Tại Nghị quyết 199/2025/QH15 của Quốc hội đã quyết định rút ngắn nhiệm kỳ Quốc hội khóa XV và Hội đồng nhân dân các cấp nhiệm kỳ 2021-2026; đồng thời chọn Chủ nhật ngày 15/3/2026 là ngày bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XVI và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2026-2031.
Vậy, theo quy định hiện nay, những trường hợp nào được quyền bầu cử và trường hợp người Việt Nam ở nước ngoài có được đi bầu hay không?
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Theo Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Đoàn Luật sư TP. Hà Nội, tại khoản 1 Điều 29 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025), mọi công dân có quyền bầu cử đều được ghi tên vào danh sách cử tri và được phát thẻ cử tri, trừ các trường hợp:
- Người đang bị tước quyền bầu cử theo bản án, quyết định của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật;
- Người bị kết án tử hình đang trong thời gian chờ thi hành án;
- Người đang chấp hành hình phạt tù mà không được hưởng án treo...
Bên Cạnh đó, Điều 2 của Luật này cũng nêu rõ, tính đến ngày bầu cử được công bố, công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đủ 18 tuổi trở lên có quyền bầu cử.
Như vậy, mọi công dân Việt Nam đủ 18 tuổi đều có quyền đi bầu cử, trừ các trường hợp đặc biệt đã liệt kê ở trên.
Cũng theo khoản 4 Điều 29 Luật này, đối với công dân Việt Nam ở nước ngoài trở về Việt Nam trong khoảng thời gian từ sau khi danh sách cử tri đã được niêm yết đến trước thời điểm bắt đầu bỏ phiếu 24 giờ, thì đến UBND cấp xã xuất trình Hộ chiếu có ghi quốc tịch Việt Nam để được ghi tên vào danh sách cử tri và nhận thẻ cử tri bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh, cấp xã (nếu xuất trình tại nơi đăng ký thường trú) hoặc bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh (nếu xuất trình tại nơi đăng ký tạm trú).
Do đó, người Việt Nam ở nước ngoài (có Quốc tịch Việt Nam) để tham gia bỏ phiếu đi bầu cử phải có mặt tại Việt Nam và liên hệ với UBND cấp xã để được ghi tên vào danh sách cử tri, việc bỏ phiếu phải được thực hiện trực tiếp.
Đối với cử tri là người đang bị tạm giam, tạm giữ, người đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội và đại biểu HĐND cấp tỉnh nơi người đó đang bị tạm giam, tạm giữ, đang chấp hành biện pháp đưa vào cơ sở giáo dục bắt buộc, cơ sở cai nghiện bắt buộc.
Ngoài ra, Điều 29 Luật Bầu cử đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2025) cũng nêu rõ, nguyên tắc lập danh sách cử tri là mỗi công dân chỉ được ghi tên vào một danh sách cử tri ở nơi mình thường trú hoặc tạm trú.
Cử tri là người tạm trú và có thời gian đăng ký tạm trú tại địa phương chưa đủ 12 tháng, cử tri là quân nhân ở các đơn vị vũ trang nhân dân được ghi tên vào danh sách cử tri để bầu đại biểu Quốc hội, đại biểu HĐND cấp tỉnh ở nơi tạm trú hoặc đóng quân
