(LSO) - Theo nhiều chuyên gia y tế, hiện tại đã có những ổ dịch không tìm được nguồn lây bệnh nhân số 0, nguy cơ lây ra cộng đồng rất cao và người dân phải thực hiện được tốt biện pháp phòng ngừa, cách ly xã hội.
Mất dấu F0
PGS.TS Trần Đắc Phu, cố vấn cao cấp Trung tâm Đáp ứng khẩn cấp sự kiện y tế công cộng Việt Nam cho biết, trong giai đoạn vừa qua, Việt Nam chủ yếu ngăn chặn nhiễm Covid-19 từ nước ngoài về, ban đầu áp dụng với Trung Quốc, sau là Hàn Quốc, Iran, Ý rồi toàn châu Âu và cuối cùng với mọi quốc gia. Và thực tế đã làm rất tốt để những người nhiễm không lây lan ra cộng đồng.
Tuy nhiên, theo PGS.TS Trần Đắc Nhu, trước đây những ca lây ra cộng đồng còn xác định được ca F0 như khu vực Trúc Bạch, Hà Nội liên quan bệnh nhân 17, khu vực Bình Thuận liên quan bệnh nhân 34 nhưng đến ổ dịch tại Buddha hay BV Bạch Mai, giờ không thể xác định được đâu là ca nhiễm đầu tiên. Và có thể có nhiều chỗ khác cũng như vậy.
Tính đến sáng ngày 3/4, có tới 42 ca bệnh covid-19 tại khu vực Bệnh viện Bạch Mai, bao gồm 3 chùm ca bệnh tại nhà ăn bệnh viện (nhân viên Công ty Trường Sinh và thân nhân bệnh nhân sử dụng dịch vụ tại nhà ăn, 28 ca), Khoa thần kinh (9 ca), Trung tâm bệnh nhiệt đới và C4 Viện Tim mạch quốc gia (5 ca, bao gồm nhân viên y tế, thân nhân và bệnh nhân).
Nhưng hiện chưa tìm thấy nguồn lây cho tất cả 3 chùm ca bệnh này, dù Bộ Y tế có giả thiết rằng các nguồn lây từ thân nhân bệnh nhân (vào thăm bệnh nhân tại Khoa thần kinh), bộ phận cung cấp hậu cần cho bệnh viện (nhà ăn) và người chăm sóc bệnh nhân chuyên nghiệp. Trong khi trước đây bệnh nhân đầu tiên của chùm ca bệnh như bệnh nhân 17 là F0 của chùm ca tại Trúc Bạch đều xác định rõ.
Ban đầu bệnh viện cũng điều tra nguồn lây từ nhân viên y tế, nhưng ngoại trừ 2 nữ điều dưỡng kể trên, hiện toàn bộ các mẫu xét nghiệm của nhân viên y tế đều cho kết quả âm tính. Bệnh viện chuẩn bị lấy mẫu lần 2 cho nhân viên bệnh viện.
Điều đặc biệt là 2 người bệnh đầu tiên tại Bệnh viện Bạch Mai, 2 nữ điều dưỡng của Trung tâm bệnh nhiệt đới, cũng không tìm thấy nguồn lây. Trong đó bệnh nhân 87 làm nhiệm vụ đón tiếp bệnh nhân đến sàng lọc COVID-19, nhưng toàn bộ bệnh nhân nghi nhiễm chị này tiếp xúc 14 ngày trước đó đều không có ca nào dương tính.
Bệnh nhân 86 đi du lịch về và sau đó mắc bệnh, nhưng cũng không có bệnh nhân nào ghi nhận trên chuyến bay.
Việc mất dấu các ca F0 là dấu hiệu bệnh đã lây ra cộng đồng. Và Việt Nam đã triển khai các biện pháp mạnh thời gian qua, trong đó có đóng cửa Bệnh viện Bạch Mai để tìm nguồn bệnh.
Ngày 2/4, UBND thành phố Hà Nội đã yêu cầu Trung tâm Kiểm soát dịch bệnh thành phố khẩn trương liên hệ với toàn bộ bệnh nhân là nhân viên Công ty Trường Sinh, người lao động tại công ty để làm rõ lịch trình đi lại, sinh hoạt, ăn uống, tiếp xúc của các bệnh nhân này từ 10/3 cho đến khi được đưa đi cách ly, điều trị.
Sau khi có lịch trình, khẩn trương thông báo cho người dân biết để ý thức về nguy cơ lây nhiễm. Đây cũng là biện pháp để truy tìm các ca F0 tại ổ dịch Bạch Mai lớn nhất hiện nay. Hiện số ca bệnh từ Bạch Mai vẫn tiếp tục gia tăng, nhưng tốc độ đã chậm lại.
Những việc cần làm ngay
Bác sĩ Trương Hữu Khanh – Bệnh viện Nhi đồng 1, TP.HCM cho biết trước thông tin F0 bị mất dấu rất nhiều người đã hoang mang lo lắng. Tuy nhiên, theo bác sĩ Khanh, nếu hiểu cơ chế lây bệnh của Covid-19 thì hoàn toàn không nên quá lo lắng khi đã mất dấu F0.
Mặt khác, bệnh nhân Covid-19 ở Việt Nam đã được công bố khỏi bệnh và xuất viện nhiều. Bệnh nhân xuất viện sẽ được giám sát ở BV khu vực khác hoặc về nhà giám sát tiếp tránh mức tối thiểu để virus không phát tán ra cộng đồng, điều này chúng ta đang làm rất kỹ, rất tốt.
Thời kỳ đầu của dịch Covid-19 khi Việt Nam có 16 bệnh nhân, trong đó chủ yếu từ Trung Quốc về và lây cho gia đình. Hiện nay chúng ta làm rất tốt việc cách ly.
Sang giai đoạn 2, theo bác sĩ Khanh, ban đầu chúng ta chỉ nghĩ tới Nhật Bản và Hàn Quốc nhưng sau đó ca bệnh đến/về từ Châu Âu đặc biệt từ Ý.
Sang giai đoạn 3 thì phức tạp hơn, chúng ta căng sức tìm người bệnh và hiện tại dịch Covid-19 đang ở giai đoạn này.
Nếu giai đoạn trước việc xác định F0 dễ hơn nhưng giai đoạn này việc F0 mất dấu khó tránh khỏi. Mọi người thử hình dung người F0 sẽ diễn tiến như thế nào?
Bác sĩ Khanh chỉ ra hai diễn tiến:
Thứ nhất, bệnh nhân có triệu chứng ho nhiều, sốt nên đi bệnh viện. Lúc đó người bệnh có khai báo y tế sẽ được cách ly.
Thứ hai, tình huống có trường hợp bệnh nhân ho nhẹ và tự hết và có thể lây cho vài người. F1 của họ chắc sẽ không có triệu chứng nhẹ có thể bị nặng và phải đi bệnh viện và lúc đó có thể tìm ra F1, F2, F3 và có thể chính là F0.
Người mang bệnh sẽ lây cho người tiếp xúc gần trước, còn những người đi ngang qua thì khó lây hơn.
Cả hai tình huống trên, bác sĩ Khanh nhấn mạnh, đều lây tiếp xúc gần. Nếu F0 đi vào tòa nhà thì không phải cả tòa nhà sẽ bị lây bệnh, F0 sống cùng khu không phải cả khu phố đó mang bệnh.
Ví dụ quán bar Buddha, công ty Trường Sinh hay khoa Thần kinh, Bệnh viện Bạch Mai. F0 cũng chưa rõ nhưng nhìn chung nhân viên y tế BV Bạch Mai không lây nhiễm, âm tính hết, điều đó thấy rõ họ có đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, phòng bệnh tốt hơn.
Theo bác sĩ Khanh, có mối liên hệ giữa khoa Thần Kinh và Căng tin của bệnh viện. Nếu người nhà bệnh nhân mang virus có xuống căng tin và tiếp xúc gần sẽ lây cho người ở căng tin hoặc ngược lại. Chỉ ngồi gần, ngồi tán chuyện và không có biện pháp phòng ngừa trong tiếp xúc gần thì nguy cơ mắc cao hơn.
Chắc chắn những người mắc ở quán bar Buddha hay căng tinh bệnh viện thì đều là tiếp xúc gần dưới 2 mét và không có chuẩn bị phòng bệnh gì – bác sĩ Khanh cho biết.
Chính vì thế, trong điều kiện khi F0 mất dấu, bác sĩ Khanh nhấn mạnh mọi người không tiếp xúc gần, có biện pháp phòng hộ nếu làm đúng được phòng ngừa thì có tiếp xúc với F0 hay F1 cũng không sợ.
Nếu thực hiện cách ly xã hội, giữ khoảng cách 2 mét thì cũng không lo F0, F1 xung quanh mình. Bản thân người F0 nhưng họ không biết, họ đeo khẩu trang và giãn cách đứng xa người tiếp xúc 2 mét thì những người F1 cũng không còn nguy cơ lây virus Sars-CoV-2.
Bác sĩ Khanh nhấn mạnh cách tốt nhất đó là: Đứng xa 2 mét, rửa tay thường xuyên, đeo khẩu trang. Nếu cần thiết có thể đeo kính bảo hộ để che chắn mặt mình. Mùa dịch Covid-19 nên bảo vệ khuôn mặt.
H.Lâm(t/h)
