Tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ tám, Quốc hội khoá XV, vừa qua, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long trình bày Tờ trình về dự án Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (TNDN) sửa đổi. Dự thảo gồm 4 chương, 20 điều. Đáng lưu ý, về người nộp thuế và thu nhập chịu thuế, dự thảo Luật bổ sung quy định doanh nghiệp nước ngoài cung cấp hàng hóa, dịch vụ theo các hình thức kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số nộp thuế đối với thu nhập chịu thuế phát sinh tại Việt Nam. Cơ sở thường trú của doanh nghiệp nước ngoài bao gồm cả nền tảng thương mại điện tử, nền tảng công nghệ số mà thông qua đó doanh nghiệp nước ngoài tiến hành cung cấp hàng hóa, dịch vụ tại Việt Nam.
Dự thảo Luật cũng bổ sung quy định các khoản thu nhập khác (ngoài thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh chính) của doanh nghiệp nói chung, các khoản thu nhập chịu thuế phát sinh tại Việt Nam của doanh nghiệp nước ngoài (có hoặc không có cơ sở thường trú tại Việt Nam) và khoản thu nhập ở nước ngoài của doanh nghiệp Việt Nam. Trong đó khoản thu nhập ở nước ngoài phải nộp thuế thu nhập doanh nghiệp bổ sung theo quy định về tổng hợp thu nhập chịu thuế tối thiểu (IIR) tại Nghị quyết số 107/2023/QH15 của Quốc hội.
Ảnh minh hoạ.
Về thuế suất thuế TNDN, dự thảo Luật bổ sung mức thuế suất (15% và 17%) áp dụng riêng cho doanh nghiệp có doanh thu dưới 3 tỉ đồng, doanh nghiệp có doanh thu từ 3 tỉ đồng đến 50 tỉ đồng. Sửa đổi, bổ sung các quy định về khung thuế suất đối với hoạt động tìm kiếm, thăm dò và khai thác dầu khí, về mức thuế suất đối với hoạt động thăm dò, khai thác, chế biến tài nguyên quý hiếm. Về điều kiện áp dụng ưu đãi thuế TNDN, dự thảo Luật bổ sung quy định tiêu chí phân bổ theo chi phí trong trường hợp không hạch toán riêng được thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh được ưu đãi thuế; loại trừ ưu đãi đối với thu nhập từ chế biến khoáng sản, dự án sản xuất hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt (trừ dự án sản xuất, lắp ráp ô tô, tàu bay, du thuyền, lọc hóa dầu).
Trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Luật Thuế TNDN (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính, Ngân sách của Quốc hội Lê Quang Mạnh đề nghị Chính phủ hoàn thiện các nội dung rà soát, so sánh để đánh giá đầy đủ hơn về quy định ưu đãi đầu tư tại các Luật có liên quan hiện hành và các Luật sắp được Quốc hội thông qua. Trong đó cần làm rõ nội dung nào cần quy định tại dự thảo Luật, nội dung nào không đưa vào Luật này hoặc không phù hợp phải có quy định sửa đổi tại các luật có liên quan để bảo đảm sự thống nhất về cách thức và mức độ ưu đãi thuế TNDN.
Về người nộp thuế là các tổ chức nước ngoài có hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử (Điều 2), dự thảo Luật bổ sung quy định về việc thu thuế đối với người nộp thuế là các doanh nghiệp nước ngoài kinh doanh thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số nộp thuế với thu nhập chịu thuế phát sinh tại Việt Nam và bổ sung quy định về loại hình cơ sở thường trú “ảo” (không có hiện diện vật lý).
Với các quy định này của dự thảo Luật, đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo làm rõ một số vấn đề sau: Khả năng thu thuế TNDN trên thực tế đối với các doanh nghiệp nước ngoài không có hiện diện tại Việt Nam cung cấp hàng hóa vào Việt Nam thông qua các giao dịch trên nền tảng thương mại điện tử. Cùng với đó là tính phù hợp về phạm vi quyền đánh thuế của Việt Nam trong trường hợp các doanh nghiệp nước ngoài nêu trên có hình thành cơ sở thường trú tại Việt Nam so với các quy định trong các Hiệp định thuế đã được ký kết. Việc áp dụng Luật trong trường hợp có quy định khác biệt với Hiệp định thuế đã ký kết (liên quan đến loại hình cơ sở thường trú không có hiện diện vật lý).
Về hình thức ưu đãi thuế TNDN (Điều 15), dự thảo Luật tiếp tục duy trì các hình thức ưu đãi thuế dựa trên thu nhập, như miễn thuế, giảm số thuế phải nộp và các mức thuế suất ưu đãi. Hình thức ưu đãi thuế TNDN dựa trên chi phí nghiên cứu phát triển hiện đã được quy định tại một số Nghị quyết của Quốc hội về cơ chế đặc thù, áp dụng thí điểm tại một số địa phương. Tuy nhiên, các nội dung này trên thực tế vẫn chưa được triển khai để có thể đánh giá tác động làm cơ sở áp dụng chung cho cả nước. Ủy ban đề nghị cơ quan soạn thảo khẩn trương có giải pháp đưa những nội dung này vào áp dụng trên thực tế. Một số ý kiến đề nghị nghiên cứu đa dạng hóa chính sách ưu đãi thuế để không phụ thuộc vào ưu đãi theo thu nhập như hiện nay, cần kết hợp song song với các biện pháp ưu đãi dựa trên chi phí, như kinh nghiệm quốc tế để thu hút những nhà đầu tư thế hệ mới.
Trên cơ sở đó, Ủy ban Tài chính, Ngân sách đề nghị các đại biểu Quốc hội tập trung thảo luận, cho ý kiến về các nội dung như: Người nộp thuế là các tổ chức nước ngoài có hoạt động kinh doanh trên nền tảng thương mại điện tử, nền tảng số với các tổ chức cá nhân tại Việt Nam; về thuế TNDN đối với các doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ; phương pháp tính thuế theo tỉ lệ trên doanh thu…
