Ảnh minh họa.
Tổng cục Thuế cho biết, thuế thu nhập cá nhân là loại thuế trực thu đánh vào thu nhập nhận được của cá nhân trong một kỳ tính thuế nhất định. Thuế thu nhập cá nhân được sử dụng để điều tiết thu nhập, tiêu dùng và tiết kiệm, góp phần thực hiện công bằng xã hội, giảm bớt sự chênh lệch về thu nhập giữa những người có thu nhập cao và những người có thu nhập thấp trong xã hội.
Đây cũng là một công cụ đảm bảo nguồn thu quan trọng và ổn định cho ngân sách nhà nước. Số thu thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công luôn tăng qua từng năm. Thu thuế thu nhập cá nhân đạt đỉnh trên 166.000 tỉ đồng vào năm 2022. Năm 2024, dự toán thu thuế thu nhập cá nhân được giao là 159.124 tỉ đồng.
Theo quy định của Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14, tháng 3 và tháng 4 hàng năm là thời điểm người nộp thuế cần thực hiện quyết toán thuế thu nhập cá nhân. Đối với quyết toán thuế thu nhập cá nhân năm 2023, tổ chức, cá nhân trả thu nhập lưu ý thời hạn chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 3 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch; tuy nhiên, ngày cuối cùng của tháng thứ 3 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch 2023 là ngày 31/3/2024 (ngày Chủ Nhật), do vậy, thời hạn quyết toán thuế thu nhập cá nhân đối với tổ chức, cá nhân trả thu nhập là ngày 01/4/2024. Còn đối với cá nhân trực tiếp quyết toán thuế thu nhập cá nhân, thời hạn chậm nhất là ngày cuối cùng của tháng thứ 4 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch; ngày cuối cùng của tháng thứ 4 kể từ ngày kết thúc năm dương lịch là ngày 30/4/2024 và ngày tiếp theo là ngày 01/5/2024 (Ngày nghỉ Lễ), do vậy thời hạn cá nhân trực tiếp quyết toán thuế thu nhập cá nhân chậm nhất là ngày 02/5/2024. Trường hợp cá nhân có phát sinh hoàn thuế thu nhập cá nhân nhưng chậm nộp tờ khai quyết toán thuế theo quy định thì không áp dụng phạt đối với vi phạm hành chính khai quyết toán thuế quá thời hạn.
Trường hợp người nộp thuế “không nộp hồ sơ khai thuế hoặc nộp hồ sơ khai thuế sau 90 ngày, kể từ ngày hết thời hạn nộp hồ sơ khai thuế hoặc kể từ ngày hết thời hạn gia hạn nộp hồ sơ khai thuế” được xác định là một trong những hành vi trốn thuế, tùy từng tình tiết tăng nặng, giảm nhẹ sẽ bị xử phạt từ 01 đến 03 lần số tiền thuế trốn theo quy định của pháp luật.
Tuy nhiên, nếu người nộp thuế đã nộp đủ số tiền thuế, tiền chậm nộp vào Ngân sách Nhà nước trước thời điểm cơ quan thuế công bố quyết định kiểm tra thuế, thanh tra thuế hoặc trước thời điểm cơ quan thuế lập biên bản về hành vi chậm nộp hồ sơ khai thuế thì người nộp thuế chỉ bị xử phạt hành vi vi phạm về thời hạn nộp hồ sơ khai thuế với mức phạt tiền từ 15.000.000 đồng đến 25.000.000 đồng. Trường hợp số tiền phạt nếu áp dụng theo khoản này lớn hơn số tiền thuế phát sinh trên hồ sơ khai thuế thì số tiền phạt tối đa đối với trường hợp này bằng số tiền thuế phát sinh phải nộp trên hồ sơ khai thuế nhưng không thấp hơn mức trung bình của khung phạt tiền từ 8.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng. Ngoài ra, người nộp thuế cần nộp đủ số tiền chậm nộp tiền thuế vào Ngân sách Nhà nước trong trường hợp người nộp thuế chậm nộp hồ sơ khai thuế dẫn đến chậm nộp tiền thuế; và nộp hồ sơ khai thuế, phụ lục kèm theo hồ sơ khai thuế để khắc phục hậu quả.
Còn trường hợp “Không nộp hồ sơ khai thuế nhưng không phát sinh số thuế phải nộp” bị phạt tiền từ 8.000.000 đồng đến 15.000.000 đồng.
Riêng đối với quyết toán thuế thu nhập cá nhân, tổ chức, cá nhân trả thu nhập từ tiền lương, tiền công có trách nhiệm khai quyết toán thuế và quyết toán thay cho các cá nhân có ủy quyền do tổ chức, cá nhân trả thu nhập chi trả, không phân biệt có phát sinh khấu trừ thuế hay không phát sinh khấu trừ thuế. Trường hợp tổ chức, cá nhân không phát sinh trả thu nhập thì không phải khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân.
Ngoài ra, Nhà nước cũng quy định một số trường hợp cá nhân có thu nhập từ tiền lương tiền công không phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân bao gồm:
Một là, cá nhân có số thuế thu nhập cá nhân phải nộp thêm sau quyết toán của từng năm từ 50.000 đồng trở xuống. Cá nhân được miễn thuế trong trường hợp này tự xác định số tiền thuế được miễn, không bắt buộc phải nộp hồ sơ quyết toán thuế thu nhập cá nhân và không phải nộp hồ sơ miễn thuế.
Hai là, cá nhân có số thuế thu nhập cá nhân phải nộp nhỏ hơn số thuế đã tạm nộp mà không có yêu cầu hoàn thuế hoặc bù trừ vào kỳ khai thuế tiếp theo.
Ba là, cá nhân có thu nhập từ tiền lương, tiền công ký hợp đồng lao động từ 03 tháng trở lên tại một đơn vị, đồng thời có thu nhập vãng lai ở các nơi khác bình quân tháng trong năm không quá 10 triệu đồng và đã được khấu trừ thuế thu nhập cá nhân theo tỉ lệ 10% nếu không có yêu cầu thì không phải quyết toán thuế đối với phần thu nhập này.
Bốn là, cá nhân được người sử dụng lao động mua bảo hiểm nhân thọ (trừ bảo hiểm hưu trí tự nguyện), bảo hiểm không bắt buộc khác có tích lũy về phí bảo hiểm mà người sử dụng lao động hoặc doanh nghiệp bảo hiểm đã khấu trừ thuế thu nhập cá nhân theo tỉ lệ 10% trên khoản tiền phí bảo hiểm tương ứng với phần người sử dụng lao động mua hoặc đóng góp cho người lao động thì người lao động không phải quyết toán thuế thu nhập cá nhân đối với phần thu nhập này.
Do đó, để không vi phạm pháp luật thuế, đặc biệt là đối với các cá nhân trực tiếp khai quyết toán thuế thu nhập cá nhân thì người nộp thuế cần lưu ý thực hiện đúng quy định pháp luật hiện hành.
TRẦN VIỄN
