Tại Thông báo kết luận thanh tra số 1029/TB-TTCP ngày 30/6/2021 của Thanh tra Chính phủ, đã nêu rõ: “Quá trình lập, thẩm định, phê duyệt đề xuất dự án; phê duyệt BCNCKT; lựa chọn Nhà đầu tư, ký kết hợp đồng BT cơ bản tuân theo Nghị định số 15/2015/NĐ-CP, Nghị định số 30/2015/NĐ-CP của Chính phủ và hướng dẫn tại Văn bản số 4848/BKHĐT-QLĐT ngày 23/6/2016 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. UBND tỉnh Khánh Hòa đã thành lập Tổ giúp việc Ban chỉ đạo về đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) để rà soát các Hợp đồng BT theo Nghị quyết số 160/NQ-CP của Chính phủ. Kết quả rà soát các thủ tục ký kết Hợp đồng BT được đánh giá phù hợp theo quy định tại Nghị định số 15/NĐ-CP, Nghị định số 30/NĐ- CP của Chính phủ; Quyết định số 23/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ và Thông tư số 183/TT-BTC của Bộ Tài chính”.
Từ đó, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa: “Ban hành quyết định bổ sung giao đất, cho thuê đất để có đầy đủ cơ sở pháp lý cho việc thanh, quyết toán các dự án BT theo đúng quy định của pháp luật về đất đai và đầu tư theo hình thức BT; xử lý diện tích đất còn lại theo đúng quy định của pháp luật, phù hợp với quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, quy hoạch đô thị đã được phê duyệt”.
Tại Văn bản số 1587/UBND-XDNĐ ngày 11/02/2025 đề cập đến các dự án do Công ty Phúc Sơn thực hiện, UBND tỉnh Khánh Hòa nhận định: “Các dự án trên đang triển khai thực hiện thi công xây dựng; Nhà đầu tư đang hoàn thiện thủ tục điều chỉnh BCNCKT dự án (điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư)”.
Nút giao Ngọc Hội.
Đối với vướng mắc chung 03 Dự án BT của Công ty Phúc Sơn, UBND tỉnh Khánh Hòa xác định: “Về quỹ đất hoàn vốn thanh toán cho các hợp đồng BT tại khu vực sân bay Nha Trang: Để có cơ sở điều chỉnh cụ thể diện tích, tên, ký hiệu, giá trị từng lô đất hoàn vốn cho dự án BT theo kết luận của Thanh tra Chính phủ thì Đồ án quy hoạch hợp nhất khu vực phải được phê duyệt và giá trị quỹ đất khu sân bay Nha Trang cũ phải được xác định. Tuy nhiên đến nay, Đồ án quy hoạch khu vực chưa được cập nhật điều chỉnh và chưa được sự thống nhất với Bộ Quốc phòng về quy hoạch phân khu. Do không có cơ sở để xác định giá trị quỹ đất đối ứng nên chưa có cơ sở điều chỉnh các hợp đồng BT theo kết luận của Thanh tra Chính phủ;... Trong trường hợp vì một số điều kiện bất khả kháng Nhà đầu tư không thể tiếp tục triển khai Dự án và buộc phải chấm dứt Hợp đồng BT thì chưa có quy định và hướng dẫn cụ thể về việc xử lý các khối lượng công việc mà Nhà đầu tư đã thực hiện cũng như trình tự thủ tục liên quan đến việc chấm dứt Hợp đồng dự án BT...; Về công tác giải phóng mặt bằng thực hiện dự án BT (Dự án các tuyến đường, các nút giao thông kết nối sân bay Nha Trang): chưa đủ điều kiện thi công, đặc biệt là quỹ đất của các cơ quan Quốc phòng chưa bàn giao cho địa phương để tiếp tục triển khai dự án...”.
Từ thực tế đó, UBND tỉnh Khánh Hòa đưa ra quan điểm xử lý: “Kiến nghị Thủ tướng Chính phủ có ý kiến chỉ đạo Bộ Quốc phòng khẩn trương tổ chức bàn giao phần diện tích đất Quốc phòng (liên quan đến công tác giải phóng mặt bằng dự án BT) do các đơn vị trực thuộc quản lý sử dụng tại địa phương nhằm đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án, đảm bảo hiệu quả đầu tư dự án; đồng thời thống nhất quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết để làm cơ sở xác định giá đất và quản lý đối với quỹ đất sân bay này”.
Đồng thời, “UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo UBND TP. Nha Trang và Trung tâm Phát triển quỹ đất tỉnh đẩy nhanh tiến độ thực hiện, hoàn thành công tác giải phóng mặt bằng theo chỉ đạo của UBND tỉnh”.
Về phía Công ty Phúc Sơn, ngày 02/4/2025 cho biết, đến nay Nhà nước vẫn chưa xác định giá đất tại Dự án. Công ty cam kết nộp đủ tiền theo thời gian quy định, kể từ khi nhận được thông báo thu tiền sử dụng đất của Cục Thuế Khánh Hòa.
Luật sư Nguyễn Xuân Anh, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội đánh giá, chủ trương tiếp tục thực hiện Dự án nhằm đảm bảo quyền lợi cho các bên và đặc biệt là quyền lợi khách hàng - nhà đầu tư là phù hợp với đường lối, chính sách hiện hành của Đảng và Nhà nước.
Luật sư dẫn chứng, Đảng và Nhà nước luôn khuyến khích triển khai các dự án phát triển đô thị, hạ tầng theo hình thức đối tác công tư, đồng thời đề cao nhiệm vụ bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, người dân trong quá trình phát triển kinh tế.
Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng và các nghị quyết của Quốc hội, điển hình là Nghị quyết số 55/2022/QH15 về thí điểm cơ chế đặc thù phát triển tỉnh Khánh Hòa đều nhấn mạnh việc huy động nguồn lực xã hội, tạo môi trường đầu tư ổn định nhằm thúc đẩy các dự án cơ sở hạ tầng, đô thị tại những địa bàn chiến lược như tỉnh Khánh Hòa.
Luật sư cho rằng cần áp dụng cơ chế đặc thù đối với Dự án Khu Trung tâm Đô thị - Thương mại - Dịch vụ - Tài chính - Du lịch Nha Trang (Dự án sân bay Nha Trang cũ).
Đặc biệt, ngày 04/5/2025 vừa qua, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân, trong đó xác định ưu tiên áp dụng các biện pháp hành chính, kinh tế, dân sự để khắc phục vi phạm trước khi xem xét biện pháp hình sự. Chỉ áp dụng hình sự khi các biện pháp khắc phục kinh tế và bồi thường không đạt hiệu quả, nhằm giảm thiểu rủi ro pháp lý và tạo môi trường kinh doanh an toàn, phù hợp thông lệ quốc tế.
“Chính sách mới này giúp khu vực tư nhân an tâm hoạt động, tránh việc hình sự hóa các sai phạm kinh tế không nghiêm trọng. Những dự án đã được phê duyệt, được giao quỹ đất và có sự đầu tư hạ tầng như Dự án sân bay Nha Trang cũ cần được đảm bảo triển khai đúng tiến độ và bàn giao sản phẩm đúng cam kết, qua đó giữ vững niềm tin của nhà đầu tư và sử dụng hiệu quả nguồn lực xã hội”, Luật sư Nguyễn Xuân Anh nêu quan điểm.
Đồng thời, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 33/NQ-CP ngày 11/3/2023 về phát triển thị trường bất động sản an toàn, lành mạnh, bền vững, trong đó yêu cầu tháo gỡ khó khăn cho các dự án bất động sản và bảo vệ quyền lợi chính đáng của người dân, nhà đầu tư.
Về phía địa phương, UBND tỉnh Khánh Hòa đã có Công văn số 1587/UBND-XDNĐ ngày 11/02/2025 báo cáo Thủ tướng Chính phủ về tình hình các dự án, trong đó kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Quốc phòng và Bộ Kế hoạch & Đầu tư khẩn trương giải quyết các vướng mắc để 03 dự án BT và Dự án sân bay Nha Trang cũ tiếp tục triển khai, hoàn thành đưa vào sử dụng.
“Điều này cho thấy địa phương thống nhất quan điểm tiếp tục Dự án, vấn đề còn lại là chờ sự chỉ đạo tháo gỡ từ Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương”, Luật sư Nguyễn Xuân Anh nói.
Đối với dự án sân bay Nha Trang cũ, Luật sư đề xuất cần áp dụng cơ chế đặc thù để tiếp tục thực hiện Dự án. Chính phủ nên áp dụng các ưu đãi cần thiết, tạo môi trường pháp lý ổn định, để các nhà đầu tư ngay tình được đảm bảo quyền lợi một cách chính đáng.
Về giải pháp cơ chế, Luật sư Nguyễn Xuân Anh đưa ra một số đề xuất: thứ nhất, theo Công văn số 3617/BQP ngày 27/9/2023, Bộ Quốc phòng đã xác nhận khu đất 62,89 ha thuộc trường hợp đặc thù không phải sắp xếp lại theo quy định. Trên cơ sở đó, các cơ quan chức năng cần khẩn trương hoàn thiện thủ tục giao đất như đã cam kết. Đồng thời, tổ chức đối thoại giữa UBND tỉnh, Bộ Nông nghiệp và Môi trường và Bộ Quốc phòng để tháo gỡ triệt để thủ tục nội bộ.
Thứ hai, không hình sự hoá đối với các giao dịch dân sự ngay tình.
Cuối cùng, cần rà soát toàn bộ quy trình đầu tư, có thể tách các dự án BT ra khỏi phạm vi điều tra hình sự.
“Các giải pháp này sẽ giúp khơi thông ngay tình trạng đang đình trệ, đảm bảo dự án tiếp tục đúng chủ trương, bảo vệ quyền lợi chính đáng của nhà đầu tư và lợi ích chung của cộng đồng”, Luật sư Nguyễn Xuân Anh nhận định.
Đối các dự án BT, trong quá trình triển khai đầu tư, góp vốn tại Việt Nam Luật sư Nguyễn Xuân Anh cho rằng còn một số bất cập về mặt pháp lý. Chẳng hạn, Luật Kinh doanh bất động sản hiện hành chưa điều chỉnh đầy đủ cho các giao dịch dự án đầu tư hạ tầng, nên các hợp đồng “tiến trình” này rơi vào khoảng trống pháp lý.
“Bộ luật Hình sự 2015 và các văn bản hướng dẫn chưa có quy định "không hình sự hóa quan hệ dân sự", gây lo ngại cho các nhà đầu tư ngay tình khi dự án vướng mắc, sai sót các thủ tục hành chính. Các bất cập này cần được rà soát để hoàn thiện pháp luật phù hợp với thực tế đầu tư”, Luật sư Nguyễn Xuân Anh nêu quan điểm.
PV
