Ngày 08/5, tại Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV đã nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND.
Tờ trình Dự thảo Luật do Chánh án TAND Tối cao Lê Minh Trí trình bày cho biết, Dự thảo Luật đã sửa đổi, bổ sung các quy định về tổ chức hệ thống Tòa án theo hướng kết thúc hoạt động của TAND cấp cao và TAND cấp huyện; thành lập TAND khu vực; chuyển các TAND sơ thẩm chuyên biệt thành các Tòa chuyên trách trong TAND khu vực.
Như vậy, mô hình tổ chức hệ thống Tòa án sẽ gồm: TAND Tối cao; TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; TAND khu vực (sửa đổi Điều 4 Luật Tổ chức TAND năm 2024).
Về nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của các TAND Tối cao, Dự thảo Luật đã bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn phúc thẩm các vụ án hình sự mà bản án, quyết định chưa có hiệu lực pháp luật của TAND cấp tỉnh bị kháng cáo, kháng nghị.
Tăng số lượng Thẩm phán TAND Tối cao từ 13 đến 17 người lên thành từ 23 đến 27 người để bảo đảm đủ nguồn nhân lực giải quyết kịp thời, chất lượng đối với khối lượng công việc tăng thêm…
Toàn cảnh phiên họp. Ảnh: Quochoi.vn.
Đối với TAND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung quy định về nhiệm vụ xét xử sơ thẩm của TAND cấp tỉnh theo hướng TAND cấp tỉnh xét xử sơ thẩm vụ án hình sự mà mức cao nhất của khung hình phạt là trên 20 năm tù, tù chung thân, tử hình và vụ án hình sự nghiêm trọng, phức tạp khác.
Bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định của TAND khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị theo quy định của luật.
Đối với TAND khu vực, cơ cấu lại các TAND huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố thuộc thành phố trực thuộc Trung ương thành TAND khu vực. Sửa đổi, bổ sung quy định về cơ cấu tổ chức của TAND khu vực, trong đó quy định tại các TAND khu vực có các Tòa chuyên trách gồm: Tòa Hình sự, Tòa Dân sự, Tòa Hành chính, Tòa Kinh tế, Tòa Gia đình và người chưa thành niên…
Bên cạnh đó, Dự thảo Luật cũng đã bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm bản án, quyết định của TAND khu vực đã có hiệu lực pháp luật theo quy định của luật cho Chánh án TAND cấp tỉnh tại Điều 80 Luật hiện hành. Bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn trả lời đơn đề nghị giám đốc thẩm, tái thẩm theo quy định của Chánh án TAND Tối cao cho Thẩm phán TAND công tác tại TAND Tối cao tại khoản 3 Điều 93 Luật hiện hành…
Báo cáo thẩm tra Dự thảo Luật do Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp của Quốc hội Hoàng Thanh Tùng trình bày nêu rõ, Ủy ban tán thành sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND; cho rằng, nội dung của dự thảo Luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng; bảo đảm tính hợp hiến, thống nhất với hệ thống pháp luật.
Phạm vi sửa đổi, bổ sung tập trung vào các quy định có liên quan đến sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và nhiệm vụ, quyền hạn của TAND theo mô hình tổ chức 03 cấp.
Ủy ban cũng tán thành quy định về tổ chức, gồm: TAND Tối cao, TAND cấp tỉnh, TAND khu vực (các Tòa án quân sự được giữ nguyên theo Luật hiện hành); kết thúc hoạt động của TAND cấp cao và TAND cấp huyện.
Ủy ban cơ bản nhất trí việc phân định lại nhiệm vụ, quyền hạn của từng cấp tòa án. Theo đó, TAND Tối cao được bổ sung nhiệm vụ xét xử phúc thẩm vụ án hình sự mà bản án, quyết định của TAND cấp tỉnh chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của TAND cấp tỉnh đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị.
TAND cấp tỉnh có nhiệm vụ sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của luật; phúc thẩm tất cả các bản án, quyết định của TAND khu vực chưa có hiệu lực pháp luật bị kháng cáo, kháng nghị; giám đốc thẩm, tái thẩm đối với bản án, quyết định của TAND khu vực đã có hiệu lực pháp luật bị kháng nghị.
TAND khu vực xét xử sơ thẩm vụ án hình sự theo quy định của luật; sơ thẩm tất cả các vụ án, vụ việc dân sự, hành chính và giải quyết các việc khác thuộc thẩm quyền của tòa án.
Ủy ban cũng cơ bản nhất trí với đề nghị tăng số lượng Thẩm phán TAND Tối cao từ 13 đến 17 người (theo quy định Luật hiện hành) lên 23 đến 27 người để có đủ nhân lực thực hiện nhiệm vụ xét xử giám đốc thẩm, tái thẩm mới tiếp nhận từ TAND cấp cao, bảo đảm chất lượng và thời hạn xét xử.
Chiều cùng ngày, các đại biểu Quốc hội sẽ thảo luận tại Tổ về Dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Tổ chức TAND.
