LSVN0 - Điểm l khoản 1 Điều 73 BLTTHS 2015, quy định: Người bào chữa được quyền đọc, ghi chép và sao chụp những tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa từ khi kết thúc điều tra. Thế nhưng, thực tế Người bào chữa vẫn chưa thực hiện được quyền này tại Cơ quan điều tra.
Ngày 20/5/2019, Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Khánh Hòa (PCO3) khởi tố vụ án về tội “Trốn thuế” trong giao dịch chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất tại địa chỉ 78/40 Tuệ Tĩnh, phường Lộc Thọ, TP. Nha Trang, tỉnh Khánh Hòa theo khoản 1 Điều 161 BLHS 1999 (sửa đổi, bổ sung năm 2009)
Ngày 11/9/2019, PC03 gửi giấy triệu tập ông Trần Vũ Hải và bà Ngô Tuyết Phương vào 9h sáng 19/9/2019 đến PCO3 để nhận Kết luận điều tra vụ án, đề nghị truy tố.
Ảnh minh họa.
Ngày 14/9/2019, luật sư bào chữa cho các bị can đã căn cứ điểm l khoản 1 Điều 73 BLTTHS 2015, có đơn gửi PC03 yêu cầu được “đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa từ khi kết thúc điều tra”; văn bản này cũng được gửi đến VKSND tỉnh Khánh Hòa.
Chiều 18/9/2019, luật sư nhận được Văn bản số 304/PC03 (ngày 18/9/2019) của PC03 trả lời đơn yêu cầu được đọc, ghi chép, sao chụp tài liệu trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa theo quy định tại Điều 73 BLTTHS 2015.
Theo đó, PC03 chưa giải quyết yêu cầu của Người bào chữa vì vụ án chưa kết thúc điều tra. Cơ quan PC03 sẽ xem xét và Thông báo bằng văn bản về thời gian, địa điểm đọc, ghi chép và sao chụp tài liệu liên quan đến việc bào chữa theo quy định tại Điều 82 BLTTHS và Khoản 6, Thông tư số 02/2018/TTLT-VKSNDTC- TANDTC-BQP (ngày 1/2/2018).
Hồi 9h30’ ngày 19/9/2019, PC03 trực tiếp là Điều tra viên Chu Tiến Mạnh cho biết vẫn chưa kết thúc điều tra và tiếp tục hoạt động điều tra bằng việc lập biên bản giao trả lại đồ vật, tài liệu bị tạm giữ trong quá trình khám xét tại nơi làm việc của bị can Trần Vũ Hải tại Văn phòng luật sư Trần Vũ Hải, đường Nguyễn Thái Học, phường Điện Biên, TP. Hà Nội.
Khoảng 10h cùng ngày, Điều tra viên tiếp tục lập biên bản giao Kết luận điều tra, đề nghị truy tố do Đại tá Võ Đức Thân (Phó Thủ trưởng Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Khánh Hòa) ký giao cho bị can Trần Vũ Hải và Ngô Tuyết Phương. Trong biên bản này, các bị can nêu ý kiến không đồng ý nội dung kết luận; đề nghị được sao chụp hồ sơ tài liệu có liên quan đến việc buộc tội.
Các luật sư có mặt tại buổi làm việc này tiếp tục yêu cầu Cơ quan CSĐT giao trực tiếp cho luật sư Kết luận điều tra; yêu cầu giải quyết việc đọc, ghi chép và sao chụp tài liệu liên quan đến việc bào chữa, nhưng chưa được PC03 giải quyết.
Hồi 10h20’ ngày 19/9/2019, Điều tra viên đã lập biên bản giao nhận đồ vật tài liệu của Người bào chữa và bị can, trong đó có thống kê tài liệu yêu cầu được sao chụp liên quan đến việc bào chữa .
BLTTHS 2015 không quy định Kết luận điều tra phải ghi giờ rõ giờ, phút ký kết luận. Tuy nhiên, từ việc giải quyết vụ án này cho thấy PC03 Công an tỉnh Khánh Hòa đã xác định thời điểm kết luận điều tra kết thúc và bản Kết luận điều tra đã giao cho các bị can theo giờ, phút (được thể hiện theo các biên bản hoạt động tố tụng do Điều tra viên lập kết thúc vào hồi 10h20’ ngày 19/9/2019, trước thời điểm này là chưa kết thúc điều tra. Từ đó, PC03 trả lời từ chối giải quyết yêu cầu của người bào chữa quy định tại điểm l khoản 1 Điều 73 BLTTHS 2015.
Cạnh đó, Điều 232 BLTTHS 2015, quy định: Trong thời hạn 2 ngày, kể từ ngày kết thúc điều tra phải giao bản Kết luận điều tra đề nghị truy tố cùng hồ sơ vụ án cho VKS cùng cấp…; gửi bản Kết luận điều tra cho Người bào chữa. Như vậy, thời gian luật sự thực hiện quyền đọc, ghi chép và sao chụp tài liệu liên quan kề từ khi kết thúc điều tra chỉ có thể thực hiện được trong thời hạn 2 ngày khi hồ sơ chưa gửi VKS cùng cấp.
Ngày 23/9/2019, luật sư Nguyễn Hồng Hà nhận được Giấy báo tin số 689/BT-VKS-P12 của VKSND tỉnh Khánh Hòa (ngày 20/9/2019) báo tin đã nhận đơn yêu cầu đọc, ghi chép tài liệu có trong hồ sơ vụ án liên quan đến việc bào chữa. VKSND tỉnh Khánh Hòa chuyển đơn yêu cầu của luật sư đến Cơ quan CSĐT Công an tỉnh Khánh Hòa giải quyết theo thẩm quyền.
Ngày 24/9/2019, luật sư Hà nhận được Thông báo số 306/PC03 (ngày 19/9/2019), cho biết: Ngày 19/9/2019, Cơ quan CSĐT (PC03) Công an tỉnh Khánh Hòa đã chuyển giao bản Kết luận điều tra đề nghị truy tố và hồ sơ vụ án cho VKSND tỉnh Khánh Hòa.
Ngày 25/9/2019, PC03 mới gửi Kết luận điều tra vụ án, đề nghị truy tố cho người bào chữa.
Như vậy, từ khi kết thúc điều tra vụ án, Người bào chữa, bị can không nhận được Thông báo của Cơ quan CSĐT (PC03) về thời gian, địa điểm đọc, ghi chép và sao chụp tài liệu liên quan đến việc bào chữa theo như nội dung Công văn số 304/PC03 (ngày 18/9/2019).
Từ vụ án cụ thể thể này cho thấy, quyền của Người bào chữa theo điểm l khoản 1 Điều 73 BLTTHS 2015 chưa được đảm bảo. Do vậy, Người bào chữa chưa thể thực hiện quyền khác (quyền kiểm tra đánh giá chứng cứ, trình bày ý kiến về chứng cứ, đề nghị giám định bổ sung, giám định lại...).
Ngày 30/9/2019, VKSND tỉnh Khánh Hòa đã giải quyết cho các luật sư bào chữa cho bị can được đọc ghi chép và sao chụp tài liệu liên quan đến việc bào chữa theo đúng quy định tại khoản 1 Điều 73 BLTTHS 2015.
Bảo Hưng
