(LSVN) - Hiện tôi đang kinh doanh dịch vụ vận chuyển hàng hóa. Tôi có biết cảnh sát giao thông (CSGT) có quyền tuần tra, kiểm soát người và phương tiện tham gia giao thông trên đường. Vậy tôi muốn hỏi, CSGT có được yêu cầu dừng phương tiện đang lưu thông để kiểm tra hàng hóa vận chuyển trên xe? Bạn đọc T.M. (Hòa Bình) có hỏi.
Khi nào CSGT được yêu cầu dừng xe?
Theo quy định tại Điều 16 Thông tư 65/2020/TT-BCA quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung và quy trình tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm hành chính về giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông, CSGT khi tiến hành nhiệm vụ tuần tra, kiểm soát theo kế hoạch được dừng phương tiện giao thông để kiểm soát trong 04 trường hợp sau:
- Trực tiếp phát hiện hoặc thông qua phương tiện, thiết bị kỹ thuật nghiệp vụ phát hiện, ghi thu được các hành vi vi phạm pháp luật về giao thông và các hành vi vi phạm pháp luật khác;
- Thực hiện mệnh lệnh, kế hoạch tổng kiểm soát phương tiện giao thông đường bộ, kế hoạch tuần tra, kiểm soát, xử lý vi phạm theo chuyên đề đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt;
- Có văn bản đề nghị của Thủ trưởng/Phó thủ trưởng cơ quan điều tra; văn bản đề nghị của cơ quan chức năng liên quan về dừng phương tiện để kiểm soát bảo đảm an ninh, trật tự, phòng, chống tội phạm và các hành vi vi phạm pháp luật khác;
- Tin báo, phản ánh, kiến nghị, tố cáo của tổ chức, cá nhân về hành vi vi phạm pháp luật của người và phương tiện tham gia giao thông đường bộ.
Như vậy, trường hợp trực tiếp phát hiện vi phạm hoặc có tin báo, phản ánh về hành vi vi phạm của người và phương tiện, thực hiện nhiệm vụ tổng kiểm soát,.. thì CSGT có quyền yêu cầu dừng xe để kiểm soát.
CSGT có quyền kiểm tra hàng hóa trên xe không?
Khi yêu cầu người tham gia giao thông dừng xe để kiểm soát, CSGT có quyền kiểm soát các nội dung nêu tại khoản 2 Điều 10 Thông tư 65/2020/TT-BCA như sau:
- Kiểm soát các giấy tờ có liên quan đến người và phương tiện giao thông;
- Kiểm soát các điều kiện tham gia giao thông của phương tiện giao thông;
- Kiểm soát việc chấp hành các quy định của pháp luật về hoạt động vận tải đường bộ.
Trong đó, Điều 64 Luật Giao thông đường bộ 2009 giải thích về hoạt động vận tải đường bộ như sau:
| Điều 64. Hoạt động vận tải đường bộ 1. Hoạt động vận tải đường bộ gồm hoạt động vận tải không kinh doanh và hoạt động kinh doanh vận tải đường bộ. Kinh doanh vận tải đường bộ là ngành nghề kinh doanh có điều kiện theo quy định của pháp luật. 2. Kinh doanh vận tải đường bộ gồm kinh doanh vận tải hành khách, kinh doanh vận tải hàng hóa. 3. Hoạt động vận tải đường bộ phải phù hợp với quy hoạch giao thông vận tải đường bộ và mạng lưới tuyến vận tải. |
Theo đó, CSGT có quyền kiểm soát hoạt động sử dụng phương tiện giao thông đường bộ để vận chuyển người, hàng hóa trên đường.
Trước đây, Thông tư 01/2016/TT-BCA quy định nhiệm vụ, quyền hạn, hình thức, nội dung tuần tra, kiểm soát giao thông đường bộ của Cảnh sát giao thông đã giải thích cụ thể về nội dung kiểm soát hoạt động vận tải đường bộ gồm: quy cách, kích thước, trọng lượng, tính hợp pháp của hàng hoá,... Nhưng đến Thông tư 65/2020/TT-BCA, nội dung giải thích này đã bị bãi bỏ, đồng thời cũng không có quy định thay thế.
Dù vậy, hiện nay, theo Nghị định 100/2019/NĐ-CP, CSGT là người có thẩm quyền xử phạt các lỗi liên quan đến hàng hóa được chở trên phương tiện như: xếp hàng hóa trên xe vượt quá giới hạn; vận chuyển hàng hóa vượt quá trọng tải; chằng buộc hàng hóa không bảo đảm an toàn; chở hàng hóa vượt quá kích thước bao ngoài của xe…
Do đó, CSGT hoàn toàn có quyền yêu cầu người điều khiển phương tiện dừng xe để kiểm soát quy cách đóng hàng, chằng buộc, kích thước và trọng lượng của hàng hóa trên xe.
Khi kiểm tra, CSGT có được khám xét bên trong hàng hóa?
Như đã phân tích, CSGT được quyền kiểm tra quy cách đóng, chở hàng, kích thước và trọng lượng của hàng hóa. Tuy nhiên, nếu muốn khám xét bên trong hàng hóa, cần thực hiện theo quy định tại Điều 128 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012:
| Điều 128. Khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính 1. Việc khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính chỉ được tiến hành khi có căn cứ cho rằng trong phương tiện vận tải, đồ vật đó có cất giấu tang vật vi phạm hành chính. 2. Những người được quy định tại khoản 1 Điều 123 của Luật này có quyền khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính. 3. Trong trường hợp có căn cứ để cho rằng nếu không tiến hành khám ngay thì tang vật vi phạm hành chính sẽ bị tẩu tán, tiêu hủy, thì ngoài những người quy định tại khoản 2 Điều này, chiến sĩ cảnh sát nhân dân, cảnh sát viên cảnh sát biển, chiến sĩ bộ đội biên phòng, kiểm lâm viên, công chức thuế, công chức hải quan, kiểm soát viên thị trường, thanh tra viên đang thi hành công vụ được khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính và phải báo cáo ngay cho thủ trưởng trực tiếp của mình và phải chịu trách nhiệm về việc khám. 4. Việc khám phương tiện vận tải, đồ vật phải có quyết định bằng văn bản, trừ trường hợp quy định tại khoản 3 Điều này. Khi tiến hành khám phương tiện vận tải, đồ vật phải có mặt chủ phương tiện vận tải, đồ vật hoặc người điều khiển phương tiện vận tải và 01 người chứng kiến; trong trường hợp chủ phương tiện, đồ vật hoặc người điều khiển phương tiện vắng mặt thì phải có 02 người chứng kiến. 5. Mọi trường hợp khám phương tiện vận tải, đồ vật đều phải lập biên bản. Quyết định khám và biên bản phải giao cho chủ phương tiện vận tải, đồ vật hoặc người điều khiển phương tiện vận tải 01 bản. |
Theo đó, khi có căn cứ cho rằng trong phương tiện vận tải, đồ vật có cất giấu tang vật vi phạm hành chính thì mới có quyền khám hàng hóa trên xe.
Tuy nhiên, không phải chiến sĩ CSGT nào cũng có quyền này mà chỉ những người được nêu tại khoản 1 Điều 123 Luật Xử lý vi phạm hành chính năm 2012 mới được khám phương tiện, đồ vật như Trưởng Công an phường, Trưởng Công an cấp huyện, Trưởng phòng Cảnh sát giao thông đường bộ, Trưởng phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội,…
Trường hợp đặc biệt, tại khoản 3 Điều 128 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012, nếu có căn cứ cho rằng nếu không khám ngay thì tang vật vi phạm hành chính sẽ bị tẩu tán, tiêu hủy, thì chiến sĩ CSGT được quyền khám phương tiện vận tải, đồ vật theo thủ tục hành chính
Đồng thời phải báo cáo ngay cho Thủ trưởng trực tiếp của mình và phải chịu trách nhiệm về việc khám.
Như vậy, CSGT chỉ có quyền khám bên trong hàng hóa khi có căn cứ nếu không khám ngay thì tang vật vi phạm hành chính sẽ bị tẩu tán, tiêu hủy.
NGỌC ANH
