LSVNO – Hôm nay 26/3 (tức 10/02 âm lịch), tại thị trấn Ninh Giang (Hải Dương) người dân náo nức tham gia lễ hội “Quan Lớn Tuần Tranh”. Đây là một ngôi đền lớn thờ nhân vật mang tính huyền thoại theo tín ngưỡng dân gian, Hội năm nay diễn ra trong ba ngày từ 10-13/02 âm lịch.
Ngày hội Quan lớn Tuần Tranh.
Tới tham dự lễ hội có ông Nguyễn Thành Trung – Phó Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Hải Dương; ông Nguyễn Xuân Thuấn – Bí thư Huyện ủy huyện Ninh Giang; ông Nguyễn Tiến Tầng – Phó Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Ninh Giang; ông Trịnh Văn Thuần – Phó Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm, cùng đại diện các ban, ngành, đoàn thể xã và đông đảo nhân, du khách thập phương.
Các lãnh đạo tham dự lễ Hội.
Lễ hội tổ chức nhân ngày Thánh đản – Hội đền để kỷ niệm ngày sinh của quan lớn Tuần Tranh (đây là hội chính hàng năm). Ngày nay, ngày hội không chỉ thu hút những người con của Hải Dương biết đến, mà đã trở thành ngày hội chung của tất cả du khách thập phương từ các mọi miền đất nước đến dâng hương.
Lễ rước nước trên ngã ba sông Hóa và sông Luộc giao nhau.
Nhắc đến địa danh Ninh Giang, người ta nhớ đến nơi đây có một vị Quan Lớn Tuần Tranh, đầy uy danh hiển hách và có công lao rất lớn với những người dân sinh sống trong vùng mà ông cai quản.
Tọa lạc tại xã Đồng Tâm, Đền Tranh (cách trung tâm TP. Hải Dương khoảng 30 km về phía Nam), huyện Ninh Giang, tỉnh Hải Dương, thờ một vị quan Tuần Phủ được giao cho cai quản Ngã 3 sông Chanh, nơi giao nhau của ba miền đất, Ninh Giang – Vĩnh Bảo – Thái Bình.
Quan Lớn Tuần Tranh đã cùng người dân nơi đây bảo vệ vùng đất Ninh Giang, trải qua rất nhiều lần xâm lấn của quân xâm lược ngoại quốc. Một người quan phụ mẫu, đã hết lòng vì dân vì nước, bảo vệ và cùng người dân Ninh Giang xây dựng cuộc sống ấm no, hạnh phúc. Đối với những người con Ninh Giang thì vị Quan Lớn Tuần Tranh Này đã rất đỗi trở nên quen thuộc và sống trong lòng mình như một vị thần.
Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh hay còn gọi là Ông Lớn Tuần Tranh. Ông là con trai thứ năm của Vua Cha Bát Hải Động Đình. Ông cũng giáng dưới thời Hùng Định Vương (Hùng Triều Thập Bát), trong một gia đình ở phủ Ninh Giang (nay là Hải Dương), ông cũng là vị tướng quân tài ba kiêm lĩnh thuỷ bộ, được giao quyền trấn giữ miền duyên hải sông Tranh.
Ông đã lập được nhiều công lao to lớn nên được sắc phong công hầu. Tại quê nhà, ông có cảm tình với một người thiếu nữ xinh đẹp, người thiếu nữ ấy vốn là vợ lẽ của quan huyện ở đó, nhưng vốn không hạnh phúc với cảnh “chồng chung”, nàng cũng đáp lại tình cảm của ông mà không hề nói cho ông biết là nàng đã có chồng.
Vậy nên Quan Lớn Tuần Tranh vẫn đinh ninh đó là một tình cảm đẹp, hẹn ngày đưa nàng về làm vợ. Đến khi viên quan huyện kia biết chuyện, vu oan cho ông đã quyến rũ vợ mình. Quan Tuần Tranh bỗng nhiên mắc hàm oan, bị đem đày lên chốn Kì Cùng, Lạng Sơn.
Tại đây, ông đã tự sát mong rửa oan, chứng tỏ mình vô tội, ông hoá xuống dòng sông Kì Cùng. Về lại nơi quê nhà, ông hiện thành đôi bạch xà, thử lòng ông bà nông lão, sau đó được ông bà nông dân nuôi nấng như thể con mình. Nhưng khi quan phủ biết chuyện ông bà nông lão tậu gà để nuôi đôi bạch xà, liền bắt ông bà phải lên cửa công chịu tội và giết chết đôi rắn kia đi. Hai ông bà thương xót, xin thả rắn xuống dòng sông Tranh, lạ thay khi vừa thả đôi bạch xà xuống thì chỗ đó tạo thành dòng xoáy dữ dội.
Tiết mục múa Rồng chào mừng lễ hội.
Trong tín ngưỡng thờ hệ thống các vị Thánh trong Đạo Thánh Mẫu Việt, hiện vẫn có lễ hội tôn thờ Đức Thánh Quan đệ ngũ Tuần Tranh. Họ tên của Vị thánh này dần được sáng tỏ nhiều năm qua một số giá hầu đồng riêng biệt, khác nhau cả về địa điểm cũng như địa phương.
Đền Tranh một năm có ba mùa lễ hội. Hội tháng 02, từ ngày 10/02, kỷ niệm ngày sinh của quan lớn Tuần Tranh, đây là hội chính hàng năm. Hội tháng 5, từ ngày 20-26/5, trọng hội vào 25 - ngày hoá của Đức thánh.
Lễ hội đền Tranh có quy mô rộng lớn, thu hút khách nhiều tỉnh phía Bắc, một trong những hội lớn của Hải Dương, có sức hấp dẫn lạ thường, đặc biệt với các bà các cô ở các thành phố, bởi thế khách thập phương đến đây rất đông. Không chỉ trong những ngày hội (thường kéo dài tới 7 ngày) mà những ngày thường cũng không ít khách đến lễ và không thể thiếu tiết mục hát chầu văn.
Đền hiện nay có 11 ban thờ gồm: Ban thờ Phật; Ban thờ Thánh mẫu; Ban thờ Ngọc hoàng Thượng đế; Ban thờ Ngũ vị tôn ông; Ban thờ Tứ phủ chầu bà (Thiên phủ, Địa phủ, Thuỷ phủ, Nhạc phủ); Ban thờ Quan lớn Tuần Tranh; Ban thờ Sơn trang; Ban thờ Động chúa sơn lâm; Ban thờ Thành hoàng: Quý Minh và Vũ Đô Mạnh; Ban thờ Mẫu địa; Ban thờ Đức thánh Trần.
Nhân dân các làng dâng hương và cúng tiến lễ vật.
Vào các năm 2005, 2006 và 2008, thực hiện dự án tu sửa lớn đền Tranh, các công trình lần lượt được phục hồi như tam quan, nhà giải vũ phía Đông, nhà bia... tạo cho di tích thêm khang trang, bề thế. Nét đặc biệt của đền Tranh là sự bố trí hệ thống thờ tự thoả mãn phần lớn nhu cầu tín ngưỡng của nhân dân.
Năm 2009, đền Tranh đã được Bộ Văn hoá, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích Lịch sử văn hoá cấp Quốc gia.
Một số hình ảnh tại lễ Hội.
Đại diện ban tổ chức đọc tiểu sử của Quan Lớn Tuần Tranh.
Các lãnh đạo tham dự lễ hội dâng hương.
Ông Trịnh Viết Vững – Phó Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm – Trưởng Ban quản lý Di tích Quốc gia đền Quan Lớn Tuần Tranh phát biểu.
Ông Trịnh Văn Thuần – Phó bí thư Đảng ủy – Chủ tịch UBND xã Đồng Tâm đánh trống khai hội.
Đoàn Vĩnh
