Hội thảo lấy ý kiến Dự thảo Tờ trình và Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về việc thực hiện thí điểm chế định luật sư công

Tham dự và chủ trì Hội thảo có bà Đặng Kim Hoa, Phó Cục trưởng Cục Bổ trợ tư pháp.

Về phía đại biểu tham dự có: Luật sư Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam; Luật sư Nguyễn Hải Nam, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam; Luật sư Lê Hồng Nguyên, Ủy viên Ban Thường vụ Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Phó Chánh Văn phòng Liên đoàn phụ trách phía Nam; cùng lãnh đạo các Sở Tư pháp, đại diện Đoàn Luật sư và các luật sư, chuyên gia pháp lý đến từ nhiều tỉnh, thành phố.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, bà Đặng Kim Hoa gửi lời cảm ơn tới nhóm chuyên gia đã đồng hành với Bộ Tư pháp trong việc xây dựng đề án, cũng như các đại biểu đã đóng góp ý kiến tâm huyết để hoàn thiện hồ sơ trình Quốc hội. Bà cho biết lãnh đạo Bộ Tư pháp đánh giá đây là một đề án có chất lượng tốt, được xây dựng trong thời gian ngắn nhưng đạt tính khoa học và thực tiễn cao.

Bà Đặng Kim Hoa mong muốn các đại biểu tập trung góp ý vào các nhóm vấn đề trọng tâm như: Tiêu chuẩn trở thành luật sư công; Trách nhiệm, quyền và nghĩa vụ của luật sư công; Quy trình và cơ chế phối hợp giữa luật sư công và luật sư tư trong việc tham gia giải quyết các công việc công theo Nghị quyết.

Bên cạnh đó, Hội thảo cũng cần làm rõ giải pháp triển khai chế định luật sư công trên thực tế, bảo đảm hình thành đội ngũ vừa đáp ứng yêu cầu về chất lượng, vừa đầy đủ về số lượng nhưng không dàn trải. Đáng chú ý, bà Đặng Kim Hoa cũng đề nghị các chuyên gia góp ý về cơ chế phụ cấp theo vụ việc, nhằm bảo đảm tính linh hoạt trong khuôn khổ cơ chế nhà nước và tạo động lực cho đội ngũ luật sư công.

Bà Đặng Kim Hoa cho biết, việc thí điểm chế định luật sư công sẽ được triển khai tại 8 bộ và 10 địa phương, gồm: Bộ Công an, Bộ Quốc phòng, Bộ Xây dựng, Bộ Tài chính, Bộ Tư pháp, Bộ Công thương, Bộ Ngoại giao, Bộ Nông nghiệp và Môi trường; cùng UBND các tỉnh, thành phố: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Hải Phòng, Cần Thơ, Quảng Ninh, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Đồng Nai và Bắc Ninh. Thời gian thí điểm là 3 năm. Với quy định là chế độ chính sách đặc thù thì luật sư công sẽ hưởng 100% lương và được nhận phụ cấp theo từng vụ việc.

Trong phần thảo luận, bà Bùi Thị Công Nương, Phó Trưởng phòng Bổ trợ tư pháp, Sở Tư pháp TP. Hồ Chí Minh nhận định, quy định về chế độ, chính sách đối với luật sư công là bước tháo gỡ quan trọng đối với các vướng mắc trong thực tiễn. Đồng thời, Sở Tư pháp sẽ là cơ quan đầu mối giúp UBND thành phố điều phối, lập danh sách, quản lý và cung ứng luật sư công hoặc luật sư tư ký hợp đồng thực hiện nhiệm vụ.

Đại diện Sở Tư pháp TP. Cần Thơ, ông Lê Thanh Trang, Phó Giám đốc Sở, đề xuất bổ sung đối tượng trợ giúp viên pháp lý làm nguồn nhân sự cho luật sư công; quy định rõ trường hợp trợ giúp viên pháp lý còn công tác tại trung tâm không thuộc diện tham gia, nhưng người đã chuyển công tác và đủ điều kiện có thể được xét tham gia. Ngoài ra, ông kiến nghị quy định bổ sung đối với cán bộ, công chức bị kỷ luật nhiều lần bằng hình thức cảnh cáo thì không được cấp chứng chỉ luật sư công; đồng thời làm rõ cơ chế phối hợp giữa Sở Tư pháp và Đoàn Luật sư, cũng như tiêu chuẩn quản lý nhà nước về luật sư công tại địa phương.

Tại Hội thảo, Luật sư Lưu Văn Tám bày tỏ sự đồng thuận với chủ trương thí điểm chế định luật sư công, đề xuất xây dựng đưa chế định điều chỉnh các luật sư công vào Luật Luật sư sửa đổi. Luật sư nhấn mạnh cần làm rõ ranh giới, vai trò của luật sư công và luật sư tư để tránh chồng chéo khi phát sinh tình huống thực tế.

Đại diện Sở Tư pháp tỉnh Đồng Nai, ông Nguyễn Trọng Trí, Phó Giám đốc Sở đánh giá cao Dự thảo. Theo ông, thời gian qua, các cơ quan nhà nước khi bị kiện không có cơ chế thuê luật sư bảo vệ; nhiều trường hợp phải mời trợ giúp viên pháp lý, trong khi pháp luật chưa quy định lực lượng này thực hiện nhiệm vụ. Theo ông Trí, khi triển khai mô hình luật sư công sẽ phát sinh sự cạnh tranh trực tiếp giữa luật sư công và luật sư tư trong việc bảo vệ quyền và lợi ích của nhà nước.

Ông Trần Công Lập, Phó Giám đốc Sở Tư pháp tỉnh An Giang, cho rằng cần tăng cường tính độc lập, chuyên nghiệp cho hoạt động nghiên cứu và triển khai nhiệm vụ của luật sư công. Ông Lập cũng góp ý chi tiết đối với nhiều điều khoản trong Dự thảo Nghị quyết.

Đại diện Sở Tư pháp tỉnh Quảng Ngãi, ông Đỗ Sáu đề xuất không phân biệt thời gian đào tạo giữa chuyên viên và chuyên viên chính; rà soát lại quy định về thời gian đào tạo luật sư công và quyền lợi của luật sư công khi nghỉ hưu. Ông cũng kiến nghị cho phép các tỉnh chưa thuộc diện thí điểm được đào tạo nguồn lực trước, nhằm bảo đảm điều kiện triển khai nhanh chóng sau khi tổng kết.

Phát biểu tại Hội thảo, Luật sư Nguyễn Hải Nam, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam bày tỏ thống nhất với tổng thể cấu trúc của Dự thảo vì các điều khoản của dự thảo cũng có tính tương đồng với quy định của Luật Luật sư hiện nay. Tuy nhiên, Luật sư Nguyễn Hải Nam cho rằng không nên sử dụng thuật ngữ “luật sư tư”; về trách nhiệm và quyền hạn của luật sư công thì dùng thuật ngữ “phối hợp” sẽ phù hợp.

Còn “giám sát” thì phải xem lại vì sẽ tạo ra sự bất bình đẳng về địa vị; đã là luật sư thì có các quyền, nghĩa vụ trong hoạt động tranh tụng nói riêng và trong các hoạt động cung cấp dịch vụ pháp lý nói chung cho bất kỳ tổ chức nào, không ai giám sát ai; tính chất giám sát không nên đưa vào Dự thảo Nghị quyết hay là Luật; khái niệm “giám sát” được dùng với tư cách ủy quyền của cơ quan, tổ chức thuê luật sư mà không phải do luật định. Đồng thời, Luật sư Nguyễn Hải Nam cũng nhấn mạnh không cần thiết ban hành bộ quy tắc đạo đức riêng cho luật sư công.

Luật sư Lê Hồng Nguyên, Ủy viên Ban Thường vụ Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Phó Chánh Văn phòng Liên đoàn phụ trách phía Nam góp ý bổ sung việc thay đổi khái niệm “doanh nghiệp nhà nước” thành “quyền lợi nhà nước trong doanh nghiệp có yếu tố đặc thù”, nhằm phản ánh đầy đủ các chủ thể sở hữu. Luật sư Nguyên đồng thời đề nghị làm rõ cơ chế tập sự, người hướng dẫn tập sự, tiêu chí đánh giá; xem xét việc có nên cấp thẻ luật sư công và xác định cơ quan cấp thẻ. Bên cạnh đó, cần bổ sung quy định về cách thức và điều kiện luật sư công khi có nhu cầu chuyển sang luật sư tư.

Luật sư Phan Trung Hoài, Phó Chủ tịch Liên đoàn Luật sư Việt Nam cho biết: Những băn khoăn liên quan đến xây dựng chế định luật sư công để hướng đến việc bảo vệ lợi ích nhà nước là vấn đề có sự thống nhất cao từ các văn kiện của Đảng, Nghị quyết của Chính Phủ, các chủ trương và chỉ đạo của Bộ Tư pháp trong quá trình tổ chức thực hiện. Luật sư Phan Trung Hoài chia sẻ thêm về những vất vả của các cán bộ được phân công phụ trách đề án, ghi nhận những nỗ lực của cơ quan xây dựng đề án và trân trọng những ý kiến đóng góp từ các đại biểu.

Phát biểu bế mạc, bà Đặng Kim Hoa trân trọng cảm ơn các đại biểu đã dành thời gian tham dự và đóng góp nhiều ý kiến tâm huyết, sâu sắc, giàu tính thực tiễn. Những ý kiến này sẽ được Ban Tổ chức tiếp thu, tổng hợp để bổ sung, hoàn thiện báo cáo, đồng thời làm cơ sở xây dựng Nghị quyết về thực hiện thí điểm chế định luật sư công trong thời gian tới.