Đây là những kiến nghị đáng chú ý tại Hội nghị Đại biểu Quốc hội chuyên trách cho ý kiến vào dự thảo Luật Thương mại điện tử ngày 30/9 về vấn đề bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Theo đó, góp ý về dự thảo Luật, Đại biểu Quốc hội Trịnh Thị Tú Anh (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Lâm Đồng) đề nghị trong dự thảo Luật cần bổ sung quy định các sàn thương mại điện tử và nền tảng livestream phải chịu trách nhiệm chủ động bồi thường thiệt hại. Điều này áp dụng trong trường hợp sản phẩm quảng bá được thông qua thuật toán ưu tiên hiển thị của họ bị xác định là giả mạo hoặc gây hại cho người tiêu dùng.
Theo Đại biểu, quy định như vậy sẽ tạo động lực tài chính mạnh mẽ, buộc các nền tảng phải tự sàng lọc nội dung kỹ càng hơn.
Ngoài ra, Đại biểu cho rằng, cũng cần yêu cầu các nền tảng có cơ chế công khai thông tin về sản phẩm và nhà bán hàng (như nguồn gốc, chất lượng và các thông số liên quan) trước khi giao dịch được hoàn tất. Điều này không chỉ giúp tăng tính minh bạch mà còn giúp người tiêu dùng đưa ra quyết định mua sắm sáng suốt và giảm thiểu khả năng rủi ro bị lừa đảo.
Về cơ chế giải quyết tranh chấp, Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh nhận định, hệ thống khiếu nại hiện tại còn phức tạp, đặt người tiêu dùng vào thế bất lợi.
Để khắc phục, Đại biểu đề xuất 02 giải pháp: Thành lập một cơ quan giải quyết tranh chấp thương mại điện tử độc lập, hoặc Xây dựng hệ thống trọng tài điện tử với thủ tục đơn giản, chi phí thấp và hiệu quả.
Bên cạnh đó, Đại biểu cũng đề nghị bổ sung quy định về tố tụng tập thể, cho phép một nhóm lớn người tiêu dùng cùng khởi kiện các nhà bán hàng vi phạm. Bởi, cơ chế này sẽ tăng cường sức mạnh pháp lý, tạo sự cân bằng giữa người tiêu dùng và các tập đoàn công nghệ lớn.
Tham gia ý kiến, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Hải Nam (Đoàn Đại biểu Quốc hội TP. Huế) cho rằng, đặc thù giao dịch trên không gian mạng đòi hỏi phải có một cơ quan chuyên trách để xử lý tranh chấp, giúp người tiêu dùng có một địa chỉ tin cậy để bảo vệ quyền lợi.
Ngoài ra, Đại biểu cũng đề nghị, Ban soạn thảo làm rõ sự khác biệt trong quản lý giữa "nền tảng giao dịch thương mại điện tử" và "nền tảng mạng xã hội".
Theo Đại biểu, nền tảng thương mại điện tử có đầy đủ quy trình đặt hàng, giao hàng, thanh toán, trong khi mạng xã hội chủ yếu là nơi giao tiếp và cung cấp thông tin. Do đó, việc áp dụng chung một quy định quản lý là chưa phù hợp.
Do đó, Đại biểu cũng đề nghị xem xét lại quy định tại Điều 21 dự thảo Luật, vốn yêu cầu hoạt động livestream phải giám sát toàn bộ giao dịch trước và sau, để có quy định phù hợp hơn với đặc thù công nghệ.
Giải trình làm rõ vấn đề Đại biểu nêu, Thứ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Sinh Nhật Tân khẳng định cơ quan soạn thảo sẽ tiếp thu và làm rõ hơn trách nhiệm của các bên trung gian.
Theo Thứ trưởng Bộ Công thường, dự thảo sẽ gia cố và làm rõ việc chuyển giao một phần nghĩa vụ kiểm soát, giám sát cho các chủ sàn thương mại điện tử và các bên thứ ba như người livestream. Đây là điểm đặc thù và quan trọng để bảo vệ người tiêu dùng.
Về đề xuất thành lập cơ quan giải quyết tranh chấp độc lập, Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật cho biết, để tuân thủ Nghị quyết 18 về tinh gọn bộ máy, Bộ sẽ không thành lập cơ quan mới.
Thay vào đó, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số sẽ được giao thêm nhiệm vụ làm đầu mối kết nối, hỗ trợ giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp.
Bộ Công thương cũng ghi nhận ý kiến về sự cần thiết phải có cơ chế quản lý khác nhau đối với nền tảng thương mại điện tử, mạng xã hội và cá nhân livestream.
Cơ quan soạn thảo sẽ tiếp tục làm rõ các khái niệm pháp lý, bổ sung quy định về truy xuất nguồn gốc hàng hóa rủi ro cao và nghiên cứu chính sách hỗ trợ doanh nghiệp ứng dụng công nghệ mới như AI.
