Nhằm phòng, chống ma túy hiệu quả, vừa qua Quốc hội đã thông qua Luật Phòng, chống ma túy năm 2021 với nhiều sửa đổi bổ sung. Điều 8 Luật Phòng, chống ma túy quy định trách nhiệm của cơ sở giáo dục với 03 nhiệm vụ, cụ thể:
Tổ chức thực hiện chương trình giáo dục về phòng, chống ma túy; phổ biến, giáo dục pháp luật về phòng, chống ma túy cho học sinh, sinh viên, học viên; quản lý chặt chẽ, ngăn chặn học sinh, sinh viên, học viên vi phạm pháp luật về phòng, chống ma túy.
Phối hợp với gia đình, cơ quan, tổ chức và chính quyền địa phương để quản lý, giáo dục học sinh, sinh viên, học viên về phòng, chống ma túy.
Phối hợp với cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền tổ chức xét nghiệm chất ma túy trong cơ thể khi cần thiết để phát hiện học sinh, sinh viên, học viên sử dụng trái phép chất ma túy.
Những con số “nhức nhối”
Theo nghiên cứu “Thực trạng nhận thức của học sinh sinh viên về ma túy: Nguyên nhân và giải pháp” của Viện Nghiên cứu tâm lý người sử dụng ma túy (PSD), chỉ có 4,5% số học sinh được khảo sát cho rằng mình có những kiến thức đầy đủ về các chất ma túy; trong khi đó có tới 42,2% số người cho biết không hiểu biết về nội dung này.
Về dấu hiệu để nhận biết người nghiện ma túy và các kỹ năng phòng chống ma túy, có tới 44% học sinh cho rằng mình không hiểu biết gì, gần 40% khẳng định mình chưa biết đến những kỹ năng cần thiết để phòng tránh ma túy.
Những con số đáng báo động về thực trạng nhận thức của học sinh sinh viên về tác hại của ma túy khiến nhiều người không khỏi trăn trở. Những con số “biết nói” ấy phần nào phản ánh việc giáo dục phòng chống ma túy trong các trường học ở Việt Nam chưa được chú trọng nếu không muốn nói là thiếu và yếu.
Hệ lụy khôn lường
Theo báo cáo của Bộ Công an, tính đến tháng 6/2020, cả nước có 234.620 người nghiện ma túy có hồ sơ quản lý và phần lớn đang sinh sống tại cộng đồng. Đáng chú ý là tình trạng thanh thiếu niên (trong đó có học sinh, sinh viên) tổ chức sử dụng ma túy tổng hợp trong các vũ trường, quán bar, nhà nghỉ, nhà riêng... chưa giảm; không những xảy ra ở các thành phố lớn mà còn lan rộng ra vùng ven, các khu công nghiệp, vùng biên.
Trong khi đó, việc tổ chức xét nghiệm để kết luận đối với học sinh, sinh viên còn rất khó khăn. Hiện tượng thanh thiếu niên sử dụng cần sa trong các vũ trường, quán bar kết hợp với ma túy tổng hợp ngày một phổ biến, phản ánh một xu thế mới về hình thức và loại ma túy sử dụng trong giới trẻ ở nước ta.
Tính sơ bộ, Việt Nam hiện có gần 23 triệu học sinh, sinh viên và hơn 01 triệu cán bộ, giáo viên, chiếm khoảng 1/4 dân số cả nước, là lực lượng quan trọng đối với tương lai của mỗi quốc gia. Tuy nhiên, lứa tuổi học sinh, sinh viên cũng rất dễ bị tác động, lôi kéo tham gia vào tệ nạn ma túy nếu như không có biện pháp phòng ngừa thường xuyên, quyết liệt.
Mặc dù giáo dục nước nhà luôn coi trọng việc giáo dục học sinh, sinh viên về tác hại của ma túy và các chất kích thích khác song tình trạng sử dụng ma túy trong giới trẻ, học sinh, sinh viên vẫn diễn biến phức tạp và có chiều hướng lan rộng.
Chung tay đẩy lùi ma túy khỏi trường học
Kết quả khảo sát của Viện PSD, kết quả khảo sát năm 2015 về hiệu quả của các công cụ truyền thông phòng chống ma túy trong trường học cho thấy: Có đến 4,26/5 điểm, học sinh và những người tham dự đánh giá cao về mô hình truyền thông bằng việc trưng bày các dụng cụ sử dụng ma túy trực quan để học sinh có thể nhận diện các chất ma túy - góp phần quan trọng đến việc định hướng kỹ năng phòng, chống ma túy cho các em.
Kết quả khảo sát trên của Viện PSD gợi mở cho những người làm giáo dục phương hướng để thực hiện truyền thông phòng chống ma túy trong trường học hiệu quả hơn. Hơn bao giờ hết, lúc này tất cả các nhà trường, các cơ sở giáo dục cùng các cấp các ngành cần chung tay để đẩy lùi ma túy ra khỏi trường học.
Truyền thông tác hại của ma túy đối với học đường vẫn là cách thức tuyên truyền hữu hiệu, tuy nhiên cần phát huy bằng cách đổi mới phương pháp, nội dung phù hợp từng địa bàn. Ngành giáo dục cần dành thời gian quan tâm thỏa đáng cho công tác này, nhà trường cần được đào tạo kỹ năng nhận diện và xử lý khi nghi ngờ học sinh có dấu hiệu sử dụng ma túy hoặc mua bán ma túy.
Để ngăn chặn sự lan rộng của hiểm họa ma túy trong học sinh, sinh viên thì việc giáo dục phòng chống ma túy tại nhà trường cần được các cấp, các ngành, toàn bộ hệ thống giáo dục nghiêm túc nhìn lại. Đây chính là thời điểm cấp bách để ngăn chặn ma túy xâm nhập sâu rộng vào nhà trường, phá hủy những mầm non tương lai của đất nước.
Mới đây, Bộ GD&ĐT đã tạo ban hành Kế hoạch về việc "Triển khai thực hiện các nhiệm vụ Chính phủ giao trong Chương trình công tác phòng, chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm năm 2021” gồm 09 nhiệm vụ khác nhau, liên quan đến công tác phổ biến, tuyên truyền, giáo dục pháp luật về phòng chống HIV/AIDS, ma túy, mại dâm…
Mục tiêu của kế hoạch này là nhằm triển khai hiệu quả các nội dung công việc được giao tại Chương trình công tác năm 2021 của Ủy ban Quốc gia phòng, chống AIDS, ma túy, mại dâm, đặc biệt là triển khai phát hành bộ tài liệu “Kỹ năng phòng chống ma túy” và tổ chức tập huấn cho giáo viên, phụ huynh, học sinh.
Đó là những giải pháp mang tính đột phá, căn cơ và quyết liệt mà Bộ GD&ĐT đang tiên phong triển khai nhằm thực hiện thành công chỉ đạo của Đảng và Chính phủ trong công tác phòng, chống ma túy, giảm tối đa nguy cơ tệ nạn ma túy xâm nhập học đường.
PV
