Luật sư Nguyễn Tường Linh (Đoàn Luật sư Khánh Hòa) - Người bào chữa cho bà Nguyễn Thị Kim Phương tại phiên tòa sơ thẩm xử ngày 03, 07/8/2018.
Trước đó, Tạp chí Luật sư Việt Nam đã đăng bài Sửa nhà mua bằng giấy viết tay, bị đề nghị phạt tù? phản ánh về phiên xét xử sơ thẩm vụ án hình sự ngày 03, 07/8/2018 tại TP. Cam Ranh (tỉnh Khánh Hòa). Tội danh VKSND TP. Cam Ranh truy tố thuộc tội ít nghiêm trọng. Lời luận tội tại phiên tòa, VKS đề nghị xử phạt bị cáo Nguyễn Thị Kim Phương (48 tuổi, ngụ phường Cam Lợi, TP. Cam Ranh) từ 6-9 tháng tù cho hưởng án treo về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản”. Thế nhưng thực tế và pháp lý, vụ án không đơn giản như cáo trạng quy buộc.
Từ khi bị khởi tố đến nay, bà Phương luôn kêu oan, đã cung cấp chứng cứ chứng minh việc sửa nhà mua để ở là sự thật. Hành vi sửa nhà đã mua bằng giấy tay không phải là tội phạm. Mặc dù bị cáo kêu oan, nhưng VKS vẫn luận tội, đề nghị Tòa tuyên phạt bị cáo từ 6-9 tháng tù, cho hưởng án treo! HĐXX sau khi nghị án đã không tuyên án và tiếp tục trả hồ sơ yêu cầu điều tra làm rõ một số chứng cứ chưa được làm rõ không thể khắc phục tại phiên tòa. Trước đó, thẩm phán chủ tọa phiên tòa cũng đã trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung.
“Điệp khúc" trả hồ sơ
Sau khi HĐXX trả hồ sơ đến nay, VKSND TP. Cam Ranh liên tục ra quyết định trả hồ sơ yêu cầu Cơ quan CSĐT điều tra bổ sung, trong đó có yêu cầu Cơ quan CSĐT thay đổi quyết định khởi tố vụ án, thay đổi quyết định khởi tố bị can sang tội “Xâm phạm nơi ở công dân".
Từ ngày có kết luận điều tra, đề nghị truy tố, xét xử về bà Phương về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản” đến nay Cơ quan CSĐT Công an TP. Cam Ranh đã có 10 Bản kết luận điều tra bổ sung với kết quả không như mong muốn của VKSND.
Theo Luật sư bào chữa, cơ quan điều tra, truy tố TP. Cam Ranh có sai lầm ngay từ đầu trong việc đánh giá chứng cứ xác định không đúng chủ sở hữu tài sản, không đúng người bị hại, vi phạm thủ tục tố tụng dẫn đền vụ án kéo dài, có dấu hiệu án oan.
Ngày 08/3/2021 trả lời PV về việc vì sao vụ án kéo quá dài, vi phạm nghiêm trọng về thời gian theo quy định của Luật Tố tụng hình sự, Phó Viện rưởng VKSND TP. Cam Ranh cho biết: Do các cơ quan tiến hành tố tụng chưa thống nhất quan điểm về tội danh. Nếu nghiên cứu thấy kết luận điều tra bổ sung chưa thỏa mãn các yêu cầu phải điều tra thì viện tiếp tục trả hồ sơ cho cơ quan điều tra.
Tháng 02/2021, VKSND tỉnh Khánh Hòa trả lời kiến nghị của Luật sư bào chữa cho cho bà Phương cho rằng “Do vụ án phức tạp, có nhiều quan điểm khác nhau về tội danh của bị can nên các cơ quan tiến hành tố tụng thành phố Cam Ranh đã tiến hành trả hồ sơ bổ sung nhiều lần làm cho vụ án kéo dài. Tuy nhiên, việc trả hồ sơ điều tra bổ sung là có căn cứ tránh việc điều tra, truy tố, xét xử oan,sai.”
Cần có điểm dừng
Vụ án kéo dài gần 4 năm, quá trình tố tụng, VKSND TP. Cam Ranh không bảo vệ được cáo trạng, ngoài “điệp khúc” trả hồ sơ. Xem, đọc các bản kết luận điều tra bổ sung với nội dung ngắn gọn trên một trang A4: “Quá trình điều tra, Cơ quan CSĐT Công an TP. Cam Ranh nhận thấy chưa đủ căn cứ để ra quyết định thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự số 72 ngày 7/9/2017 và quyết định thay đổi quyết định khởi tố bị can đối với bị can Nguyễn Thị Kim Phương để khởi tố về tội” Xâm phạm nơi ở của người khác”.
Vụ án không bình thường về số lần trả hồ sơ phải được các cơ quan chức năng giám sát có quyết định tố tụng chính thức. Không có hành vi phạm tội thì phải đình chỉ vụ án. Trường hợp Viện giữ nguyên quan điểm truy tố thì phải chuyển hồ sơ vụ án cho Tòa án tiến hành xét xử công khai theo luật định.
Căn cứ kết quả tranh tụng tại phiên tòa vào tháng 8/2018 và nội dung 10 bản kết luận điều tra bổ sung đều không chứng minh được có hành vi phạm tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản” hay tội “xâm phạm chỗ ở bất hợp pháp” xảy ra. Không bảo vệ được cáo trạng, không có căn cứ truy tố tội danh nào khác thì phải áp dụng nguyên tắc suy đoán vô tội, đình chỉ vụ án và khôi phục danh dự, bồi thường thiệt hại cho người bị oan không nên “treo án” như vậy. Vụ án có khởi đầu thì phải có kết thúc đúng luật định, không nên trì hoãn việc thực thi công lý.
Bà Nguyễn Thị Kim Phương chỉ vị trí nơi sửa chữa nhà đã mua bị truy tố về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản" theo Cáo trạng ngày 05/02/2018 của VKSND TP. Cam Ranh.
Vì sao không có căn cứ thay đổi tội danh?
Quá trình tố tụng:
Ngày 07/9/2017,cơ quan CSĐT Công an TP. Cam Ranh quyết định khởi tố vụ án, khởi tố bị can về “Cố ý làm hư hỏng tài sản". Quá trình tố tụng gần 4 năm thể hiện TAND TP. Cam Ranh đã 03 lần ra quyết định trả hồ sơ. Theo đó, Cơ quan CSĐT đã có 10 Bản kết luận điều tra bổ sung, 04 lần kết luận không có căn cứ thay đổi quyết định khởi tố vụ án, thay đổi quyết định khởi tố bị can theo yêu cầu của VKSND TP. Cam Ranh, cụ thể một vài quyết định tố tụng như:
- Theo quyết định trả hồ sơ lần thứ nhất ngày 16/4 /2018, TAND TP. Cam Ranh ra quyết định trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung: lấy lời khai một số nhân chứng liên quan đến Hợp đồng mua bán nhà ngày 08/6/2015 của bà Phương với ông Định; Yêu cầu điều tra làm rõ hành vi xâm phạm chổ ở của công dân.
- Ngày 21/5/2018, VKSND TP. Cam Ranh có Văn bản số 142/VKS-HS về việc điều tra bổ sung trả lời Tòa án: Đã có kết luận chữ ký là ông Lê Định là người bán, phù hợp lời khai bị can và nhân chứng khác nên không cần lấy lời khai nhân chứng. Đối với yêu cầu điều tra làm rõ hành vi xâm phạm quyền bất khả xâm phạm về chỗ ở của Công dân, Viện kiểm sát không truy cứu về tội xâm phạm chỗ ở của công dân vì nhà này thuộc sở hữu của ông Lê Định ủy quyền cho bà Liêng làm việc thờ cúng, Viện kiểm sát giữ nguyên cáo trạng truy tố về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản".
- Tại quyết định trả hồ sơ số 12/QĐ-VK-HS /10/2019, VKSND TP. Cam Ranh yêu cầu thay đổi Quyết định khởi tố vụ án, Quyết định khởi tố bị can sang tội “Xâm phạm chỗ ở của công dân”.
- Ngày 01/12/2019, Cơ quan CSĐT Công an TP. Cam Ranh Kết luận điều tra bổ sung số 1715/KLĐTBS (lần thứ tư): Chưa đủ căn cứ để ra quyết định thay đổi Quyết định khởi tố vụ án, Quyết định khởi tố bị can sang tội “Xâm phạm chổ ở của công dân”, đề nghị VKSND TP.Cam Ranh truy tố về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản “.
- Ngày 19/12/2019 , VKSND TP. Cam Ranh quyết định số 01/QĐ-VKS trả hồ sơ làm rõ có hay không lời khai của bị hại Liêng trong quá trình giải quyết vụ án đòi nợ giữa bà Liêng với ông Định thì thẩm phán được phân công giải quyết vụ án có tiến hành xác nhận bà Liêng đang ở ngôi nhà trên không phải đóng tiền phong tỏa?
- Ngày 19/2/2020, Cơ quan CSĐT Công an thành phố Cam Ranh có bản kết luận điều tra bổ sung số 172 (lần năm) kết luận: năm 2017, theo hổ sơ dân sự sơ thẩm thụ lý số 26 ngày 11/9/2015 về việc tranh chấp hợp đồng vay tài sản giữa bà Lê Thị Liêng với ông Lê Định. TAND tỉnh Khánh Hòa xét xử theo bản án số 06 ngày 21/4/2017 thì không có văn bản nào xác nhận cho bà Liêng được ở tại căn nhà nêu trên.
- Ngày 24/2/2020, VKSND tp Cam Ranh quyết định trả hồ sơ số 77/QĐ-VKS-HS yêu cầu Cơ quan CSĐT Công an TP. Cam Ranh Quyết định thay đổi quyết định khởi tố vụ án hình sự về tội "Cố ý làm hư hỏng tài sản” quy định tại khoản 1 Điều 143 của Bộ luật Hình sự 1999 sang tội “Xâm phạm chổ ở của công dân” theo quy định tại khoản 1 Điều 124 Bộ luật Hình sự 1999; quyết định thay đổi quyết định khởi tố bị can Phương theo tội danh này.
- Ngày 24/4/2020, Cơ quan CSĐT kết luận điều tra bổ sung số 555/KLĐTBS (lần thứ sáu) kết luận: Chưa đủ căn cứ để ra quyết định thay đổi Quyết định khởi tố vụ án, Quyết định khởi tố bị can sang tội “Xâm phạm chổ ở của công dân”, đề nghị VKSND TP.Cam Ranh truy tố về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản".
- Ngày 15/5/2020, VKSND TP. Cam Ranh quyết định trả hồ sô số 221/QĐ đề nghị thay đổi tội danh sang tội "Xâm phạm nơi ở của công dân".
- Ngày 15/7/2020,Cơ quan CSĐT kết luận điều tra bổ sung số 1253 (lần bảy) với kết luận như cũ: Chưa đủ căn cứ để ra quyết định thay đổi Quyết định khởi tố vụ án, Quyết định khởi tố bị can sang tội “Xâm phạm chổ ở của công dân.”, đề nghị VKSND TP.Cam Ranh truy tố về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản".
Ngày 11/6/2021, VKSND TP.Cam Ranh quyết định trả hồ sơ số 07, yêu cầu cơ quan CSĐT thay đổi tội danh như trên.
Ngày 11/8/2021, Cơ quan CSĐT TP. Cam Ranh có Kết luận điều tra bổ sung số 210/KLĐTBS (lần thứ 10) ,với nội dung “Chưa đủ căn cứ để ra quyết định thay đổi Quyết định khởi tố vụ án, Quyết định khởi tố bị can sang tội "Xâm phạm chổ ở của công dân” đề nghị VKSND TP. Cam Ranh truy tố về tội “Cố ý làm hư hỏng tài sản".
Tạp chí Luật sư Việt Nam sẽ tiếp tục theo dõi và thông tin đến bạn đọc về kết quả xử lý của VKSND TP. Cam Ranh đối với vụ án này.
ĐẠI HƯNG
