Cụ thể là vụ việc liên quan đến ông Võ Phú Hoàng và bà Hồ Thị Qúy là người Việt Nam ở nước ngoài (Australia). Từ năm 2007 đến năm 2009 có gửi tiền cho cháu ruột là bà Võ Thị Cẩm Hồng mua đất và đứng tên hộ đối với phần đất có diện tích 1.200m2 trong đó có 150m2 là đất ở đô thị, tọa lạc tại khu đô thị Cồn Khương, phường Cái Khế, quận Ninh Kiều, thành phố Cần Thơ.
Phần đất này đã được UBND quận Ninh Kiều cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất số H01761/QSDĐ ngày 29/5/2009. Ngày 16/9/2010, ông Hoàng, bà Qúy cùng bà Võ Thị Cẩm Hồng đã đến Văn phòng Công chứng Việt Chương (nay là Văn phòng Công chứng Cửu Long) lập văn bản cam kết đứng tên hộ, không được sang nhượng, mua bán, cầm cố, thế chấp cho cá nhân, tổ chức. Tuy nhiên, ngày 08/11/2016, bà Võ Thị Cẩm Hồng cố tình làm trái cam kết, lấy phần đất nêu trên chuyển nhượng cho vợ chồng bà Đỗ Thị Giàu.
Ngày 21/02/2016, ông Hoàng và bà Qúy khi về nước phát hiện được nên đã tố cáo đến Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Cần Thơ, tố cáo hành vi “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” của bà Hồng. Cơ quan Cảnh sát điều tra Công an thành phố Cần Thơ thụ lý “Xử lý tin báo tội phạm”. Nhưng sau đó kết luận là tranh chấp dân sự nên không khởi tố vụ án.
Ông Võ Phú Hoàng, bà Hồ Thị Qúy khởi kiện đến TAND thành phố Cần Thơ yêu cầu: “Buộc bà Võ Thị Cẩm Hồng liên đới cùng Văn phòng công chứng Cửu Long trả lại số tiền gửi về Việt Nam mua đất, tương đương 120 lượng vàng SJC. Đồng thời buộc bồi thường thiệt hại phần chênh lệch giá trị tài sản tranh chấp theo giá thị trường đối với diện tích đất tranh chấp theo quy định pháp luật Việt Nam”.
Với nội dung yêu cầu khởi kiện nêu trên, Bản án dân sự số 26/2021/DSST ngày 02/7/2021 của TAND thành phố Cần Thơ đã xử buộc bà Võ Thị Cẩm Hồng có trách nhiệm trả cho ông Võ Phú Hoàng, bà Hồ Thị Qúy số tiền 5.367.000.000 đồng. Đồng thời, bác yêu cầu khởi kiện của nguyên đơn về việc “yêu cầu Văn phòng Công chứng Việt Chương (nay là Văn phòng Công chứng Cửu Long) liên đới với bà Võ Thị Cẩm Hồng trả lại tiền và bồi thường thiệt hại”.
Bản án sơ thẩm của TAND thành phố Cần Thơ bị kháng cáo.
Ngày 11/5/2022 TAND Cấp cao tại thành phố Hồ Chí Minh đã xét xử phúc thẩm. Theo đó, quyết định “Hủy bản án sơ thẩm của TAND thành phố Cần Thơ”.
Hội đồng xét xử TAND Cấp cao chỉ rõ: Bản án sơ thẩm (Bản án gốc) và Biên bản nghị án của Hội đồng xét xử chỉ có chữ ký của Thẩm phán, Chủ tọa phiên tòa, không có chữ ký của hai Hội thẩm nhân dân theo quy định. Điều 14 của Bộ luật Tố tụng dân sự quy định: “Tòa án xét xử tập thể và quyết định theo đa số, trừ trường hợp xét xử theo thủ tục rút gọn”, khoản 3 điều 264 Bộ luật Tố tụng dân sự cũng quy định: “Khi nghị án phải có biên bản ghi lại các ý kiến đã thảo luận và quyết định của Hội đồng xét xử. Biên bản nghị án phải được các thành viên Hội đồng xét xử ký tên tại phòng nghị án trước khi tuyên án”.
Bản án sơ thẩm của TAND thành phố Cần Thơ đã vi phạm nghiêm trọng quy định của Bộ luật Tố tụng dân sự mà cấp phúc thẩm không thể khắc phục được nên cần hủy án để cấp sơ thẩm xét xử lại.
Có thể thấy, những sai phạm về tố tụng nghiêm trọng không do lỗi chủ quan nhưng làm cho vụ án kéo dài, tốn kém thời gian, tiền bạc của công dân là không cần thiết, cần khắc phục rút kinh nghiệm khi xét xử sơ thẩm.
NGUYỄN THÀNH
