khoảng 05 tháng”. Tuy nhiên, thời điểm ngày 25/10/2020 Huyền có thai mấy tháng chưa phải là tình tiết pháp lý quan trọng trong vụ án này.
Vấn đề rất quan trọng khi căn cứ vào các lời khai của Huyền và của các đương sự, có thể nhận định như sau: Huyền đi từ số 68 Từ Văn Tư tới số 106 Từ Văn Tư là thuận chiều bên dẫy phố số chẵn hướng về đèn xanh đỏ Nguyễn Hội, rồi thuận tay phải chạy xe xéo lên vỉa hè và dừng đậu xe hướng về đèn xanh đỏ Nguyễn Hội, tại vị trí cổng đã đóng của nhà số 106 Đại lý gạo Khải Huệ, nơi có 3 cây cau kiểng cao khoảng 4m. Huyền đeo khẩu trang, đội nón bảo hiểm, mặc áo khoác ngoài để/đã cất chìa khóa xe vào túi áo, đang ngồi trên yên xe ở vỉa hè dưới ánh đèn đường trời tối và quay lưng về số 68 Từ Văn Tư rồi lấy điện thoại gọi cho chồng báo tin thì cơ sở nào những người đi từ phía sau Huyền lại có thể nhận biết được là Huyền và có thể nhận biết cô này đang mang bầu. Trang chỉ nhận ra xe mô tô Honda SH Mode biển số 86 C1-92401 mà Mỹ thường đi tới nhà Hương chứ không nói nhận ra Huyền. Hương, Trang, Cường, Dưỡng, Vũ, Xuân không quan hệ thân thiết với Huyền nên không thể nhận biết được là Huyền. Huyền khai: “Tháng 7/2020, do tôi mang thai nên không sử dụng xe mà gửi ở nhà chồng số 68 Từ Văn Tư cho Mỹ đi lại hàng ngày. Vợ chồng tôi ra ở trọ số F1 Lê Thanh Nghị, phường Phú Thủy” (BL 50). Cho thấy, Huyền không ở nhà Mỹ 3 tháng nên Hương, Trang, Cường, Dưỡng, Vũ, Xuân có tới nhà Mỹ cũng không gặp Huyền. Mỹ trốn 3 tháng không đến nhà Hương nên Quốc cũng không thể chở Huyền tới nhà Hương. Vậy cơ sở nào mà các biên bản ghi lời khai của Trang (mù chữ), Cường (09/12), Dưỡng (01/12), Vũ (03/12), Xuân (08/12) khi họ đều đi từ số 68 Từ Văn Tư tới số 106 Từ Văn Tư, lại có thể nhận biết được Huyền để đồng khai trùng nhau thấy Huyền đang mang bầu.
Cụ thể các câu chữ ghi trong các biên bản của Trang, Cường, Dưỡng, Vũ, Xuân như sau: Trang: “Người phụ nữ” - “Một đứa con gái đang mang bầu (tôi không biết tên) đang ngồi trên xe SH mà Mỹ thường hay đi xuống nhà Hương” - “Người con gái đang mang bầu là em dâu của Mỹ, sau này tôi mới biết tên là Huyền” (BL 114,115,118,119,120,121); Dưỡng: “Người con gái đang mang bầu” - “Người phụ nữ mang bầu là em dâu của Mỹ” - “Người con gái là em dâu Mỹ” - “Thấy Huyền em dâu Mỹ” - “Người phụ nữ có bầu (sau này mới biết là Huyền) - Người phụ nữ đang mang bầu là em dâu Mỹ - Người phụ nữ đang mang bầu, sau này mới biết tên là Huyền em dâu Mỹ” (Bút lục 232,233,234,235,236,237,238,239240,241); Vũ: “Người con gái đang mang bầu là em dâu của Mỹ” (BL 124,125); Xuân: “Người con gái đang mang bầu tôi không biết tên” - “Người con gái đang mang bầu sau này tôi mới biết tên Huyền” (BL 171,172,173,174); Cường: “Người phụ nữ” - “Người phụ nữ đang mang thai” (BL 105,106,107,108).
Và chỉ từ lời khai của Huyền cùng cụm từ ảo Huyền đang mang bầu mơ hồ nêu trên, cơ quan tố tụng khẳng định Hương cưỡng đoạt tài sản của phụ nữ mà biết là có thai với khung hình phạt tù cao nhất là 10 năm.
Hơn nữa, sự việc rất đơn giản xảy ra tại một vị trí rất bình thường, ngay trong TP. Phan Thiết, không cần phải xác minh điều tra không khó khăn và không ai bỏ trốn. Vậy tại sao lại có nhiều biên bản ghi lời khai của Huyền và của các đương sự, lại có thời gian cách ngày 26/10/2020 Huyền trình báo rất xa tới lên 12 tháng. Mục đích, lý do là gì, có chính đáng phù hợp quy định pháp luật không, có trung thực chính xác không, có dấu hiệu mớm cung, thông cung, ép cung không. Rất nhiều biên bản có thời gian khó hiểu, nay chỉ nêu một số như sau: Biên bản đối chất Hương & Huyền, ngày 22/10/2021 (BL 136,137,138,139); Biên bản ghi lời khai Huyền, ngày 07/11/2021 (BL 64,65); Biên bản ghi lời khai Trang, ngày 22/11//2021 (BL 114,115); Biên bản ghi lời khai Dưỡng, ngày 22/11/2021 (Bút lục 232,233); Biên bản ghi lời khai Vũ, ngày 11/10/2021 (BL 122); Biên bản ghi lời khai Xuân, ngày 15/12/2021 (BL 171,172). Đặc biệt khó hiểu nữa là không có các biên bản đối chất giữa Huyền với Trang, Cường, Dưỡng, Vũ, Xuân mà chỉ có duy nhất Biên bản đối chất Hương & Huyền rất muộn màng vào ngày 22/10/2021, đúng 12 tháng sau ngày 26/10/2020 Huyền trình báo sự việc tại Công an phường Phú Trinh.
Các lời khai của Hương và Huyền hoàn toàn mâu thuẫn đối nghịch nhau, tất cả các lời khai của các đương sự đều bất nhất với chính mình và cũng hoàn toàn mâu thuẫn trái ngược với các lời khai của các người khác. Cụ thể là về các tình tiết từ lúc tại nhà Hương cho đến tại nhà Mỹ, rồi đến Huyền đang ngồi trên xe dựng trước số 106 Từ Văn Tư, cho tới khi mọi người đi hết và xe Huyền rời khỏi đó về nhà Hương. Cơ quan tố tụng không cho Huyền đối chất với các đương sự, nhưng cũng không trích xuất camera an ninh ở khu vực này khi có rất nhiều (từ số 68 Từ Văn Tư đến số 106 Từ Văn Tư dài 150m).
Cơ quan tố tụng không làm rõ Hương thực sự có động cơ ý đồ chiếm đoạt tài sản của Huyền để cấu thành tội "Cưỡng đoạt tài sản" hay không. Khi trong các bút lục Huyền đã thừa nhận: “Hương tới nhà Mỹ nhiều lần, Huyền đã gặp Hương 2 lần ở nhà mẹ chồng (bà Thắm) ở số 68 Từ Văn Tư, Huyền biết Hương có làm ăn với Mỹ và Mỹ có sử dụng xe mô tô Honda SH Mode biển số 86 C1-92401 đến nhà Hương. Hương tưởng là xe này của chị Mỹ”. Hương khai: “Tôi không chỉ đạo Dưỡng, Xuân, Nhi lấy xe của Huyền về nhà” (BL 142,143). Tuy nhiên, dù Hương không chỉ đạo, không trực tiếp lấy xe Huyền về nhà, không có động cơ ý đồ chiếm đoạt tài sản của Huyền, mà có suy nghĩ giữ xe ở nhà mình để Mỹ ra gặp mặt nói chuyện tiền nợ và trả xe, và việc giữ xe Huyền ở nhà mình tới ngày 27/10/2020 rồi tự nguyện giao nộp xe cho Công an phường Phú Trinh, là Hương kém nhận thức hiểu biết pháp luật (lớp 5), không phù hợp quy định pháp luật.
Sự việc có thể chỉ ở mức hành chính hay dân sự, do đó các Cơ quan tố tụng của TP. Phan Thiết cần làm sáng tỏ các tình tiết của vụ án, tránh oan sai.
PV
Thông báo rút kinh nghiệm vụ án 'Tranh chấp quyền sử dụng đất'
