LSVNO - Cho đến khi hai bên tổ chức lần gặp cuối cùng để hoàn chỉnh bản dự thảo thỏa thuận giải quyết vụ tranh chấp, trong tôi vẫn còn nhiều lo lắng. Suốt hơn bốn năm qua, hành trình tố tụng khiến cả hai bên đương sự mệt mỏi chỉ vì sự tranh chấp liên quan đến một hợp đồng thuê nhà tại vị trí trung tâm của thành phố, đã trải qua 3 phiên tòa từ sơ thẩm, phúc thẩm cho đến giám đốc thẩm, rồi quay trở lại theo trình tự sơ thẩm…
Câu chuyện bắt đầu từ giữa năm 2003, khách hàng của tôi là một doanh nghiệp đầu tư cổ phiếu, chứng khoán có nhu cầu tìm thuê một địa điểm làm trụ sở với dự kiến thời hạn hoạt động là 50 năm. Để đạt mục tiêu xây dựng thương hiệu trong thời gian dài, các cổ đông thống nhất là địa điểm, thời gian thuê phải bảo đảm sự hoạt động ổn định, hợp pháp và thuận lợi. Từ nhu cầu đó, doanh nghiệp đã tìm được một địa điểm thuê khá ưng ý, tuy hiện trạng công trình trên đất trước khi cho thuê chỉ là căn nhà cũ đã xuống cấp, mục nát. Theo thỏa thuận giữa hai bên, căn nhà cũ sẽ được đập bỏ, bên thuê hỗ trợ chủ nhà đứng ra xin giấy phép và tiến hành xây dựng theo đúng nhu cầu hoạt động của doanh nghiệp. Một trong những điều khoản quan trọng là doanh nghiệp được quyền tái tục hợp đồng khi có nhu cầu với việc giá thuê được tính tăng thêm 5% khi kết thúc thời hạn thuê 5 năm để bảo đảm sự hoạt động lâu dài cho bên thuê. Tuy nhiên, sau 5 năm, mặc dù bên thuê có văn bản chính thức đề nghị chủ nhà tái ký hợp đồng thuê với các điều khoản đã được thỏa thuận, nhưng không được chấp nhận. Vụ kiện tranh chấp được tòa án thụ lý và quá trình giải quyết kéo dài từ năm 2009 đến nay.
Là người bảo vệ quyền lợi cho một bên đương sự trong vụ tranh chấp này, tôi đã chứng kiến sự phân tranh kéo dài và căng thẳng, mệt mỏi thể hiện rõ qua tâm trạng, hành vi ứng xử, lời nói qua lại giữa các bên. Thậm chí, nhiều thông tin đăng tải trên báo chí bị thổi phồng hoặc đánh giá sai lệch khiến người trong cuộc cảm thấy bức xúc. Đó là chưa kể, các yêu cầu về quyền lợi tài sản và bồi thường thiệt hại ngày càng tăng tiến theo thời gian, đến mức không ai nghĩ có thể dung hòa được.
Tuy nhiên, có thể coi là một sự may mắn khi người bảo vệ quyền lợi cho bên tranh chấp đối trọng với khách hàng của tôi là một nữ luật sư lớn tuổi, đầy kinh nghiệm và đạo đức nghề nghiệp. Ngay cả những khi khách hàng hai bên căng thẳng nhất, trong tranh tụng công khai tại phiên tòa hay quá trình làm việc, thương thảo giữa hai bên, tôi luôn dành cho nữ đồng nghiệp sự tôn trọng, bày tỏ chính kiến một cách thẳng thắn, chân tình. Đó cũng chính là lý do vì sao, xuất phát từ sự động viên của các luật sư, hai bên đã có cơ hội ngồi lại với nhau để đàm phán nhằm chấm dứt sự xung đột nhiều năm qua.
Lần đầu tiên đại diện cho khách hàng tiếp xúc với chủ nhà tại văn phòng của luật sư đồng nghiệp, tôi nhận ra đằng sau câu chuyện tranh chấp này, dù thắng hay thua thì tất cả đều mất mát. Về phần chủ nhà, họ cảm thấy khối tài sản đem cho thuê do bị tranh chấp nên không thể sinh lợi, mọi cơ hội kinh doanh bị trôi qua và hiện trạng tài sản ngày càng xuống cấp. Của đau con xót, họ cũng nhắm mắt làm liều, tập kết gạch ngói ngổn ngang trước trụ sở doanh nghiệp để tạo áp lực. Về phần doanh nghiệp, do tác động của thông tin dư luận trên báo chí, cộng với sự sụt giảm của thị trường chứng khoán, khiến cho uy tín bị ảnh hưởng. Khách hàng nói với tôi, cứ mỗi lần gõ tên của mình trên mạng Google, lại thấy những câu chữ thêu dệt cay đắng… Thấu hiểu sự mất mát nói trên của cả hai bên, các luật sư đồng lòng tìm cách thuyết phục, để khoảng cách về quyền lợi của hai bên có thể thu hẹp lại và nhất là có thể khôi phục lòng tin trong nhau, trước khi có thể ngồi lại thương thảo.
Sau thời gian ngắn nỗ lực chuẩn bị của các luật sư, bản dự thảo thỏa thuận giải quyết dứt điểm vụ tranh chấp đã được hoàn thành. Vào một buổi chiều cuối tháng tư, lần đầu tiên hai bên đối thủ trong cuộc phân tranh ngồi lại với nhau, trải lòng tâm sự nhằm giải tỏa hết những vướng mắc bấy lâu. Có thể nói, bản thỏa thuận giải quyết này được thực hiện không chỉ làm cơ sở cho tòa án ban hành quyết định đình chỉ vụ kiện, mà còn ngăn ngừa cả nguy cơ tái khởi động tranh chấp trở lại. Khi khách hàng của tôi cùng vợ chồng chủ nhà đặt bút ký thỏa thuận với sự chứng kiến của các luật sư, tôi đề nghị hai bên bắt tay nhau - những bàn tay nắm chặt đầy cảm thông. Các thủ tục liên quan như là điều kiện bắt buộc làm cơ sở cho việc thỏa thuận, bao gồm việc chuyển khoản tiền đền bù thiệt hại vào một tài khoản phong tỏa, cùng lúc với việc ký biên bản bàn giao nhà, thông tin chính thức với cơ quan truyền thông báo chí về kết quả thỏa thuận đã chính thức khép lại một chương của cuộc đời mỗi bên.
Bước chân ra khỏi văn phòng của luật sư đồng nghiệp sau những lời chia sẻ tri ân và mong muốn khách hàng của mình gặp nhiều may mắn trong cuộc sống, tôi đi bộ dọc theo đường Nguyễn Du, để mặc những giọt mưa chiều bất chợt ướt đẫm vai áo. Bất chợt, tôi nghĩ đây không chỉ là sự chấm dứt một cuộc phân tranh rêu phong thời gian, mà chính là sự khởi đầu của một niềm hy vọng mới, trong đó các vết thương xã hội có cơ hội được hàn gắn và lành mạnh hóa, trong chan hòa lợi ích của các bên…
LS Phan Trung Hoài
