Ảnh minh họa.
Ngày 23/5, tiếp tục Kỳ họp thứ 5, Quốc hội nghe báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Giá (sửa đổi).
Hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá là một trong những nội dung đáng chú ý trong dự thảo Luật. Theo dự thảo, hàng hóa, dịch vụ thuộc Danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá phải là hàng hóa, dịch vụ thiết yếu. Cũng như phải có ảnh hưởng lớn đến phát triển kinh tế - xã hội, sản xuất kinh doanh và đời sống người dân.
Bình ổn giá là việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện các giải pháp, biện pháp nhằm ổn định giá hàng hóa, dịch vụ khi giá biến động bất thường trong một khoảng thời gian nhất định. Trong đó, dự thảo Luật đưa ra danh mục 10 hàng hoá, dịch vụ bình ổn giá gồm:
- Xăng, dầu thành phẩm;
- Khí dầu mỏ hóa lỏng;
- Sữa dành cho trẻ em dưới 06 tuổi; sữa dành cho người cao tuổi;
- Thóc tẻ, gạo tẻ;
- Thịt lợn (thịt heo);
- Phân đạm; phân DAP; phân NPK;
- Thức ăn chăn nuôi, thức ăn thủy sản;
- Vaccine phòng bệnh cho gia súc, gia cầm;
- Thuốc bảo vệ thực vật.
- Thuốc phòng bệnh, chữa bệnh cho người thuộc danh mục thuốc chữa bệnh thiết yếu sử dụng tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh
Trong báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, tiếp thu ý kiến các đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo nghiên cứu kỹ lưỡng ý kiến từng bộ, ngành liên quan; rà soát thận trọng; đánh giá cụ thể từng mặt hàng trong danh mục hàng hóa, dịch vụ bình ổn giá.
Đối với mặt hàng lương thực, thực phẩm, theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội, có ý kiến đề nghị bổ sung gạo nếp, các loại thịt, trứng, rau củ, dầu ăn, mì gói, các loại gia vị nấu ăn vào danh mục. Trên cơ sở đánh giá tính thiết yếu và khả năng cung cầu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhận thấy, các mặt hàng này có tính thị trường rất cao; gắn với quyền chủ động của các doanh nghiệp kinh doanh các mặt hàng này.
Riêng thịt lợn là mặt hàng có nhu cầu tiêu dùng lớn, cơ bản thiết yếu đối với người dân và nếu gặp sự cố về dịch bệnh, cung ứng... sẽ ảnh hưởng lớn đến cuộc sống người dân. Do đó, tiếp thu ý kiến đại biểu quốc hội đã bổ sung thêm thịt lợn vào danh mục.
Đối với Quỹ bình ổn giá xăng, dầu (quỹ bình ổn giá), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh cho biết, nhiều ý kiến tán thành duy trì Quỹ bình ổn giá. Một số ý kiến đề nghị không tiếp tục duy trì Quỹ này.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, trong điều kiện hiện nay nên duy trì Quỹ bình ổn giá xăng, dầu vì Quỹ là một trong những công cụ điều tiết giá xăng dầu trong nước, là biện pháp kinh tế, không phải là can thiệp hành chính.
Tuy nhiên, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị cần đổi mới trong quản lý, điều hành giá mặt hàng xăng, dầu; đề cao tính công khai, minh bạch về thực trạng nguồn, việc sử dụng Quỹ, nâng cao tính kịp thời, hiệu quả trong điều hành, đồng thời đánh giá kỹ việc thực hiện Nghị định 95/2021/NĐ-CP; sớm đưa giá xăng, dầu của Việt Nam hoàn toàn vận hành theo quy luật thị trường.
Về dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa, một số ý kiến cho rằng, không nên áp dụng giá trần vì dịch vụ này chưa thật sự phù hợp tiêu chí Nhà nước định giá, không phù hợp nguyên tắc thị trường...
Việc điều chỉnh giá trần của Nhà nước thường rất chậm, thua lỗ lớn cho doanh nghiệp, làm mất đi nguồn lực, tài nguyên, nguồn thu Ngân sách Nhà nước của Nhà nước. Quy định giá trần nhưng không có giá tối thiểu dẫn đến việc cạnh tranh không lành mạnh; làm hạn chế kinh doanh phân khúc chất lượng cao.
Tuy nhiên, quan điểm của Chính phủ là đề nghị giữ quy định về giá trần và bỏ quy định về giá sàn đối với vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa. Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho rằng, việc giữ quy định về giá trần và bỏ quy định về giá sàn đối với dịch vụ vận chuyển hành khách hàng không nội địa là cần thiết.
Việc bỏ giá sàn mở cơ hội cho doanh nghiệp cạnh tranh nhưng hoàn toàn không đồng nghĩa với việc doanh nghiệp có quyền cạnh tranh không lành mạnh vì doanh nghiệp có hạ giá bán thì vẫn phải tuân thủ các quy định tại Luật Cạnh tranh.
Về tác động thực tế, thực chất việc bỏ giá sàn không gây tác động đến các doanh nghiệp hàng không do trong các năm qua, giá sàn trong khung giá được quy định bằng 0 của Bộ Giao thông vận tải.
Về tác động đối với thu ngân sách Nhà nước, việc bỏ giá sàn sẽ mang lại nhiều cơ hội cho người dân, thúc đẩy phát triển thị trường hàng không nội địa, tạo cạnh tranh sôi động; từ đó, tăng số lượng người dân sử dụng dịch hàng không, góp phần tăng doanh thu, lợi nhuận cho các hãng hàng không, theo đó tăng thu ngân sách Nhà nước.
Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh, việc giữ quy định giá trần là cần thiết vì hiện nay, khi xã hội ngày càng phát triển, dịch vụ này là thiết yếu, tác động với phạm vi rất lớn đến đời sống người dân, đến sản xuất - kinh doanh.
Cùng với đề xuất bỏ giá sàn, nếu không quy định giá trần đồng nghĩa với việc Nhà nước bỏ công cụ điều tiết và để doanh nghiệp cung cấp dịch vụ toàn quyền quyết định giá dịch vụ. Các hãng hàng không hoàn toàn có thể đưa ra giá dịch vụ, trong đó có giá vé máy bay ở mức cao, ảnh hưởng đến quyền lợi người tiêu dùng, đến sản xuất, kinh doanh, tác động đến xã hội.
Về "mức giá 0 đồng" của các hãng hàng không, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội cho biết có ý kiến đề nghị cần xem xét mối quan hệ giữa Luật Giá với các quy định tại pháp luật về cạnh tranh, chống bán phá giá khi có hãng hàng không định "mức giá 0 đồng".
QUÝ NGUYỄN
