Theo Bộ GD&ĐT, những năm gần đây số lượng chuyên gia, giảng viên, nhà khoa học nước ngoài đến làm việc tại các cơ sở giáo dục của Việt Nam ngày càng tăng, đóng góp tích cực cho nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu khoa học, chuyển giao tri thức và công nghệ. Tuy nhiên, hệ thống văn bản hiện hành mới chỉ quy định chung về lao động nước ngoài, chưa có khung pháp lý thống nhất cho lĩnh vực giáo dục, nghiên cứu và trao đổi học thuật. Điều này khiến việc áp dụng còn thiếu đồng bộ, gây khó khăn cho các cơ sở giáo dục và chưa tạo được cơ chế thuận lợi để thu hút, sử dụng hiệu quả chuyên gia quốc tế.
Theo Bộ, việc ban hành Nghị định về quản lý người nước ngoài làm việc trong lĩnh vực giáo dục, nghiên cứu khoa học và trao đổi học thuật là cần thiết nhằm cụ thể hóa chủ trương phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, thúc đẩy hội nhập quốc tế, đồng thời nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước. Nghị định sẽ tạo hành lang pháp lý đồng bộ, minh bạch, giúp các cơ sở giáo dục thuận lợi trong tuyển dụng và sử dụng chuyên gia, đồng thời bảo đảm phù hợp yêu cầu an ninh, trật tự và giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Dự thảo Nghị định nêu rõ, các yêu cầu về trình độ chuyên môn đối với người nước ngoài tham gia quản lý. Với cơ sở mầm non, phổ thông, thường xuyên: Ứng viên phải có bằng cử nhân quản lý hoặc quản lý giáo dục, ít nhất 02 năm kinh nghiệm, trừ trường hợp có học vị tiến sĩ hoặc chức danh giáo sư, phó giáo sư, viện sĩ; có năng lực ngoại ngữ, ưu tiên sử dụng tiếng Anh. Với cơ sở giáo dục nghề nghiệp: Yêu cầu bằng thạc sĩ phù hợp hoặc tiến sĩ, giáo sư, phó giáo sư, viện sĩ; có ít nhất 02 năm kinh nghiệm quản lý hoặc giảng dạy; thành thạo ngoại ngữ. Với cơ sở đại học: cần bằng thạc sĩ trở lên, tối thiểu 02 năm kinh nghiệm quản lý đại học, hoặc có học vị, chức danh cao; có năng lực ngoại ngữ, ưu tiên tiếng Anh.
Đối với giảng dạy, nghiên cứu và trao đổi học thuật, dự thảo cũng có quy định cụ thể. Với mầm non: Yêu cầu bằng cao đẳng trở lên ngành giáo dục mầm non hoặc ngành liên quan, tối thiểu 02 năm kinh nghiệm; trừ trường hợp có học vị, chức danh cao. Với phổ thông và thường xuyên: Yêu cầu bằng cử nhân trở lên ngành đào tạo phù hợp, ít nhất 02 năm kinh nghiệm; trừ trường hợp tiến sĩ, giáo sư, phó giáo sư, viện sĩ. Với giáo dục nghề nghiệp: Người dạy lý thuyết cần bằng cử nhân trở lên, người dạy thực hành cần bằng kỹ sư, cử nhân kỹ thuật hoặc tương đương và ít nhất 05 năm kinh nghiệm nghề nghiệp, kèm chứng chỉ sư phạm hoặc 02 năm kinh nghiệm giảng dạy tại cơ sở trong/ngoài nước uy tín. Trường hợp đặc biệt có thể chấp thuận cá nhân chưa đủ điều kiện nhưng có năng lực chuyên môn xuất sắc, bằng sáng chế hoặc giải thưởng khoa học, được tổ chức quốc tế uy tín hoặc chương trình hợp tác cấp chính phủ đề cử.
Với bậc đại học: Yêu cầu bằng thạc sĩ phù hợp, ít nhất 03 năm kinh nghiệm giảng dạy, nghiên cứu tại đại học hoặc viện nghiên cứu quốc tế; trường hợp không có thạc sĩ nhưng có chứng chỉ TESOL có thể giảng dạy ngoại ngữ. Người có bằng tiến sĩ, công trình công bố quốc tế uy tín được miễn yêu cầu về kinh nghiệm. Ngoài ra, giảng viên, nhà nghiên cứu phải có công trình khoa học công bố trên tạp chí quốc tế có bình duyệt, sách hoặc chương sách đã xuất bản, hoặc tham gia các đề tài, dự án nghiên cứu có giá trị thực tiễn. Trường hợp đặc biệt, có thể chấp thuận cá nhân chưa đủ điều kiện nhưng có sáng chế, giải thưởng khoa học, đóng góp thực tế và được cơ quan có thẩm quyền xác nhận.
Dự thảo Nghị định được kỳ vọng khắc phục những hạn chế hiện nay, tạo điều kiện thuận lợi để các cơ sở giáo dục Việt Nam thu hút đội ngũ trí thức, nhà quản lý, giảng viên, nhà khoa học quốc tế có trình độ cao. Qua đó, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo, nghiên cứu, chuyển giao tri thức và công nghệ, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước trong bối cảnh hội nhập toàn cầu ngày càng sâu rộng.
