Phiên tòa sơ thẩm lần thứ nhất vào ngày 04,06/5/2021.
Ngày 14/12/2021, TAND tỉnh Khánh Hòa đã hoãn phiên tòa hành chính sơ thẩm do ông Nguyễn Văn Bình (SN 1954, ngụ phường Lộc Thọ, TP. Nha Trang, Khánh Hòa) khởi kiện Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa vì từ chối cung cấp thông tin.
Lý do hoãn do Chủ tịch UBND tỉnh có văn bản đề nghị hoãn do chưa chuẩn bị đầy đủ hồ sơ, tài liệu kèm theo liên quan đến vụ kiện, đồng thời Chủ tịch UBND tỉnh cũng có văn bản khẩn thu hồi văn bản bị kiện vì “chưa phù hợp về hình thức văn bản”.
Bị kiện vì từ chối cung cấp thông tin cho công dân
Theo ông Nguyễn Văn Bình trình bày, từ năm 2000, gia đình ông bị ảnh hưởng bởi việc UBND các cấp tại Khánh Hòa thu hồi đất, giao cho Công ty TNHH Thương mại - Xây dựng Hoàn Cầu (nay là Công ty cổ phần Hoàn Cầu) thực hiện dự án khu du lịch - giải trí Sông Lô (nay là tổ hợp du lịch Diamond Bay resort & spa Nha Trang, gọi tắt là dự án Sông Lô). Cho rằng, việc thu hồi đất này trái quy định pháp luật, ông Bình liên tục khiếu nại 20 năm nay nhưng chưa được giải quyết thỏa đáng.
Để có tài liệu, thông tin chính xác cung cấp cho cơ quan chức năng giải quyết khiếu nại, ngày 13/4/2020, ông Bình có Phiếu yêu cầu UBND tỉnh Khánh Hòa cung cấp thông tin, trong đó có Giấy chứng nhận đầu tư sân golf do UBND tỉnh cấp cho Công ty Hoàn Cầu. Theo ông Bình, Phiếu yêu cầu này là ông thực hiện theo đúng quy định của Luật Tiếp cận thông tin năm 2016 và Nghị định số 13/2018/NĐ-CP ngày 23/01/2018 quy định chi tiết và biện pháp thi hành Luật Tiếp cận thông tin. Do không được giải quyết, nên ngày 13/5/2020, ông Bình có đơn khiếu nại đến Chủ tịch UBND tỉnh về hành vi không cung cấp thông tin, không trả lời đơn. Tuy nhiên, ngày 16/6/2020, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa ký Văn bản số 5898/UBND-NC trả lời đơn với nội dung từ chối cung cấp các thông tin cho ông Bình với lý do nếu cung cấp thì sẽ xâm phạm đến quyền lợi hợp pháp của Công ty Hoàn Cầu.
Không đồng ý, ông Bình đã khởi kiện vụ án hành chính đề nghị tòa án tuyên hủy văn bản của Chủ tịch UBND tỉnh về việc từ chối cung cấp thông tin. Buộc người bị kiện cung cấp thông tin cho công dân theo đúng quy định pháp luật.
Vào tháng 11/2020, TAND tỉnh Khánh Hòa mới chính thức thụ lý đơn khởi kiện của ông Bình. Đây là vụ kiện hành chính đầu tiền về thực hiện quyền tiếp cận thông tin theo Luật Tiếp cận thông tin.
Sau khi nhận thông báo thụ lý vụ án, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa không ủy quyền cho cấp phó, nhưng có văn bản đề nghị Tòa án giải quyết vắng mặt tất cả các phiên họp, phiên tòa; đồng thời Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa cử các cán bộ thuộc các Sở Tư pháp, Sở Kế hoạch và Đầu tư tham gia tố tụng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho Chủ tịch và UBND tỉnh Khánh Hòa. Do vắng mặt người bị kiện, nên các phiên họp kiểm tra việc giao nộp, tiếp cận, công khai chứng cứ và đối thoại theo Luật Tố tụng hành chính đối với vụ án này đều không thực hiện được.
Tháng 5/2021, TAND tỉnh Khánh Hòa mở phiên toà xét xử sơ thẩm vắng mặt người bị kiện. Tuy nhiên, Hội đồng xét xử phiên tòa đã công bố quyết định tạm ngừng phiên tòa để thu thập, bổ sung tài liệu,chứng cứ; bổ sung UBND tỉnh Khánh Hòa vào tham gia tố tụng theo đề nghị của Luật sư và đại diện VKSND tỉnh Khánh Hòa.
Ngày 10/6, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản trả lời Tòa án về thông báo bổ sung người tham gia tố tụng, đề nghị UBND tỉnh Khánh Hòa có văn bản và cung cấp tài liệu chứng cứ liên quan đến tính có căn cứ hợp pháp của Văn bản bị kiện ngày 16/6/2020. Đây là Văn bản trả lời Phiếu yêu cầu cung cấp thông tin hay văn bản giải quyết đơn khiếu nại ghi ngày 13/5/20202 của ông Nguyễn Văn Bình? Trường hợp là Văn bản trả lời phiêu yêu cầu cung cấp thông tin thì Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa căn cứ quy định nào để từ chối cung cấp thông tin theo yêu cầu của ông Bình. Theo đó, UBND tỉnh Khánh Hòa đã cung cấp chứng cứ kèm theo đơn khiếu nại của ông Bình ngày 13/5/2020 và Công văn 5898/UBND-NC ngày 16/6/2020 của UBND tỉnh. Về nội dung căn cứ từ chối cung cấp thông tin, UBND tỉnh Khánh Hòa đã trả lời theo Văn bản số 243 ngày 11/01/2021 gửi TAND tỉnh Khánh Hòa. Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị TAND tỉnh Khánh Hòa xem xét giải quyết theo quy định.
Thu hồi văn bản bị kiện
Ngày 26/11, TAND tỉnh Khánh Hòa ban hành Quyết định đưa vụ án hành chính này ra xét xử vào sáng ngày 14/12. Tuy nhiên, trước khi mở phiên tòa, ngày 10/12, ông Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa có công văn khẩn thu hồi văn bản bị kiện ngày 16/6/2020 về từ chối cung cấp thông tin cho ông Bình. Lý do thu hồi là văn bản này “chưa phù hợp về hình thức văn bản”.
Chủ tịch UBND tỉnh đề nghị các cơ quan, đơn vị, cá nhân hủy văn bản ngày 16/6/2020. Cùng ngày, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa có công văn khẩn đề nghị hoãn phiên tòa ngày 14/12/2021 do chưa chuẩn bị đầy đủ các hồ sơ tài liệu kèm theo liên quan đến vụ kiện của ông Nguyễn Văn Bình.
Ông Nguyễn Văn Bình - người khởi kiện.
Ông Nguyễn Văn Bình - người khởi kiện không đồng ý rút đơn khởi kiện, vì trên thực tế và pháp lý, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa là người bị kiện chỉ thu hồi Văn bản số 5898/UBND-NC với lý do chưa phù hợp về hình thức văn bản còn về nội dung giải quyết cung cấp thông tin hoàn toàn không đề cập đến, dẫn đến việc khiếu kiện kéo dài từ tháng 5/2020 đến tháng 11/2020 mới được TAND tỉnh Khánh Hòa thụ lý. Vụ án kéo dài hơn 01 năm, UBND tỉnh Khánh Hòa vẫn chưa giải quyết cung cấp thông tin.
Bên cạnh đó, cũng tại Công văn số 1167/UBND ngày 05/11/2021, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa đề nghị ông Bình “Chờ kết quả xét xử của TAND tỉnh Khánh Hòa liên quan đến nội dung nói trên”. Do đó, ông Bình giữ nguyên yêu cầu khởi kiện, đề nghị Tòa án xét xử hủy Văn bản số 5898/UBND–NC của Chủ tịch UND tỉnh Khánh Hòa do vi phạm về hình thức và nội dung; Buộc UBND tỉnh Khánh Hóa giải quyết cung cấp thông tin cho ông theo Phiếu yêu cầu cung cấp Thông tin ngày 13/4/2020 theo quy định của Luật Tiếp cận Thông tin.
Quyết định bị kiện đã thu hồi trước khi mở phiên tòa, Tòa án giải quyết như thế nào?
Thực tiễn xét xử án hành chính áp dụng tinh thần nội dung Nghị quyết số 02/2011/NQ-HĐTP ngày 29/7/2011 của Hội đồng Thẩm phán TAND Tối cao đã hướng dẫn chung để giải quyết với quy định tại khoản 3 Điều 51 của Luật Tố tụng hành chính năm 2010 khi người bị kiện sửa đổi hoặc hủy bỏ quyết định hành chính bị kiện: “Nếu người khởi kiện, người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan có yêu cầu độc lập đều không rút đơn khởi kiện, yêu cầu thì Tòa án tiếp tục giải quyết vụ án theo thủ tục chung. Trong trường hợp này Tòa án phải xem xét tính hợp pháp của quyết định bị khởi kiện và quyết định sửa đổi hoặc hủy bỏ quyết định bị khởi kiện để tùy vào từng trường hợp cụ thể mà có quyết định đúng pháp luật”.
Theo quy định tại điểm a khoản 2 Điều 193 Luật Tố tụng hành chính 2015, Hội đồng xét xử sơ thẩm chỉ có thẩm quyền “Bác yêu cầu khởi kiện, nếu yêu cầu đó không có căn cứ pháp luật”. Luật Tố tụng hành chính 2015 không có quy định nào khác cho phép Hội đồng xét xử được quyền bác yêu cầu khởi kiện vì lý do “đối tượng khởi kiện không còn”.
Văn bản khẩn thu hồi văn bản bị kiện vì “chưa phù hợp về hình thức văn bản” của Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa.
Vì vậy, trước khi xét xử hoặc tại phiên tòa, người bị kiện đã thu hồi hủy bỏ quyết định hành chính bị kiện thì Hội đồng xét xử phải hỏi người khởi kiện có đồng ý với quyết định hủy bỏ quyết định bị kiện của người bị kiện hay không. Nếu người bị kiện đồng ý thì Hội đồng xét xử ban hành quyết định đình chỉ giải quyết vụ án. Nếu người khởi kiện không đồng ý rút đơn khởi kiện, thì Hội đồng xét xử phải xem xét tính hợp pháp của quyết định hành chính bị kiện để ra bản án, quyết định chấp nhận hoặc bác yêu cầu theo theo thẩm quyền được quy định tại Điều 193 Luật Tố tụng hành chính.
Đối với tình huống tố tụng này, Tòa án sẽ đình chỉ hay tiếp tục xét xử hoàn toàn phụ thuộc vào quyền định đoạt của người khởi kiện theo quy định của Luật Tố tụng hành chính. Khi ông Bình không rút đơn kiện thì Hội đồng xét xử vẫn tiếp tục đưa vụ án xét xử công khai để ra bản án sơ thẩm.
Tạp chí Luật sư Việt Nam sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin đến bạn đọc về kết quả giải quyết vụ kiện hành chính này.
ĐẠI HƯNG
