Ảnh minh họa.
Độ tuổi gọi nhập ngũ
Điều 30, Luật Nghĩa vụ quân sự 2015 quy định, công dân đủ 18 tuổi được gọi nhập ngũ; độ tuổi gọi nhập ngũ từ đủ 18 tuổi đến hết 25 tuổi.
Trong đó, công dân nam được đào tạo trình độ cao đẳng, đại học đã được tạm hoãn gọi nhập ngũ trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo thì tuyển chọn và gọi nhập ngũ đến hết 27 tuổi.
Tiêu chuẩn tuyển chọn đi nghĩa vụ quân sự
Công dân có trong độ tuổi gọi nhập ngũ, có đủ điều kiện về tiêu chuẩn chính trị, sức khỏe, văn hóa sẽ được tuyển chọn đi nghĩa vụ quân sự.
Về tiêu chuẩn chính trị, thực hiện theo Thông tư liên tịch 50/2016/TTLT-BQP-BCA ngày 15/4/2016. Đối với các cơ quan, đơn vị và vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ; lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp thì thực hiện tuyển chọn theo quy định của Bộ Quốc phòng.
Về tiêu chuẩn sức khỏe, chỉ tuyển chọn những công dân có sức khỏe loại 1, 2, 3 theo quy định tại Thông tư liên tịch 16/2016/TTLT-BYT-BQP ngày 30/6/2016. Đối với các cơ quan, đơn vị và vị trí trọng yếu cơ mật trong Quân đội; lực lượng Tiêu binh, Nghi lễ; lực lượng Vệ binh và Kiểm soát quân sự chuyên nghiệp, thực hiện tuyển chọn bảo đảm tiêu chuẩn riêng theo quy định của Bộ Quốc phòng.
Đặc biệt, không gọi nhập ngũ vào Quân đội những công dân có sức khỏe loại 3 tật khúc xạ về mắt (cận thị 1,5 diop trở lên, viễn thị các mức độ); nghiện ma túy, nhiễm HlV, AIDS.
Về tiêu chuẩn văn hóa, tuyển chọn và gọi nhập ngũ những công dân có trình độ văn hóa lớp 8 trở lên, lấy từ cao xuống thấp. Những địa phương có khó khăn không đảm bảo đủ chỉ tiêu giao quân thì báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, quyết định được tuyển chọn số công dân có trình độ văn hóa lớp 7.
Các xã thuộc vùng sâu, vùng xa, vùng điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật; đồng bào dân tộc thiểu số dưới 10.000 người thì được tuyển không quá 25% công dân có trình độ văn hóa cấp tiểu học, còn lại là trung học cơ sở trở lên.
Như vậy, công dân nam trong độ tuổi gọi nhập ngũ, có đủ điều kiện về tiêu chuẩn chính trị, sức khỏe, văn hóa và không thuộc các trường hợp được tạm hoãn hoặc miễn gọi nhập ngũ thì sẽ phải đi nghĩa vụ quân sự năm 2023.
Các trường hợp tạm hoãn, miễn gọi nhập ngũ
Theo Điều 41, Luật nghĩa vụ quân sự và Điều 5, Thông tư 148/2018 của Bộ Quốc phòng, trong một số trường hợp luật định, công dân sẽ được tạm hoãn hoặc miễn nghĩa vụ quân sự.
Theo đó, trong một số trường hợp, công dân sẽ được tạm hoãn gọi nhập ngũ, khi điều kiện tạm hoãn không còn nhưng vẫn trong độ tuổi gọi nhập ngũ thì công dân sẽ tiếp tục được gọi nhập ngũ.
Cụ thể, có 07 trường hợp được tạm hoãn bao gồm:
- Chưa đủ sức khỏe phục vụ tại ngũ theo kết luận của Hội đồng khám sức khỏe.
- Là lao động duy nhất phải trực tiếp nuôi dưỡng thân nhân không còn khả năng lao động hoặc chưa đến tuổi lao động; trong gia đình bị thiệt hại nặng về người và tài sản do tai nạn, thiên tai, dịch bệnh nguy hiểm gây ra được UBND cấp xã xác nhận.
- Một con của bệnh binh, người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 61% đến 80%.
- Có anh, chị hoặc em ruột là hạ sĩ quan, binh sĩ đang phục vụ tại ngũ; hạ sĩ quan, chiến sĩ thực hiện nghĩa vụ tham gia CAND.
- Người thuộc diện di dân, giãn dân trong 3 năm đầu đến các xã đặc biệt khó khăn theo dự án phát triển kinh tế - xã hội của Nhà nước do UBND cấp tỉnh trở lên quyết định.
- Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật.
- Đang học tại cơ sở giáo dục phổ thông; đang được đào tạo trình độ đại học hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục đại học, trình độ cao đẳng hệ chính quy thuộc cơ sở giáo dục nghề nghiệp trong thời gian một khóa đào tạo của một trình độ đào tạo.
Các trường hợp được miễn gọi nhập ngũ
Khác với các trường hợp tạm hoãn, khi công dân thuộc một trong các trường hợp dưới đây sẽ được miễn gọi nhập ngũ, không phải đi nghĩa vụ quân sự dù lý do miễn không còn trong độ tuổi nghĩa vụ quân sự:
- Con của liệt sĩ, con của thương binh hạng một.
- Một anh hoặc một em trai của liệt sĩ.
- Một con của thương binh hạng hai; một con của bệnh binh suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên; một con của người nhiễm chất độc da cam suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
- Người làm công tác cơ yếu không phải là quân nhân, CAND.
- Cán bộ, công chức, viên chức, thanh niên xung phong được điều động đến công tác, làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định của pháp luật từ 24 tháng trở lên.
Trước đó, liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ quân sự đối với nam công dân là thí sinh tham gia xét tuyển đại học, Bộ GD&ĐT đã có văn bản gửi Bộ Quốc phòng.
Tại công văn này, Bộ GD&ĐT cho biết, đã nhận được thông tin phản ánh của thí sinh và thông báo về rà soát, nắm nguồn nam công dân thực hiện nghĩa vụ quân sự năm 2023 của một số địa phương, trong đó có các thí sinh là nam công dân trong độ tuổi sẵn sàng nhập ngũ cung cấp các giấy tờ có liên quan đến việc xét tạm miễn, tạm hoãn theo Điều 41, Luật Nghĩa vụ quân sự năm 2015.
Trước thông tin trên, Bộ GD&ĐT có ý kiến như sau: Ngày 17/6, Bộ GD&ĐT ban hành Quyết định số 1683/QĐ-BGDĐT về việc phê duyệt kế hoạch triển khai công tác tuyển sinh đại học, tuyển sinh cao đẳng ngành giáo dục mầm non năm 2022. Theo kế hoạch, từ ngày 18/9 đến trước 17h ngày 30/9, thí sinh trúng tuyển phải xác nhận nhập học trên hệ thống.
Như vậy, để các cơ sở đào tạo có thể cấp được giấy chứng nhận là sinh viên thì thí sinh phải thực hiện các thủ tục nhập học tại cơ sở đào tạo và việc này không thể thực hiện trước ngày 18/9 (thí sinh chưa phải là sinh viên).
Bộ GD&ĐT đề nghị Bộ Quốc phòng chỉ đạo các địa phương khi thí sinh đến làm thủ tục đăng ký nghĩa vụ quân sự trước ngày 15/10 không bắt buộc phải nộp giấy chứng nhận học sinh, sinh viên để xem xét giải quyết tạm hoãn nghĩa vụ quân sự năm 2023.
Theo Luật Nghĩa vụ quân sự, nam công dân nếu đang là học sinh, sinh viên thì sẽ được tạm hoãn nghĩa vụ. Tuy nhiên, theo quy định năm nay của Bộ GD&ĐT nên hiện tại tất cả các thí sinh có nguyện vọng xét tuyển đại học trong nước đều đang chờ kết quả xét tuyển, do đó các em không thể nộp minh chứng khi có nhu cầu hoãn nghĩa vụ quân sự.
Đến ngày 20/9/2022, trước đề xuất của Bộ GĐ&ĐT, Bộ Quốc phòng đã hướng dẫn các địa phương thực hiện việc cấp giấy tạm hoãn nghĩa vụ quân sự đối với nam thí sinh theo thời gian mà Bộ GD&ĐT đã đề xuất.
TRẦN NGUYÊN
Đề xuất sửa quy định chức năng, nhiệm vụ của tổ chức pháp chế
