Ngày 29/5, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội thảo luận tại hội trường về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quốc tịch Việt Nam.
Cho phép tên người nhập tịch được Việt hóa
Tham gia góp ý kiến, Đại biểu Quốc hội Nguyễn Lâm Thành (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Nguyên) cho biết, hiện có khoảng 06 triệu người Việt Nam đang ở nước ngoài và quan điểm của Đảng, Nhà nước là thu hút lực lượng trí thức, tinh hoa người Việt ở nước ngoài về cống hiến cho đất nước.
Do đó, cho phép công dân có 02 quốc tịch là hợp lý và cần được khuyến khích. Theo Đại biểu, việc mở hành lang pháp lý cho người Việt có 02 quốc tịch phù hợp với hội nhập quốc tế, bảo đảm quyền lợi cá nhân và lợi ích đất nước.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Liên quan đến vấn đề tên gọi quy định người xin quốc tịch phải có tên bằng tiếng Việt hoặc tiếng dân tộc khác của Việt Nam, Đại biểu cho rằng, một số nước quy định tên phải thuần theo yếu tố quốc gia nhập tịch, như Hàn Quốc, Nhật Bản. Tuy nhiên, nhiều nước cho phép tên vừa mang yếu tố quốc gia nhập tịch, vừa giữ yếu tố truyền thống quốc gia sinh ra, ví dụ như Pháp, Mỹ với tên kiểu Martin Nguyễn hay Robert Tân.
Theo Đại biểu, quy định của chúng ta không nên quá cứng nhắc chỉ bằng tiếng Việt mà có thể cho phép tên Việt hóa, bảo đảm hội nhập quốc tế. Ví dụ trong trường hợp cầu thủ nhập tịch Rafaelson Bezerra Fernandes được đổi thành Nguyễn Xuân Son thì mất dấu hiệu nguồn gốc người nhập tịch. Từ đó, Đại biểu kiến nghị cần cân nhắc quy định để vừa phù hợp thông lệ quốc tế, vừa thuận lợi cho công tác quản lý, dễ nhận diện nguồn gốc người nhập tịch qua tên gọi.
Hơn 30.000 người gốc Việt không xác định được quốc tịch đang sống ở Việt Nam
Đại biểu Quốc hội Dương Khắc Mai (Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Đắk Nông) cho biết, qua nắm bắt thông tin, tại các địa phương, đặc biệt là TP. HCM đang tiếp nhận rất nhiều người gốc Việt trở về nước vì những lý do khác nhau, trong đó có cả những người vi phạm pháp luật bị trục xuất từ nhiều quốc gia (bao gồm cả Mỹ), phần lớn đã mất quốc tịch Việt Nam.
Ngoài ra, theo thống kê của Bộ Công an, vẫn còn tới 31.117 người gốc Việt không xác định được quốc tịch đang sinh sống ở Việt Nam trong tình trạng không giấy tờ, không được học hành, khám chữa bệnh hay hưởng chính sách xã hội, phần lớn tập trung ở các tỉnh phía Nam.
Theo Đại biểu, việc mở rộng quy định về điều kiện được nhập quốc tịch Việt Nam và điều kiện trở lại quốc tịch Việt Nam tại dự thảo Luật là bước tiến đúng đắn, giúp giải quyết những tồn tại pháp lý kéo dài, đồng thời tạo cơ sở pháp lý rõ ràng cho công tác quản lý dân cư và bảo vệ quyền con người.
Đại biểu Dương Khắc Mai cũng cho rằng, khi rào cản pháp lý được tháo gỡ sẽ là động lực mạnh mẽ thu hút trí tuệ, nguồn lực đầu tư, đặc biệt là giành được sự quan tâm, tình cảm của cộng đồng người Việt trên khắp thế giới trở về đóng góp cho sự phát triển của đất nước.
"Tôi cũng thống nhất với quy định trên lãnh thổ Việt Nam, Nhà nước chỉ công nhận quốc tịch Việt Nam của công dân Việt Nam có nhiều quốc tịch trong quan hệ với các cơ quan thẩm quyền tại Việt Nam. Đây là cơ sở rất quan trọng để giải quyết các tình huống xung đột pháp luật khi xử lý hành vi vi phạm của người nhiều quốc tịch, trong đó có quốc tịch Việt Nam, trên lãnh thổ Việt Nam. Đặc biệt trong trường hợp người đó mang quốc tịch của quốc gia mà Việt Nam chưa có hiệp định tương trợ tư pháp", Đại biểu cho hay.
Theo Đại biểu, trong thời gian qua đã có nhiều trường hợp người nhiều quốc tịch lợi dụng quốc tịch nước ngoài để che giấu hoặc né tránh trách nhiệm hình sự tại Việt Nam, đặc biệt là trong các vụ án rửa tiền, buôn bán ma túy hoặc lừa đảo, tội phạm công nghệ cao. Quy định này giúp tăng cường chủ quyền pháp lý quốc gia, đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn xã hội.
Tuy nhiên, Đại biểu cũng lưu ý, khi mở rộng điều kiện nhập và trở lại quốc tịch, số lượng người mang nhiều quốc tịch tham gia vào các quan hệ dân sự như thừa kế, sở hữu bất động sản, đầu tư,… sẽ gia tăng.
Từ đó, Đại biểu kiến nghị các cơ quan chức năng cần sớm đánh giá và tiếp tục đánh giá tác động để xây dựng cơ chế, chính sách phù hợp, thật hợp lý để quản lý hiệu quả những vấn đề có thể phát sinh trong tương lai.
Nới lỏng điều kiện nhập tịch để thu hút người tài về phục vụ đất nước
Giải trình ý kiến của các Đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh làm rõ ý kiến về mối quan hệ giữa Nhà nước và công dân.
Theo dự thảo, một số nhóm đối tượng như người ứng cử, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ theo nhiệm kỳ; người làm việc trong các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở Trung ương và địa phương; người làm việc tại đơn vị sự nghiệp công lập; người làm trong các tổ chức cơ yếu; người tham gia lực lượng vũ trang… phải chỉ có một quốc tịch là quốc tịch Việt Nam và phải thường trú tại Việt Nam.
Tuy nhiên, có quy định linh hoạt: trừ trường hợp có lợi cho Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và không gây phương hại đến lợi ích quốc gia, giao Chính phủ quy định chi tiết.
Bộ trưởng Bộ Tư pháp nhấn mạnh, vấn đề quốc tịch mang tính chính trị pháp lý. Luật Quốc tịch xuyên suốt vẫn duy trì nguyên tắc một quốc tịch.
Song, để thu hút người gốc Việt và những người có trình độ cao về phục vụ phát triển đất nước, dự thảo nới lỏng điều kiện, thông thoáng hơn trong việc nhập tịch. Tuy nhiên, một số khu vực công yêu cầu điều kiện chặt chẽ hơn.
Theo đó, Bộ trưởng cho hay, dự thảo luật quy định cụ thể với nhóm đối tượng nêu trên, nhưng cũng linh hoạt phù hợp với tư duy đổi mới, đảm bảo quyền chủ quyền quốc gia tuyệt đối về quốc tịch.
Về tên bằng tiếng Việt hoặc tên dân tộc thiểu số, nhiều Đại biểu đề nghị cho phép người nhập quốc tịch giữ nguyên tên, Bộ trưởng Bộ Tư pháp cho rằng đây là ý kiến hợp lý và sẽ tiếp thu để báo cáo Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.
