Vừa qua, Chính phủ đã ban hành Nghị định 296/2025/NĐ-CP quy định về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, trong đó quy định cụ thể về Nguyên tắc kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá từ 01/01/2026.
Căn cứ Điều 20 Nghị định này, nguyên tắc kê biên tài sản có giá trị tương ứng với số tiền phạt để bán đấu giá được xác định như sau:
Thứ nhất, chỉ được kê biên tài sản của cá nhân, tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế tương ứng với số tiền đủ để thi hành quyết định xử phạt, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả và chi phí cho việc tổ chức thi hành cưỡng chế.
Trường hợp cá nhân, tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế không có tài sản tương ứng với số tiền đủ để thi hành quyết định xử phạt, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả và dự kiến chi phí cho việc tổ chức thi hành cưỡng chế thì có thể kê biên nhiều tài sản hoặc một tài sản có giá trị lớn hơn tổng số tiền thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả và chi phí cho việc tổ chức cưỡng chế nếu tài sản đó không thể phân chia được hoặc việc phân chia làm giảm đáng kể giá trị của tài sản.
Thứ hai, không được kê biên các tài sản quy định tại Điều 21 Nghị định 296/2025/NĐ-CP.
Ảnh minh họa. Nguồn: Internet.
Thứ ba, kê biên đồ vật bị khóa, đóng gói được thực hiện như sau:
- Khi kê biên đồ vật đang bị khóa hoặc đóng gói thì người tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế yêu cầu cá nhân, tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế, người đang sử dụng, quản lý đồ vật mở khóa, mở gói; nếu họ không mở hoặc cố tình vắng mặt thì người tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế tự mình hoặc có thể thuê cá nhân, tổ chức khác mở khóa, phá khóa hoặc mở gói, trong trường hợp này phải có đại diện Ủy ban nhân dân cấp xã hoặc người chứng kiến. Cá nhân, tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế phải chịu thiệt hại do việc mở khóa, phá khóa, mở gói.
- Trường hợp cần thiết, sau khi mở khóa, phá khóa, mở gói, người tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế niêm phong đồ vật bị kê biên.
- Việc mở khóa, phá khóa, mở gói hoặc niêm phong phải lập biên bản, có chữ ký của người tổ chức thi hành quyết định cưỡng chế, cá nhân hoặc đại diện tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế và những người liên quan; trường hợp cá nhân, tổ chức bị áp dụng biện pháp cưỡng chế không ký biên bản thì phải có chữ ký của người chứng kiến.
Thứ tư, đối với tài sản thuộc diện bị áp dụng các biện pháp cưỡng chế là hàng hóa, vật phẩm dễ bị hư hỏng thì người có thẩm quyền ra quyết định cưỡng chế phải tổ chức bán ngay theo giá thị trường và việc bán phải được lập thành biên bản.
Ngoài ra, việc kê biên tài sản phải thực hiện vào ban ngày, thời gian từ 08 giờ đến 17 giờ; không tổ chức kê biên tài sản vào các ngày nghỉ, ngày lễ, Tết theo quy định của pháp luật.
Điều 21 Nghị định 296/2025/NĐ-CP về cưỡng chế thi hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính quy định rõ những tài sản không được kê biên kể từ năm 2026 nêu rõ những tài sản của cá nhân, tổ chức bị xử phạt vi phạm hành chính không được kê biên bao gồm:
- Tài sản bị cấm lưu thông theo quy định của pháp luật; tài sản phục vụ quốc phòng, an ninh, cơ yếu, lợi ích công cộng; vũ khí, vật liệu nổ, công cụ hỗ trợ; tài sản có chứa chất phóng xạ; chất cháy, chất độc; tài sản là di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia, di sản tư liệu theo quy định của Luật Di sản văn hóa; Tài sản đang được cầm cố, thế chấp hợp pháp.
- Những tài sản không được kê biên của đối tượng bị áp dụng biện pháp cưỡng chế là cá nhân gồm: Nhà ở duy nhất của cá nhân và gia đình người bị áp dụng biện pháp cưỡng chế có diện tích tối thiểu theo quy định của pháp luật về cư trú; Thuốc chữa bệnh, lương thực, thực phẩm phục vụ nhu cầu thiết yếu cho cá nhân bị áp dụng biện pháp cưỡng chế và gia đình họ sử dụng; Công cụ lao động, đồ dùng sinh hoạt thông thường cần thiết cho cá nhân bị áp dụng biện pháp cưỡng chế và gia đình họ sử dụng; đồ dùng thờ cúng; di vật, huân chương, huy chương, bằng khen; vật dụng cần thiết của người tàn tật, vật dụng dùng để chăm sóc người ốm.
