Thực hiện Nghị quyết số 09/NQ-HĐLSTQ nêu trên, Liên đoàn Luật sư Việt Nam đề nghị Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư các tỉnh, thành phố tổ chức tổng kết thực hiện Điều lệ Liên đoàn Luật sư Việt Nam nhiệm kỳ III, phát hiện những bất cập, không phù hợp trong quy định của Điều lệ; nêu nguyên nhân và những kiến nghị cụ thể về việc sửa đổi, bổ sung Điều lệ (bao gồm cả sửa đổi cơ cấu và nội dung các chương, điều của Điều lệ).
Ban Thường vụ Liên đoàn đã đề xuất một số nội dung cần sửa đổi, bổ sung Điều lệ Liên đoàn Luật sư Việt Nam để các Đoàn Luật sư tham khảo và cùng rà soát với Liên đoàn Luật sư Việt Nam về những nội dung cần và sẽ sửa đổi, bổ sung Điều lệ.
Ảnh minh họa. Nguồn: lsvn.vn.
1. Về địa vị pháp lý của tổ chức xã hội - nghề nghiệp luật sư (Lời nói đầu, Điều 2, Điều 17, Điều 48)
Hiện nay, Liên đoàn Luật sư Việt Nam được xác định là hội quần chúng do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ trực thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Tương tự, các Đoàn Luật sư cũng trực thuộc Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, thành phố. Do đó, cần sửa đổi, bổ sung Lời nói đầu và quy định tại các Điều 2, 17 và 48 của Điều lệ cho phù hợp với những thay đổi này.
2. Về cơ cấu tổ chức của Liên đoàn (Chương II - Từ Điều 5 đến Điều 16)
2.1. Về Hội đồng Luật sư toàn quốc (Điều 7)
Sau khi hợp nhất các Đoàn Luật sư do hợp nhất các đơn vị hành chính cấp tỉnh, cả nước sẽ chỉ còn 34 Đoàn Luật sư, nên số lượng Ủy viên đương nhiên của Hội đồng Luật sư toàn quốc (HĐLSTQ) (là Chủ nhiệm các Đoàn Luật sư) sẽ giảm từ 63 Ủy viên xuống còn 34 Ủy viên. Theo quy định của Điều 7 Điều lệ hiện hành thì số lượng Ủy viên do Đại hội bầu không quá 1/2 số lượng Ủy viên đương nhiên của HĐLSTQ thì số lượng Ủy viên được bầu chỉ còn 17 Ủy viên, không đảm bảo tính đại diện theo số lượng luật sư ngày càng tăng (hiện nay đã gần 21.000 luật sư, tập trung ở các Đoàn Luật sư có đông thành viên như Đoàn Luật sư Thành phố Hồ Chí Minh, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội...) và yêu cầu bố trí tham gia các cơ quan của Liên đoàn như Thường trực, Ban Thường vụ, các Ủy ban, đơn vị trực thuộc...
Vì vậy, đề xuất sửa đổi điểm b khoản 1 Điều 7 để nâng số lượng Ủy viên được bầu theo 02 Phương án:
- Phương án 1: Số lượng Ủy viên được bầu không quá số lượng Ủy viên đương nhiên (không quá 34 Ủy viên được bầu, tổng số Ủy viên HĐLSTQ không quá 68 Ủy viên, giảm 28,4%).
- Phương án 2: Số lượng Ủy viên được bầu không quá 2/3 số lượng Ủy viên đương nhiên (không quá 22 Ủy viên bầu, tổng số Ủy viên HĐLSTQ không quá 56 Ủy viên, giảm 41%).
2.2. Về Chủ tịch Liên đoàn (Điều 10)
Quy chế ban hành kèm theo Quyết định số118-QĐ/TW và Nghị định 126/2024/NĐ-CP hiện nay quy định Chủ tịch Hội do Ban chấp hành bầu. Thực tế các hội (bao gồm hội do Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ) đều do Ban chấp hành bầu Chủ tịch. Do đó, cần sửa đổi Điều 10 của Điều lệ để quy định Chủ tịch Liên đoàn do Hội đồng Luật sư toàn quốc bầu.
2.3.Về cơ quan giúp việc, đơn vị trực thuộc của Liên đoàn (Điều 2, 14, 15 và 16)
Thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng về tinh gọn, cơ cấu lại tổ chức, bộ máy Liên đoàn đã tổ chức lại một số cơ quan giúp việc, đơn vị trực thuộc trong Liên đoàn. Do đó, cần sửa đổi, bổ sung quy định tại các Điều 2, 14, 15 và 16 của Điều lệ cho phù hợp với thực tế này.
3. Về tổ chức, hoạt động của Đoàn Luật sư (Chương III - Từ Điều 17 đến Điều 27)
3.1. Về các cơ quan, đơn vị trực thuộc Đoàn Luật sư (Điều 20)
Do hợp nhất các đơn vị hành chính cấp tỉnh, các Đoàn luật sư tại các tỉnh, thành phố được hợp nhất có phạm vi hoạt động trên địa bàn lớn hơn trước đây.
Để đảm bảo thuận lợi cho công tác tự quản, gắn kết thành viên, thực hiện các nhiệm vụ của Đoàn Luật sư (phân công bào chữa chỉ định, trợ giúp pháp lý...), ngoài trụ sở chính thì có thể các Đoàn Luật sư cần tổ chức thêm cơ sở đặt tại các địa bàn xa trụ sở chính. Do đó, cần thiết sửa đổi khoản 5 Điều 20 Điều lệ hiện hành để quy định về chi nhánh hoặc hình thức đơn vị cơ sở của Đoàn Luật sư để đáp ứng yêu cầu thực tiễn về hoạt động.
3.2 Về Đại hội luật sư của Đoàn Luật sư (Điều 21)
Từ thực tế vừa qua, một số Đoàn Luật sư tổ chức Đại hội Đoàn Luật sư nhưng không bầu được Chủ nhiệm, dẫn đến lúng túng trong hoạt động điều hành sau Đại hội, trong khi Điều lệ hiện hành chưa có quy định để giải quyết trường hợp này.
Do đó, cần nghiên cứu sửa đổi, bổ sung hoàn thiện các quy định có liên quan tại Điều 21Điều lệ để giải quyết trường hợp Đại hội không bầu được Chủ nhiệm hoặc khuyết Chủ nhiệm (tương tự quy định tại khoản 1 Điều 10 đối với trường hợp chưa bầu được hoặc khuyết Chủ tịch Liên đoàn).
3.3. Về Ban Chủ nhiệm của Đoàn Luật sư (Điều 22, 23)
Tương tự quy định về bầu Chủ tịch Liên đoàn được đề xuất sửa đổi ở trên, quy định về bầu Chủ nhiệm Đoàn Luật sư tại khoản 1 Điều 23 cần được sửa đổi theo hướng cơ quan chấp hành bầu Chủ nhiệm. Hiện nay Luật Luật sư quy định Ban Chủ nhiệm đồng thời là cơ quan chấp hành của Đại hội nên Ban Chủ nhiệm sẽ bầu Chủ nhiệm. Nếu Luật Luật sư có sửa đổi về việc Đoàn Luật sư có ban chấp hành thì ban chấp hành sẽ bầu Chủ nhiệm.
4. Về các quy định về Luật sư (Chương IV -Từ Điều 28 đến Điều 35)
Liên đoàn và các Đoàn Luật sư có trách nhiệm về việc quản lý, giám sát người tập sự hành nghề luật sư căn cứ theo các quy định pháp luật về luật sư.
Tuy nhiên, Điều lệ chưa có quy định cụ thể về người tập sự và những quyền, nghĩa vụ, trách nhiệm có liên quan đối với tổ chức xã hội - nghề nghiệp luật sư. Do đó, cần bổ sung vào Điều lệ các quy định về người tập sự và mối quan hệ với Liên đoàn, Đoàn Luật sư.
5. Về thu, nộp phí thành viên (Điều 39)
Thực tế trong thời gian vừa qua, có phát sinh vướng mắc về việc thu nợ phí thành viên đối với các trường hợp gia nhập lại Đoàn luật sư do bị xóa tên vì nợ phí (có phải hoàn trả hết nợ phí hay không) hoặc bị tạm đình chỉ hành nghề luật sư (có phải nộp phí thành viên trong thời gian bị tạm đình chỉ hành nghề hay không) nhưng Điều lệ chưa có quy định về việc thu nộp phí đối với các trường hợp này, nên cần nghiên cứu quy định cụ thể vào Điều lệ.
6. Về khen thưởng, kỷ luật, giải quyết khiếu nại, tố cáo (Chương VI - Từ Điều 41 đến Điều 45)
Hiện nay, quyết định của Đoàn Luật sư về kỷ luật đối với luật sư, người tập sự có hiệu lực khi được ban hành, không phụ thuộc việc giải quyết khiếu nại đối với quyết định kỷ luật ở Liên đoàn. Trong những trường hợp bị xử lý kỷ luật nặng (tạm đình chỉ hoặc xóa tên, anh hưng đến quyền hành nghề, mưu sinh của luật sư thì thời điểm có hiệu lực của quyết định kỷ luật như vậy là không đảm bảo việc xem xét kỷ luật qua 2 cấp (kỷ luật và khiếu nại quyết định kỷ luật), nên nếu có sai sót là không thể khắc phục (khác với hình thức khiên trách, cảnh cáo).
Ngoài ra, thời gian qua phát sinh những trường hợp bị xóa tên do nợ phí thành viên nhưng người bị xóa tên đóng phí sau khi có quyết định xóa tên để xin gia nhập lại.
Do đó cần sửa đổi, bổ sung Điều lệ (Điều 42 và 43) theo hướng các quyết định kỷ luật với hình thức tạm đình chỉ hoặc xóa tên chỉ có hiệu lực: (1) Sau thời hạn khiếu nại mà không có khiếu nại, hoặc (2) Khi có quyết định giải quyết khiếu nại của Ban Thường vụ Liên đoàn. Quyết định kỷ luật với hình thức khiển trách hoặc cảnh cáo có hiệu lực khi được Đoàn Luật sư ban hành (giữ nguyên quy định hiện nay). Đồng thời, cần sửa đổi Điều 39 để áp dụng hình thức kỷ luật nhẹ hơn xóa tên (tạm đình chỉ) khi người bị xóa tên đóng phí thành viên khắc phục sau khi có quyết định xóá tên do nợ phí thành viên.
7. Các vấn đề khác
Khi xem xét, sửa đổi các vấn đề,nội dung được đề xuất nêu trên, có thể liên quan đến các điều khoản khác, thì cần xem xét, sửa đổi, bổ sung các điều,khoản đó cho thống nhất, phù hợp
Tại Công văn số 607/LĐVN ngày 21/10/2025 ,Hội đồng Luật sư toàn quốc đề nghị Ban Chủ nhiệm Đoàn Luật sư các tỉnh, thành phố tổ chức tổng kết thực hiện Điều lệ và gửi kết quả tổng kết về Liên đoàn Luật sư Việt Nam chậm nhất là ngày 30/12/2025 theo địa chỉ: Liên đoàn Luật sư Việt Nam, Tầng 1-2 Tòa nhà CT13B, Khu đô thị Nam Thăng Long, đường Võ Chí Công, phường Phú Thượng, Hà Nội; và gửi theo địa chỉ email: vanphong@liendoanluatsu.org.vn; Đề nghị Ban Chủ nhiệm các Đoàn Luật sư thông tin rộng rãi đến các luật sư thành viên để các luật sư có ý kiến về việc sửa đổi, bổ sung Điều lệ Liên đoàn Luật sư Việt Nam.
Các luật sư có thể gửi ý kiến trực tiếp về Văn phòng Liên đoàn Luật sư Việt Nam theo địa chỉ nêu trên.
Luật sư NGUYỄN HỒNG HÀ
Đoàn Luật sư tỉnh Khánh Hòa
