Tham dự Hội nghị có ông Lý Hồng Huấn, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh Tây Ninh cùng gần 250 đại biểu đến từ đại diện các cơ quan tiến hành tố tụng, người tiến hành tố tụng, Trung tâm Trợ giúp pháp lý (TTTGPL) tỉnh Tây Ninh và đại diện cán bộ công chức cấp xã trên địa bàn tỉnh.
Hội nghị này nhằm bồi dưỡng nâng cao năng lực kiến thức về cơ chế phối hợp, cung cấp thông tin trợ giúp pháp lý (TGPL) bao gồm các nội dung như:
- Kỹ năng phát hiện, nhận diện đối tượng thuộc diện TGPL.
- Kỹ năng giới thiệu, thông tin về TGPL.
- Kỹ năng thông báo về TGPL.
- Kỹ năng chuyển gửi yêu cầu TGPL đến các cơ quan, tổ chức có liên quan.
- Kỹ năng giao tiếp, làm việc với các cơ quan tiến hành tố tụng.
Quang cảnh Hội nghị.
Tại Hội nghị, Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Văn Điệp, nguyên Phó Giám đốc Học viện Tòa án đã trình bày các kỹ năng trợ giúp pháp lý khi tham gia bào chữa, bảo vệ trong vụ án hình sự và giải pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động trợ giúp pháp lý trong tình hình mới.
Trong đó đáng chú ý, Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Văn Điệp nhấn mạnh các giải pháp nâng cao hiệu quả của hoạt động trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật Tố tụng hình sự và Luật Tợ giúp pháp lý trong tình hình mới.
Cụ thể, đối với giải pháp về hoàn thiện pháp luật, Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Văn Điệp đưa ra một số kiến nghị, giải pháp sửa đổi, bổ sung các quy định của pháp luật như sau:
- Sửa đổi Bộ luật Tố tụng Hình sự theo hướng: Bổ sung quyền của người bào chữa (trong đó có trợ giúp viên pháp lý) được tiếp cận, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án ngay từ khi có quyết định khởi tố bị can, thay vì đợi đến khi kết thúc điều tra; Quy định rõ hơn trách nhiệm của Điều tra viên, Kiểm sát viên trong việc bảo đảm sự có mặt của trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) khi lấy lời khai, hỏi cung, đồng thời bắt buộc lập biên bản nếu vắng mặt.
- Sửa đổi, bổ sung Luật TGPL theo hướng: Bổ sung quy định chế tài xử lý (có thể là trách nhiệm kỷ luật hoặc hành chính) đối với cơ quan tiến hành tố tụng không thông báo kịp thời về quyền được TGPL; Bổ sung điều khoản quy định rõ trách nhiệm bảo đảm TGVPL được tham gia đầy đủ từ giai đoạn điều tra, truy tố đến xét xử; Bổ sung điều khoản về cơ chế phối hợp liên ngành (Tòa án - Viện Kiểm sát - Công an - TTTGPL) về lịch xét xử, lấy lời khai, hỏi cung có TGVPL hoặc luật sư là cộng tác viên của TTTGPL tham gia; Thiết lập quy định bắt buộc về việc gửi thông báo lịch tố tụng qua hệ thống điện tử thống nhất (email công vụ hoặc cổng thông tin TGPL); Bổ sung quy định về đồng bộ hóa pháp luật quốc tế, trong đó có tham khảo chuẩn mực của Công ước quốc tế về các quyền dân sự và chính trị (ICCPR), nhấn mạnh quyền được bào chữa và có luật sư (hoặc trợ giúp pháp lý) ngay từ giai đoạn đầu của tố tụng hình sự.
Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Văn Điệp cũng đưa ra các giải pháp về nâng cao năng lực chuyên môn cho các Trợ giúp viên pháp lý, luật sư là cộng tác viên của TTTGPL như: Tăng cường đào tạo chuyên sâu kỹ năng tranh tụng hình sự, kỹ năng tâm lý với nhóm yếu thế; Hợp tác với Học viện Tư pháp, Liên đoàn Luật sư Việt Nam để tổ chức các khóa mô phỏng phiên tòa, huấn luyện thực tiễn; Thường xuyên tổ chức các lớp, các khóa bồi dưỡng chuyên môn cho các TGVPL, luật sư à cộng tác viên của TTTGPL ở các địa phương, trong đó phải xây dựng chương trình bồi dưỡng kỹ năng định kỳ cho TGVPL, tập trung vào các: Kỹ năng nghiên cứu hồ sơ và phân tích chứng cứ; Kỹ năng tranh luận tại phiên tòa; Kỹ năng hỏi cung bị can, hỏi người làm chứng; xây dựng “chương trình chuẩn” về kỹ năng tố tụng hình sự cho TGVPL, tương tự như chương trình đào tạo luật sư; Huấn luyện qua tình huống thực tế (moot court); Tổ chức các phiên tòa giả định, mô phỏng tranh tụng, với sự tham gia của Thẩm phán, Kiểm sát viên, luật sư để TGVPL được rèn luyện trong môi trường sát thực tế; Gắn đào tạo kỹ năng với những vụ án đã giải quyết, phân tích điểm mạnh – điểm yếu trong phần tranh luận; Đào tạo kỹ năng tâm lý – xã hội cho TGVPL, luật sư là cộng tác viên của TTTGPL; Phối hợp với các trường đại học luật, viện nghiên cứu tâm lý để trang bị cho TGVPL kỹ năng tiếp xúc nhóm yếu thế: trẻ em, người khuyết tật, phụ nữ bị bạo lực gia đình, đồng bào dân tộc thiểu số; Cập nhật kiến thức liên ngành: xã hội học, y tế, công tác xã hội… nhằm hỗ trợ cho người được trợ giúp hiệu quả hơn;...
Tiến sĩ, Luật sư Nguyễn Văn Điệp cho rằng, với các giải pháp này, cơ cấu tổ chức và đội ngũ TGVPL sẽ được củng cố cả về số lượng lẫn chất lượng, góp phần bảo đảm hiệu quả tham gia tố tụng hình sự.
Cũng tại Hội nghị, các học viên đã được thực hành tình huống qua vụ việc cụ thể, giảng viên giải đáp các câu hỏi của học viên và trao đổi, thảo luận các vấn đề liên quan đến nội dung tập huấn.
