Cố nhà văn qua đời trong vòng tay con cháu, sau một thời gian chống chọi với bệnh đột quỵ. Anh Nguyễn Phan Khoa - con út nhà văn cho biết lâu nay ông không nói được nên chẳng dặn dò điều gì. Ông mắc bệnh hồi tháng 3 năm ngoái, từ đó chỉ nằm trên giường hoặc ngồi dựa, mọi sinh hoạt phụ thuộc vào vợ, con. Những lúc khỏe, ông có thể chống gậy đi một đoạn ngắn. Trên giường bệnh, ông vẫn viết thơ, vẽ tranh cho khuây khỏa với tinh thần lạc quan sẽ sớm hồi phục. Thế nhưng từ khi vợ qua đời cuối năm ngoái, sức khỏe và tinh thần của ông đã sa sút ít nhiều. Ông có hai con trai, con cả Phan Bách là họa sĩ, con út Phan Khoa - từng là nguyên mẫu để ông sáng tác tiểu thuyết "Tuổi 20 yêu dấu".
Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp - tên tuổi đáng chú ý nhất văn đàn Việt Nam trong vài chục năm qua đã ra đi trong một ngày mưa của Hà Nội.
"Sinh lão bệnh tử / Luật trời đã ban / Thì đành chấp nhận / Với nụ cười thôi… Nói chỉ nói vậy thôi / Lòng buồn không tả nổi…".
Những câu thơ đã là cuối cùng trên giường bệnh của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp - một tên tuổi trên văn đàn Việt Nam cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI - khiến những người yêu thương ông và yêu tài văn của ông không khỏi bất ngờ.
Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp sinh năm 1950 ở Thái Nguyên, quê gốc ở Hà Nội. Thuở nhỏ, ông cùng gia đình di tản qua nhiều vùng quê ở Thái Nguyên, Phú Thọ, Vĩnh Phúc. Ông tốt nghiệp khoa Lịch sử, Đại học Sư phạm Hà Nội. Trước khi trở thành người viết chuyên nghiệp, ông đã có 10 năm là một thầy giáo ở miền núi phía Bắc. Đó là 10 năm mà ôn “úp mặt vào núi mà đọc sách”.
Ông xuất hiện khá muộn trên văn đàn Việt Nam với vài truyện ngắn đăng trên báo Văn Nghệ năm 1986. Ngay lập tức, ông trở thành trung tâm của những cuộc tranh luận văn chương sôi nổi bởi một giọng văn táo bạo, dám đi đến tận cùng cái ác của con người để mà tiêu trừ nó.
Tên tuổi của ông gắn liền với các truyện ngắn như "Tướng về hưu", "Muối của rừng", "Không có vua", "Con gái thủy thần", "Những người thợ xẻ", "Thương nhớ đồng quê", "Sang sông", "Bộ ba truyện ngắn lịch sử Kiếm sắc, Vàng lửa, Phẩm tiết"…
Ngoài ra, ông còn viết tiểu thuyết, kịch bản, thơ, tiểu luận. Nhưng thành công hơn cả vẫn là truyện ngắn. Ba cuốn tiểu thuyết đã xuất bản gồm: Tiểu long nữ, Gạ tình lấy điểm, Tuổi 20 yêu dấu.
Trong đó cuốn "Tuổi 20 yêu dấu" thành công hơn cả, cuốn sách ông viết từ nguyên mẫu là con trai của mình, một cậu trai đã bị cơn bão ma túy và cơn bão của thời đại đô thị hóa mạnh mẽ cuốn đi. Ông vẫn còn có một cuốn tiểu thuyết hoàn thành đã lâu nhưng chưa xuất bản.
Năm 2020, kỷ niệm 70 tuổi, Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp cùng với nhà sách Đông A và những người bạn họa sĩ của ông đã cho ra đời một tuyển tập truyện ngắn chọn lọc với những tranh minh họa của những họa sĩ hàng đầu hiện nay như Lê Thiết Cương, Thành Chương, Đào Hải Phong, Đặng Xuân Hòa, Lê Trí Dũng, Phan Cẩm Thượng…
Cuốn sách tập hợp những truyện ngắn mà nhà văn ưng ý nhất, một cuốn sách ông gọi là “liên tài” khi tập hợp những họa sĩ xuất sắc nhất, cũng là bạn bè của ông ở Hà Nội, vẽ minh họa.
Nhà văn Nguyễn Huy Thiệp từng nhận được Huân chương Văn học nghệ thuật Pháp (năm 2007), giải thưởng Premio Nonino, Ý (năm 2008).
Ngày 17/3 vừa qua, cố nhà văn là một trong 50 tác giả được đề nghị xét tặng Giải thưởng Nhà nước về Văn học, Nghệ thuật với hai truyện ngắn "Tướng về hưu", "Những ngọn gió Hua Tát". Nhiều năm nay, nhà văn đã gác bút, hầu như vui tuổi già với con cháu. Tác phẩm gần nhất của ông là vở chèo cổ Vong bướm, sáng tác năm 2012. Năm 2018, ông ra mắt tiểu thuyết "Tuổi 20 yêu dấu" và hoàn thành từ năm 2003.
TRẦN MINH
