Chuyện đời nguyên Tổng Biên tập Báo Pháp luật TP. HCM Nguyễn Túy Hạt

Đang chăm mẹ ốm trong bệnh viện thì tôi nhận được tin nguyên Tổng Biên tập Báo Pháp Luật TP. HCM Nguyễn Túy Hạt mất. Một cảm giác nghẹn ngào, khó thở ập đến; thời gian như ngừng trôi… Bà ít hơn mẹ tôi gần 4 tuổi, là người đầu tiên tôi gặp khi bước chân vào trụ sở UBND TP. HCM và là thủ trưởng của tôi tại Phòng Tuyên truyền pháp luật thuộc Sở Tư pháp TP. HCM từ đầu năm 1982.

"Thuở ban đầu" vất vả

Bà Nguyễn Túy Hạt (tên khai sinh là Lý Thị Mỹ Dung), là một trong những cán bộ tư pháp lão thành, tham gia kháng chiến chống Pháp, sau đó tập kết ra Bắc làm Báo Thống Nhất. Đến khi đất nước thống nhất, năm 1975 bà trở về TP. HCM và đóng góp không nhỏ cho ngành tư pháp và sự hình thành, phát triển của Báo Pháp Luật TP. HCM.

Tôi vẫn nhớ khi cùng anh Phan Đăng Thanh (Tiến sĩ, Luật sư Phan Đăng Thanh) được lãnh đạo Phòng phân công xây dựng tờ Bản tin Tư pháp vào năm 1982, bà Nguyễn Túy Hạt là người biên tập những bản tin đầu tiên trước khi trình ông Huỳnh Ngọc Chi là Phó Giám đốc Sở Tư pháp TP. HCM duyệt đăng. Bà cũng là người lo từ giấy mực in roneo và khâu phát hành đến Phòng Tư pháp các quận, huyện.

Sau thời gian nhập ngũ, khi xuất ngũ trở về, tôi làm việc tại Tổng Công ty xuất nhập khẩu TP. HCM (Imexco), đầu những năm 1990, bà Hạt là người sang Imexco xin tôi về lại Sở Tư pháp để chuẩn bị thành lập Tuần Báo Pháp Luật TP. HCM.

Tôi được bà Hạt giao nhiệm vụ ra Hà Nội xin Giấy phép thành lập tờ Tuần báo vào ngày 17/9/1990, một sự kiện khá hy hữu vì ngay cả Thủ đô Hà Nội cũng chưa có tờ báo nào của ngành tư pháp.

Nguyên Tổng Biên tập Báo Pháp Luật TP. HCM Nguyễn Tuý Hạt.

Lãnh đạo tờ báo quyết tâm phải xin được trụ sở mới, bà Hạt phải lăn lộn hết Sở nhà đất, lại chờ đợi ở UBND thành phố, rạc hết cả người. Tìm kiếm, chờ đợi mãi mới được cơ quan nhà đất phân cho trụ sở 470 Nguyễn Tri Phương, quận 10.

Lãnh đạo tờ báo vừa tập trung củng cố bộ máy, tuyển phóng viên, vừa chuẩn bị những cơ sở vật chất ban đầu của một tờ báo. Tôi được giao trách nhiệm Ủy viên Ban Biên tập, Trưởng Ban chính trị - xã hội của Tuần báo, phải lo bài vở hàng tuần, chỉ đạo các phóng viên thuộc Ban mình nắm bắt các sự kiện pháp lý để phản ánh kịp thời. Mỗi một bài báo, từ các chuyên mục chính luận và thời sự cho đến các câu chuyện vụ án dài kỳ, đều có dấu ấn biên tập của bà Nguyễn Túy Hạt.

Phó Tổng Biên tập Báo Pháp Luật TP. HCM Nguyễn Đức Hiển thay mặt Ban Biên tập và cán bộ, phóng viên, nhân viên của Báo đến chia buồn cùng gia đình nguyên Tổng Biên tập Nguyễn Tuý Hạt. Ảnh: Anh Tú.

Kế tục nghề báo từ cha

Có lẽ không nhiều người biết được gia thế khá đặc biệt của bà Hạt gắn liền với nghề báo nước ta từ những năm đầu thế kỷ 20. Cha ruột của bà là ông Lý Vĩnh Khuôn, sinh năm 1912 tại Sóc Trăng, sau khi lấy bằng thành chung vào năm 1930, ông vào làm việc tại Phủ Thống đốc Nam Kỳ, chuyển ra Côn Đảo, về lại Sài Gòn, lên ngạch tham tá và tùng sự tại Thư viện Sài Gòn (nay là Thư viện Khoa học xã hội TP. HCM). Khi quân Pháp trở lại xâm lược Việt Nam, ông rời bỏ cuộc đời công chức để làm ký giả chuyên nghiệp.

Trước cách mạng Tháng Tám, ông thường xuất hiện trên các tờ Tri Tân Tạp chí ở Hà Nội, Nam Kỳ Tuần báo và Đại Việt Tập chí, Tuần báo Thanh Niên… với bút danh Khuông Việt.

Ngoài việc cầm bút, ông còn là một nhà hoạt động xã hội, đảm nhận vai trò Tổng thư ký Hội truyền bá Quốc ngữ Nam Kỳ, Ủy ban cứu trợ miền Bắc Đông Dương và Liên đoàn công chức. Là một thành viên Liên đoàn xã hội Pháp (còn gọi là Đảng xã hội Pháp-SFIO), vào năm 1948 ông được cử sang Paris với tư cách đại biểu tham dự Đại hội lần thứ 40 Đảng xã hội Pháp.

Trước khi lên đường, ông mang theo giấy chứng nhận ký giả của tờ Công Chúng (tờ Tuần báo của chủ bút Nam Quốc Cang, rất hăng hái đả kích chế độ thực dân). Nhân chuyến đi tham gia phiên họp thường kỳ của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc lúc đó được tổ chức tại Paris, ông trở thành nhà báo Việt Nam đầu tiên được cấp Thẻ báo chí Liên Hợp Quốc vào ngày 18/9/1948...

***

Vẫn biết cuộc sống vô thường, nhưng sự ra đi của bà Nguyễn Túy Hạt bỗng khơi dậy biết bao kỷ niệm vui buồn và tình cảm mà bà dành cho tôi như con cháu trong gia đình từ những ngày chập chững vào nghề.

Bây giờ, được chứng kiến sự trưởng thành mạnh mẽ của tờ báo qua nhiều đời Tổng Biên tập, với cơ sở vật chất khang trang và đội ngũ nhà báo chuyên nghiệp, tôi như nhìn thấy đâu đây dáng bà tất tả ngược xuôi, tảo tần như người mẹ chăm lo cho đứa con tinh thần, tận hiến cho sự phát triển của tờ Báo Pháp Luật TP. HCM ngày nay.

Cầu mong linh hồn của bà sớm tiêu diêu miền cực lạc!

Tiến sĩ, Luật sư PHAN TRUNG HOÀI