LSVNO - Trong những ngày qua, tại các tỉnh, thành phố vùng ĐBSCL nước ngập lênh láng từ quốc lộ đến nội đô đã làm cho cuộc sống người dân nơi đây phần nào bị đảo lộn.
Theo thống kê, toàn vùng ĐBSCL có tổng số 564 điểm sạt lở với tổng chiều dài trên 834km. ĐBSCL đang diễn ra sạt lở và sụt lún đất ở ngày càng nghiêm trọng trên diện rộng.
Những ảnh hưởng tiêu cực từ biến đổi khí hậu khiến nguy cơ ĐBSCL bị nhấn chìm trong nước không còn xa nếu không có giải pháp cấp bách để ứng phó...
Chia sẻ về điều này, PGS. TS. Nguyễn Hiếu Trung - Viện trưởng Viện Nghiên cứu Biến đổi khí hậu, Trường Đại học Cần Thơ cho rằng, vấn đề lún sụt và sạt lở ở ĐBSCL là vấn đề cần quan tâm giải quyết hàng đầu.
Theo đó, kết quả nghiên cứu của Viện Nghiên cứu Biến đổi khí hậu (có phối hợp với Trường Đại học Utretch, Hà Lan) cho thấy, độ lún trung bình ở khu vực ĐBSCL khoảng 2cm/năm, nơi có độ lún lớn nhất là bán đảo Cà Mau.
Cùng với đó, tầng đất mặt dưới sâu của khu vực ĐBSCL chủ yếu là lớp cát, còn nền đất thì 80% là đất yếu, nên chỉ riêng việc xây dựng nhà cửa, đường sá đã khiến xuất hiện lún.
Người dân tại TP. Cần Thơ di chuyển bằng bè tự chế trên đường Ngô Quyền, quận Ninh Kiều vào ngày 30/9/2019.
Đặc biệt, quá trình phát triển nông nghiệp, công nghiệp, mạch nước ngầm được khai thác tràn lan là nguyên nhân chính dẫn đến việc sụt lún, từ đó nền đất bị dịch chuyển sẽ kéo theo việc sạt lở bờ sông, bờ biển.
Bên cạnh đó, tình trạng khai thác cát, thay đổi dòng chảy của các dòng sông, địa chất ở các bờ sông yếu… càng khiến tình trạng sạt lở thêm trầm trọng.
Mặc dù hàng năm người dân ĐBSCL đều đón nhận vài đợt triều cường gây ngập. Tuy nhiên, với đợt triều cường lần này, nhiều người dân vẫn lắc đầu ngao ngán vì cuộc sống bị đảo lộn vào sáng sớm và chiều tối. Người đi đường gặp khó khăn trong lưu thông, các cơ sở kinh doanh mua bán cũng rơi vào cảnh ế ẩm. Nhiều cửa hàng buộc lòng phải đóng cửa hoặc dọn hàng sớm.
Trong năm 2018, ĐBSCL cũng hứng chịu một đợt lũ được xem là lớn nhất trong vòng 10 năm trở lại đây. Tại thời điểm đó, đỉnh lũ cũng rơi vào tháng 10 và gần mức báo động 3, khoảng từ 4,3 - 4,5m.
Tại TP. Cần Thơ đã xuất hiện triều cường lịch sử với đỉnh triều 2,23m, vượt mức báo động 3. Năm 2019, ĐBSCL đón mùa lũ không cao. Dự báo đỉnh lũ xuất hiện trong 2 ngày (từ 30/9 đến 01/10/2019) sẽ vượt báo động 1 khoảng 3,28 - 3,61m. Thế nhưng, triều cường đo được tại TP. Cần Thơ vào sáng 30/9/2019 đã lập mức lịch sử mới là 2,25m, cao hơn năm 2018 đến 0,3cm.
Theo các nhà khoa học, nguyên nhân dù đã nâng cốt nền các tuyến đường nhưng TP. Cần Thơ vẫn bị ngập mỗi khi triều cường khả năng đang bị lún. Trong những năm qua, nước biển lại liên tục dâng cao không chỉ TP. Cần Thơ mà cả ĐBSCL cũng bị ảnh hưởng bởi hiện tượng này.
Như vậy, việc vùng ĐBSCL bị sụt lún và đang ngày càng bị ngập nặng đã được nhắc đến khá nhiều trong những năm gần đây.
Mặc dù vậy, tốc độ sụt lún lại ngày càng nhanh hơn. Mới đây, các nhà khoa học Hà Lan công bố phát hiện rằng ĐBSCL chỉ còn cao hơn mực nước biển 0,8m so với mức 2,6m theo công bố hiện tại. Với tốc độ sụt lún như hiện nay, 12 triệu dân vùng đồng bằng này đối diện nguy cơ sẽ phải di cư trong 50 năm tới.
Theo ThS. Nguyễn Hữu Thiện - nhà nghiên cứu sinh thái ĐBSCL nêu báo cáo của các nhà khoa học Hà Lan cho thấy, trong 25 năm (1991 - 2016), trung bình vùng ĐBSCL đã sụt lún 18cm với tốc độ ngày càng nhanh và nghiêm trọng.
Minh Sơn – Thanh Phong
