Đơn tố cáo của Công ty Xuân Hương gửi tới các cơ quan chức năng và các cơ quan báo chí Trung ương và địa phương thường trú tại Gia Lai.
Những bất thường trong hồ sơ mời thầu
Tạp chí điện tử Luật sư Việt Nam nhận được phản ánh của Công ty TNHH xây dựng Xuân Hương (gọi tắt Công ty Xuân Hương) về việc, tháng 11/2022, UBND thị xã Ayun Pa mời thầu Gói thi công Xây lắp tuyến số 1 và số 3 trên hệ thống mạng đấu thầu Quốc gia (mạng đấu thầu). Nội dung gói thầu là Xây lắp tuyến số 1 và số 3 thuộc dự án Đường nội thị thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai. Ngày 05/12/2022, Công ty Xuân Hương đã nộp Hồ sơ dự thầu trên hệ thống đấu thầu điện tử địa chỉ https://muasamcong.mpi.gov.vn/.
Tuy nhiên, Công ty Xuân Hương nhận thấy tại Hồ sơ mời thầu (E-HSMT) có nhiều điều kiện bất thường như: “Máy lu bánh thép 8T, máy lu bánh lốp 16T, máy lu bánh lốp 25T, máy lu rung 25T, máy lu bánh thép chân cừu "Trọng lượng riêng" 25T, máy đào 0,8m3, máy đào 1,6m3, máy ủi 110CV, máy san phải có Giấy chứng nhận đăng ký xe máy chuyên dùng, có giấy chứng nhận chất lượng/ kiểm tra an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường trong quá trình khai thác sử dụng theo quy định còn hiệu lực lưu hành”... Theo đó, Công ty Xuân Hương đã không trúng thầu, với lý do không đạt các yêu cầu trên.
Con đường nội thị thuộc gói thầu số 1 thi công xây lắp gói số 1 và số 3 thị xã Ayun Pa.
Theo Công ty Xuân Hương cho biết, căn cứ theo Danh mục các loại máy, thiết bị, vật tư, chất có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động được quy định tại Thông tư 36/TT-BLĐTBXH ngày 30/12/2019 của Bộ Lao động thương binh và Xã hội, đối chiếu với các yêu cầu nội dung tại E-HSMT của Chủ tịch UBND thị xã Ayun Pa thì “Máy lu bánh thép 8T, máy lu bánh lốp 16T, máy lu bánh lốp 25T, máy lu rung 25T, máy lu bánh thép chân cừu "Trọng lượng riêng" 25T, máy đào 0,8m3, máy đào 1,6m3, máy ủi 110CV, Máy san” không nằm trong danh mục các loại máy, thiết bị, vật tư có yêu cầu nghiêm ngặt về an toàn, vệ sinh lao động.
Việc các thiết bị yêu cầu trong Hồ sơ mời thầu bất hợp lý, nhiều loại máy không phù hợp với gói thầu và đơn vị mời thầu “tùy tiện” đánh giá năng lực nhà thầu. Công ty TNHH xây dựng Xuân Hương đã có Đơn kiến nghị đến UBND thị xã Ayun Pa và Ban quản lý dự án ĐTXD Ayun Pa đề nghị xem xét làm rõ vấn đề trên.
Dấu hiệu “thông thầu” của đơn vị trúng thầu?
Thông tin gói thầu công khai trên cổng thông tin điện tử quốc gia của Bộ Kế hoạch và Đầu tư.
Bên cạnh đó, Công ty Xuân Hương cho biết, điều “bất ngờ” là sau khi mở gói thầu, ngày 12/12/2022, đơn vị đấu thầu “đối thủ” là nhà thầu liên danh đường nội thị Ayun Pa có ông Đại, Giám đốc Công ty TNHH MTV Đông Sơn và ông Y, Giám đốc Công ty cổ phần Quản lý và Sửa chữa đường bộ Gia Lai đã đến văn phòng làm việc của Công ty Xuân Hương đề cập về vấn đề "thông thầu" gói thầu trên.
Điều đáng nói ở đây, chưa có thông báo danh sách đơn vị nào trúng thầu. Thế nhưng, một trong hai vị Giám đốc trên cho biết rằng mình đã trúng thầu, nếu hồ sơ mời thầu không đúng theo ý ông này thì sẽ không làm nữa, nên “lãnh đạo” có gọi qua cho ông này.
Nhận thấy có nhiều yêu cầu “bất ổn” của gói hồ sơ mời thầu này và lời đề nghị “thông thầu” khi chưa có danh sách trúng thầu của 02 vị Giám đốc. Công ty Xuân Hương đã có đơn kiến nghị về việc đơn vị mời thầu tự đặt ra các yêu cầu tại E-HSMT là đang ‘làm khó’ nhà thầu. Ngoài ra, đề nghị xem xét và làm rõ hành vi đại diện nhà thầu liên doanh 02 Công ty TNHH MTV Đông Sơn và Công ty cổ phần Quản lý và sửa chữa đường bộ Gia Lai đến trụ sở Công ty Xuân Hương đề nghị "thông thầu" là hành vi vi phạm pháp luật.
Ông Đại và ông Y đại diện đơn vị “trúng thầu” đến trụ sở công ty Xuân Hương đề nghị “thông thầu”.
Theo đó, ngày 05/01/2023, UBND thị xã Ayun Pa đã có Công văn số 37/UBND-TH phản hồi đơn kiến nghị của Công ty Xuân Hương. Tại Công văn trên, UBND thị xã Ayun Pa cho biết, việc đánh giá yêu cầu về loại máy, thiết bị, vật tư tại hồ sơ mời thầu E-HSMT là đúng theo quy định. Đồng thời cho rằng, việc các doanh nghiệp gặp nhau không nằm trong phạm vi quản lý của UBND thị xã Ayun Pa.
Việc bên mời thầu lựa chọn các nhà thầu có đủ năng lực phải là tiêu chí hàng đầu. Tuy nhiên, UBND thị xã Ayun Pa đã đưa ra nhiều tiêu chí có phần “khắt khe”, thiếu đi sự công tâm có thể sẽ dẫn đến việc lựa chọn nhà thầu không đáp ứng được các tiêu chuẩn của gói thầu gây thất thoát tiền của Nhà nước, có dấu hiệu vi phạm các quy định về đấu thầu.
Thời gian qua, Bộ Công an đã vào cuộc và làm rõ nhiều vấn đề liên quan đến đấu thầu của nhiều địa phương. Thiết nghĩ, để tránh những “lùm xùm” trước đây trong công tác đấu thầu, đề nghị UBND tỉnh Gia Lai chỉ đạo các đơn vị có liên quan và Công an thị xã Ayun Pa khẩn trương vào cuộc xác minh làm rõ Gói thầu số 01: Xây lắp tuyến số 1 và tuyến số 3 thuộc dự án: Đường nội thị thị xã Ayun Pa, tỉnh Gia Lai. Thông thầu là gì? Luật Đấu thầu 2013 quy định tại tại khoản 3, Điều 89, các hành vi được xem là thông thầu bao gồm: - Thỏa thuận về việc rút khỏi việc dự thầu hoặc rút đơn dự thầu được nộp trước đó để một hoặc các bên tham gia thỏa thuận thắng thầu; - Thỏa thuận để một hoặc nhiều bên chuẩn bị hồ sơ dự thầu cho các bên tham dự thầu để một bên thắng thầu; - Thỏa thuận về việc từ chối cung cấp hàng hóa, không ký hợp đồng thầu phụ hoặc các hình thức gây khó khăn khác cho các bên không tham gia thỏa thuận. Hành vi thông thầu được xử lý như thế nào? Thông thầu là hành vi bị nghiêm cấm theo Luật Đấu thầu 2013. Các hình thức xử lý vi phạm trong đấu thầu, trong đó có hành vi thông thầu như sau: Mức xử phạt hành chính Phạt tiền từ 200.000.000 đồng đến 300.000.000 đồng đối với một trong các hành vi thông thầu mà không phải là tội phạm theo quy định tại Điều 222, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) (khoản 2, Điều 37, Nghị định 122/2021/NĐ-CP). Đây là mức phạt đối với tổ chức, còn với cá nhân có cùng hành vi vi phạm thì bị xử phạt bằng 1/2 lần mức xử phạt đối với tổ chức. Cấm tham gia hoạt động đấu thầu Thông thầu là hành vi bị cấm theo Luật Đấu thầu 2013 nên tổ chức, cá nhân thực hiện hành vi thông thầu sẽ bị cấm tham gia hoạt động đấu thầu theo quy định. (Xem thêm thẩm quyền cấm tham gia hoạt động đấu thầu tại mục 3) Truy cứu trách nhiệm hình sự Người thực hiện hành vi thông thầu có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội "Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng" theo Điều 222, Bộ luật Hình sự 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017) với hình phạt lên đến 20 năm tù, cụ thể như sau: - Người nào thực hiện hành vi thông thầu, gây thiệt hại từ 100.000.000 đồng đến dưới 300.000.000 đồng hoặc dưới 100.000.000 đồng nhưng đã bị xử lý kỷ luật hoặc xử phạt vi phạm hành chính về hành vi thông thầu mà còn vi phạm, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm. - Phạm tội thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 03 năm đến 12 năm: + Vì vụ lợi; + Có tổ chức; + Lợi dụng chức vụ, quyền hạn; + Dùng thủ đoạn tinh vi, xảo quyệt; + Gây thiệt hại từ 300.000.000 đồng đến dưới 1.000.000.000 đồng. - Phạm tội gây thiệt hại 1.000.000.000 đồng trở lên, thì bị phạt tù từ 10 năm đến 20 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn có thể bị cấm đảm nhiệm chức vụ hoặc làm công việc nhất định từ 01 năm đến 05 năm hoặc tịch thu một phần hoặc toàn bộ tài sản. Đối với cán bộ công chức, người có chức vụ quyền hạn trực tiếp đến hành vi vi phạm pháp luật đối với quy định của Luật đấu thầu thì bị xử lý như thế nào? Đối với cán bộ, công chức có hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu còn bị xử lý theo quy định của pháp luật về cán bộ, công chức, bồi thường thiệt hại (nếu có); Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu gây thiệt hại thì phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại theo quy định pháp luật về bồi thường thiệt hại và các quy định khác của pháp luật liên quan.Ngoài ra theo quy định tại khoản 4, Điều 17, Luật Đấu thầu 2013 còn quy định nếu có bằng chứng về thông thầu để can thiệp trái pháp luật vào hoạt động đấu thầu dẫn đến làm sai lệch kết quả lựa chọn nhà thầu, nhà đầu tư thì sẽ bị hủy thầu. Trong đó, hủy thầu là biện pháp của người có thẩm quyền, chủ đầu tư và bên mời thầu để xử lý các hành vi vi phạm pháp luật về đấu thầu và các quy định khác của pháp luật liên quan của tổ chức, cá nhân khác tham gia hoạt động đấu thầu bằng cách ban hành quyết định hủy thầu. (khoản 1, Điều 123, Nghị định 63/2014/NĐ-CP). |
LAM SƠM – LÊ CHỈNH – XUÂN MÙI
