(LSO) – Những tuần gần đây, khi Mỹ tăng cường các đòn tấn công nhằm vào các công ty công nghệ Trung Quốc, các cố vấn của chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu thảo luận về khả năng cắt quyền tiếp cận của Mỹ với dược phẩm.
Quan hệ Mỹ-Trung đã suy giảm tới mức thấp nhất từ trước đến nay trong các tháng gần đây, liên quan tới hàng loạt vấn đề: từ thương mại ngoại, giao, đại dịch Covid-19 cho tới vấn đề Hong Kong.
Những tuần gần đây, khi Mỹ tăng cường các đòn tấn công nhằm vào các công ty công nghệ Trung Quốc, các cố vấn của chính phủ Trung Quốc đã bắt đầu thảo luận về khả năng cắt quyền tiếp cận của Mỹ với dược phẩm.
Từ các loại thuốc giảm đau cho tới thuốc điều trị HIV, Mỹ đang phụ thuộc vào nguồn dược phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc do việc bố trí sản xuất ra nước ngoài những năm 1990.
An ninh chuỗi cung cấp dược phẩm đã nổi lên như một chủ đề quan trọng cho cuộc bầu cử tổng thống sắp tới ở Mỹ, khi cả đương kim Tổng thống Donald Trump và ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden đều tuyên bố sẽ giải quyết vấn đề này, nhất là sau khi đại dịch Covid-19 đã làm phơi bày điểm yếu trong hệ thống cung cấp dược phẩm và thiết bị y tế của Mỹ.
Trong khi các công ty dược phẩm vẫn duy trì cơ sở nghiên cứu ở trong nước, thì việc sản xuất quy mô lớn lại gần như “biến mất” khỏi Mỹ.
Nhiều thành phần quan trọng của thuốc kháng sinh không còn được sản xuất ở Mỹ. Công ty sản xuất các thành phần penicillin cuối cùng còn hoạt động ở Mỹ cũng đã đóng cửa năm 2004.
Theo dữ liệu của Ủy ban thương mại quốc tế Mỹ, năm 2019, khoảng 40% các loại thuốc kháng sinh nhập khẩu vào Mỹ là từ Trung Quốc, trong đó có 90% chloramphenicol, 93% tetracyclines và 52% pennicillin.
Sự phụ thuộc vào Trung Quốc về nguồn cung cấp một số loại thuốc cơ bản là một điểm yếu đối mới Mỹ và là lợi thế đối với Trung Quốc, theo Zhang Weiwei, giáo sư về quan hệ quốc tế tại đại học Fudan.
Trong một bài phát biểu đầu năm nay, ông nói rằng “tất cả các bệnh viện ở Mỹ sẽ phải đóng cửa nếu thiếu nguồn cung từ Trung Quốc, do sự phụ thuộc lớn vào thuốc kháng sinh Trung Quốc.
Trung Quốc là nước sản xuất lớn nhất thế giới các thành phần dược phẩm hoạt tính (API), các thành phần tiền chất sử dụng trong các loại thuốc gốc. Hơn 11.000 nhà sản xuất xuất khẩu dược phẩm, với Ấn Độ, Mỹ và Nhật Bản là 3 điểm đến hàng đầu.
Cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) không thông tin cụ thể về khối lượng API được sản xuất ở Trung Quốc. Nhưng trong một lá thư gửi tới FDA tháng 8/2019, Chủ tịch Ủy ban tài chính thượng viện Chuck Grassley ước tính khoảng 80% các loại API sử dụng ở Mỹ là được sản xuất ở Trung Quốc và Ấn Độ.
Ngành công nghiệp thuốc gốc của Ấn Độ, mà theo FDA là cung cấp 40% thuốc gốc cho Mỹ, cũng phụ thuộc nhiều vào Trung Quốc. Ấn Độ nhập khẩu tới 75% API từ nước láng giềng nhưng chỉ vì giá thành rẻ, theo một báo cáo từ trang web Y tế trực tuyến của Ấn Độ.
Theo báo cáo này, sản xuất tiền chất ở Trung Quốc, nước cũng là nhà sản xuất điện lớn nhất thế giới có hiệu quả chi phí tốt hơn.
Năm 2019, Trung Quốc xuất khẩu 9,8 tỉ USD dược phẩm và 7,4 tỉ USD hóa chất hữu cơ – trong đó bao gồm cả API và thuốc kháng sinh – sang Mỹ, theo dữ liệu của Hải quan Trung Quốc.
LÊ HÙNG (t/h)
