Luật sư Nguyễn Trần Bạt: ‘Tận nhân lực, tri thiên mệnh’

(LSVN) - Sự ra đi bất ngờ của Luật sư Nguyễn Trần Bạt là một nỗi đau, một sự mất mát quá lớn đối với giới Luật sư nói riêng và những người yêu mến tài năng, kiến thức thông tuệ cũng như những đóng góp thầm lặng của ông cho sự phát triển của nước nhà nói chung.

Mất mát quá lớn

Luật sư, nhà nghiên cứu Nguyễn Trần Bạt nổi tiếng trong giới Luật sư, tư vấn đầu tư, kinh doanh và nghiên cứu phát triển nhờ sự am tường về kiến thức nhiều lĩnh vực, có trải nghiệm thực tế kinh doanh và là nhà trí thức liên tục có các đề xuất cải cách phát triển, cũng như có những tư vấn đổi mới quản lý kinh tế. Ông bắt đầu sự nghiệp là một người lính, sau đó làm nghiên cứu tại Viện Khoa học Công nghệ Giao thông vận tải. Nhưng giai đoạn để lại nhiều dấu ấn của ông chính là bước ra kinh doanh cùng với sự đổi mới của đất nước.

Năm 1987, ông Nguyễn Trần Bạt khởi xướng việc thành lập Văn phòng Xúc tiến các hoạt động sở hữu công nghiệp Việt Nam, tiền thân của Công ty Sở hữu Công nghiệp INVESTIP thuộc Bộ Khoa học và Công nghệ. Năm 1989, dưới sự bảo trợ của Viện Khoa học Việt Nam, ông cùng với một số đồng nghiệp đã thành lập Công ty Tư vấn Đầu tư và Chuyển giao Công nghệ (có tên giao dịch là InvestConsult Ltd). Kể từ đó, InvestConsult Ltd. chuyển hướng sang cung cấp dịch vụ tư vấn cho các nhà đầu tư nước ngoài và trở thành một trong những tổ chức đầu tiên của Việt Nam hoạt động trong lĩnh vực này. 

Đây là công ty đầu tiên ở Việt Nam làm nhiệm vụ kết nối đầu tư nước ngoài. Khách hàng là những nhà đầu tư đến Việt Nam được tư vấn một cách đầy đủ từ luật pháp, đến các quy trình thực hiện một dự án, các phương án gỡ rối cho doanh nghiệp, bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ.

Luật sư Nguyễn Trần Bạt viết và cho xuất bản nhiều tập sách và các công trình nghiên cứu tập trung vào nội dung làm thế nào Việt Nam phát triển trong bối cảnh toàn cầu hoá. Trong đó, nổi bật nhất là các cuốn sách như: Văn hóa và con người (2005), Cải cách và sự phát triển (2005), Cội nguồn cảm hứng (2008), Đối thoại với tương lai (2010), Vượt qua những giới hạn (2013), Con người là tinh hoa của nhau (2014)…

Chuyên gia kinh tế Nguyễn Trần Bạt cũng được nêu danh trong cuốn sách: Barons Who’s Who in Vietnam và Barons Who’s Who in Asia Pacific như một Luật sư và nhà tư vấn xuất sắc.

Sự ra đi bất ngờ của Luật sư Nguyễn Trần Bạt là một nỗi đau, một sự mất mát quá lớn đối với giới Luật sư nói riêng và những người yêu mến tài năng, kiến thức thông tuệ cũng như những đóng góp thầm lặng của ông cho sự phát triển của nước nhà nói chung.

Nói về ngày làm việc cuối cùng của Luật sư Nguyễn Trần Bạt, Luật sư Trương Thu Hương, Thư ký của ông không khỏi xúc động. Theo lời kể, ông mất hoàn toàn đột ngột, do một cơn đột quỵ. Ông ra đi vào lúc 19h30’ ngày 15/12, sau khi được đưa vào bệnh viện cấp cứu và các bác sĩ cũng đã tận tình thực hiện các biện pháp hồi sức cấp cứu.

"Ngày 15/12 đó, tôi kết thúc công việc nghiên cứu với ông vào lúc 06h00 chiều. Đó mới là một phần công việc nghiên cứu, còn phần việc kinh doanh nữa. Ông còn có các cuộc trao đổi khác với các cấp phó về việc điều hành công ty nữa chứ cũng chưa dừng ngày làm việc ở đó. Những ngày thường, tới khuya ông vẫn còn đọc tài liệu về các diễn biến trong nước và thế giới, suy nghĩ về công việc kinh doanh của công ty và có những trao đổi tiếp tục với những cán bộ chủ chốt của công ty, vừa thúc đẩy, vừa động viên anh em làm việc.

Trong tình hình việc làm ăn ở khắp nơi đều gặp khó khăn do đại dịch Covid-19 thì cần có giải pháp gì trong công việc để đảm bảo đời sống cho anh em công ty, cần tháo gỡ khó khăn ở đâu?… là những điều ông luôn trăn trở. Ngoài ra, ông cũng dành thời gian cho việc trao đổi công việc gia đình với các thành viên trong gia đình.

Chiều tối ngày hôm đó, tuy ông đã đặt máy điện thoại nội bộ xuống và kết thúc công việc với tôi nhưng tôi vẫn phải gọi lại một cú điện thoại nữa nhắc lịch làm việc với báo chí sáng hôm sau. Nếu không có cú đột quỵ thì đêm đó chắc ông sẽ ngẫm nghĩ về những nội dung trả lời phỏng vấn".

Cũng trong ngày 15/12, ông đã trao đổi, phân tích cả ngày về tình hình đất nước, tình hình thế giới hậu bầu cử Mỹ.

"Ấy thế mà, đêm ngày 15/12, rất nhiều cú điện thoại và tin nhắn đổ vào điện thoại của tôi với những câu hỏi thảng thốt, nghi hoặc rằng Luật sư Nguyễn Trần Bạt đã đi xa rồi sao? Nói mấy câu ngắn ngủi, ngắt quãng trong sự nghẹn ngào".

Nhà văn Tạ Duy Anh bảo: “Khổ quá! Anh đã nói với ông ấy bây giờ nên nghỉ ngơi, giảm cường độ làm việc đi…”. Sở dĩ anh Duy Anh nói vậy là vì cách đây ba năm, bác cũng từng “thập tử nhất sinh” nhưng sau đó đã trở lại một cách thần kỳ.

“Tận nhân lực, tri thiên mệnh”

Nhưng ông Bạt là người ham việc, không dứt ra khỏi công việc được. Đến đây, tôi lại nhớ trước đó hơn một tiếng, trong khi đi theo băng ca đưa ông vào trong nhà lạnh, người con trai lớn của ông nói với tôi nhưng dường như cậu ấy cũng đang nói với chính mình: “Em nhớ bố em có lần bảo bố sẽ chết trên bàn làm việc. Đối với bố không có chuyện nghỉ làm việc. Bố em như núi lửa ấy, lúc nào cũng hun đúc, chất chứa những suy nghĩ, chỉ chạm nhẹ vào là các ý tưởng tuôn trào. Như thế là bố đã ra đi trên bàn làm việc đúng như ý chí của ông".

Luật sư, nhà nghiên cứu Nguyễn Trần Bạt là con người của công việc, của các ý nghĩ. Ông không thích kể về cá nhân ông, mà lúc nào cũng muốn kể về những gì ông phát hiện ra khi quan sát cuộc sống. Ông say mê nói về các thử nghiệm mới trong việc lập công ty, điều hành công ty, dẫn dắt các “sỹ quan” của mình để họ vừa có thu nhập cao, có của ăn của để, vừa trở thành những người có tri thức, những người có địa vị trong xã hội… Có một câu mà ông rất tâm đắc là: “Tận nhân lực, tri thiên mệnh”.

Ông đã từng nói: “Tôi yêu cuộc đời một cách chân thật, yêu cả khuyết tật, nhược điểm của nó. Cuộc sống đối với tôi có những khía cạnh khó khăn, khổ sở nhưng cũng có cả những khía cạnh trìu mến, chứa đựng rất nhiều kỷ niệm tinh thần của tôi”.

Ông là người thành đạt và uyên bác. Lĩnh vực nào ông cũng nói, cũng viết mà nói và viết đều hay và sâu. Từ chính trị, kinh tế đến văn hóa, khoa học, giáo dục ông đều có cái nhìn dưới lăng kính triết học rất riêng, không lẫn với ai.

“Tôi làm hết sức mình để 'giải độc' cho thế hệ trẻ. Tôi cũng là một người cha. Tôi đã nghĩ nhiều để thế hệ trẻ, thế hệ con tôi bước vào cuộc đời với tư cách những người tự do, những người không nhiễm độc, không định kiến, những người có tầm nhìn hình nan quạt chứ không phải cái nhìn trên một đường thẳng. Xét cho cùng, mục tiêu của con người là sống chứ không phải làm việc. Hiện nay ngành giáo dục đang dạy trẻ con sai, làm con cháu chúng ta thi rất giỏi, nhưng làm thì rất kém. Có những người làm rất giỏi, nhưng sống thì tồi. Mỗi một con người phải phấn đấu để có nhiều thứ, trong đó quan trọng nhất là phấn đấu để giải phóng mình ra khỏi sự nghèo khổ, phấn đấu để giải phóng mình ra khỏi sự ngu dốt và phấn đấu để giải phóng mình ra khỏi sự tầm thường. Đấy chính là ba cái nấc để mô tả lộ trình phấn đấu của con người. Có thể có người làm dần từng bước, có thể làm song song cả ba việc hoặc hai việc”.

Thành danh trên thương trường, ngoài tuổi 60, Nguyễn Trần Bạt trở lại với đam mê nghiên cứu, suy tưởng, viết lách. Hơn 10 đầu sách với trên 11.000 trang tập hợp nhiều bài viết, nhiều cuộc nói chuyện ở nhiều địa phương, bộ ngành, và cả trả lời phỏng vấn báo chí đã được xuất bản.

Ông cho biết, viết sách là để thể hiện tình yêu đối với cuộc sống, để góp một phần nho nhỏ vào sự hợp lý hóa đời sống tinh thần của con người và ông làm việc ấy "một cách yên lặng, một cách âm thầm”.

"Tôi không viết sách để kiếm tiền. Tôi muốn đóng góp kinh nghiệm của mình với đời sống, con người và đất nước. Ai nhặt được điều gì đó có ích trong những cuốn sách của tôi là quyền của họ. Viết lách là niềm ham thích của tôi, nó là lao động chủ yếu của tôi khi bắt đầu bước sang tuổi 55, sau khi hoàn tất việc cấu trúc công ty. Cho đến năm 2008, tôi đã viết được 8.500 trang. Tôi làm việc cật lực như một người xúc than", ông chia sẻ.

Sự ra đi của Luật sư Nguyễn Trần Bạt để lại sự đau thương, trống vắng cho rất nhiều anh em, bạn bè, đồng nghiệp. "Đến hôm nay anh em vẫn chưa làm quen được với sự thật là chú Bạt đã đi xa. Mỗi khi nghe chuông điện thoại, các anh chị lãnh đạo, tôi, những người làm việc cùng chú hàng ngày… vẫn nghĩ là chú đang gọi. Chúng tôi gói ghém nỗi đau thương mất mát trong lòng để chuẩn bị hậu sự cho chu đáo, lo điều hành công ty để mọi việc suôn sẻ. Buổi trưa, lúc ngồi ăn cơm, chúng tôi lại ôn lại những việc chú đã nói, đã làm và cảm giác như chú chỉ đi đâu đó mấy ngày thôi, rồi ông lại về. Cứ mỗi lần có ai viết gì về chú trên báo chí, mạng xã hội là tôi lại thấy rưng rưng nơi khóe mắt".

YÊN CHI